02 07 2024 | 07:44
Ακριβότερες κατά τουλάχιστον 50 επιπλέον σεντς αναμένεται να είναι οι τιμές των καυσίμων στην αντλία από το 2031, προκειμένου να καλύψουν το κόστος του άνθρακα, σύμφωνα με νέα ανάλυση, η οποία εγείρει φόβους για νέες διαμαρτυρίες ενάντια στους νόμους για το κλίμα.
Σύμφωνα με τους νέους κανονισμούς, από το 2027 οι προμηθευτές καυσίμων θα κληθούν να αγοράσουν δικαιώματα άνθρακα, για να καλύψουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και αναμένεται να μεταφέρουν αυτό το κόστος στους καταναλωτές.
Η Veyt, μια εταιρεία ανάλυσης της αγοράς άνθρακα, αναμένει ότι το πρόγραμμα θα προσθέσει 14 σεντς σε ένα λίτρο ντίζελ το 2027, με το ασφάλιστρο να φτάνει τα 54 σεντς ανά λίτρο το 2031 καθώς θα τεθούν σε εφαρμογή περισσότερα μέτρα.
Στην ανάλυσή της η εταιρεία διαπιστώνει ότι παράλληλα θα πρέπει επίσης να πληρωθούν οι εκπομπές από τα καύσιμα για τη θέρμανση κτιρίων, ωθώντας τις τιμές του άνθρακα κατά 68 σεντς ανά κιλό έως το 2031.
Το νέο σύστημα εμπορίας καυσίμων
Σημειώνεται ότι το 2022, η Ευρωπαϊκή Ένωση συμφώνησε να δημιουργήσει ένα δεύτερο σύστημα εμπορίας εκπομπών (ETS2) που θα καλύπτει τις μεταφορές και τη στέγαση, στο πλαίσιο μιας φιλόδοξης δέσμης μεταρρυθμίσεων με στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της ΕΕ κατά 55% έως το 2030. Το νέο αυτό πλαίσιο θα λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο όπως το αρχικό σύστημα εμπορίας του μπλοκ cap-and-trade που καλύπτει τις εκπομπές από γεννήτριες ηλεκτρικής ενέργειας και τη βαριά βιομηχανία.
Στο πλαίσιο του ETS2 δεν θα εκδοθούν δωρεάν δικαιώματα για την κάλυψη των εκπομπών άνθρακα. Ωστόσο, όπως υπογραμμίζουν οι Financial Times, ένα μέρος των εσόδων που θα προκύψουν από την εισφορά, θα διοχετευθεί σε ένα «κοινωνικό ταμείο κλίματος» για να βοηθήσει νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα και μικρές επιχειρήσεις να καλύψουν το κόστος της μόνωσης, της ενεργειακής απόδοσης ή των μεταφορών προκειμένου να προχωρήσουν στην απανθρακοποίηση.
Κίτρινα γιλέκα και αγρότες
Οι FT τονίζουν παράλληλα, ότι το συγκεκριμένο ταμείο, το οποίο προωθεί τη χρήση καυσίμων μικρότερης έντασης άνθρακα, επιδιώκει επίσης να αποτρέψει την επανάληψη των λεγόμενων διαδηλώσεων των κίτρινων γιλέκων στη Γαλλία το 2018, που προκλήθηκαν εν μέρει από την αύξηση των εθνικών φόρων στο ντίζελ με στόχο τη μείωση των εκπομπών CO₂ της χώρας .
Η αύξηση του κόστους των καυσίμων ήταν επίσης κινητήρια δύναμη για τις διαμαρτυρίες των αγροτών σε ολόκληρη την ΕΕ νωρίτερα αυτό το έτος.
«Πιστεύω ότι ήταν μια πολύ πολιτική επιλογή η δημιουργία αυτού του ταμείου», δήλωσε ο Marcus Ferdinand, επικεφαλής ανάλυσης της Veyt.
Ο Marcus Ferdinand πιστεύει ότι το πρόγραμμα θα είναι αποτελεσματικό, προκαλώντας ένα «μεγάλο κύμα μείωσης των εκπομπών που ισοδυναμεί με περίπου 400 Mt σε όλους τους καλυπτόμενους τομείς έως το 2040», με τις οδικές μεταφορές να επηρεάζονται περισσότερο.
Καμία εναλλακτική
Από την πλευρά του ο Peter Liese, κεντροδεξιός Γερμανός νομοθέτης που διαπραγματεύτηκε το μέτρο ETS2, είπε ότι δεν υπάρχει «καμία εναλλακτική λύση» στην τιμολόγηση του άνθρακα για τη μείωση των εκπομπών «εκτός αν θέλετε να βασανίσετε τους ανθρώπους με λεπτομερείς αποφάσεις». Υπογραμμίζει ότι η απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης να καταργήσει σταδιακά τους λέβητες φυσικού αερίου που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, κινείται προς τη λάθος κατεύθυνση.
«Εάν τα κράτη μέλη [της ΕΕ] προσπαθήσουν να απελευθερώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα χωρίς το ETS, θα είναι πολύ πιο ακριβό και πολύ πιο γραφειοκρατικό», πρόσθεσε.
Αλλά ο Πασκάλ Κανφίν, ο Γάλλος πρόεδρος της επιτροπής περιβάλλοντος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, προειδοποίησε ότι εάν η τιμή του άνθρακα είναι πολύ υψηλή αυτό «θα ήταν προφανώς απαράδεκτο για όλους τους Ευρωπαίους».
Επιστολές προς τους διανομείς καυσίμων
Ο Johan Mattart, επικεφαλής της Βελγικής Ομοσπονδίας Διανομέων Καυσίμων, ανέφερε στους FT ότι οι εταιρείες είχαν λάβει επιστολές τις τελευταίες εβδομάδες από τις περιφερειακές αρχές σχετικά με τις υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο του συστήματος, αλλά υπήρχε σύγχυση σχετικά με το ποιος θα καλύπτονταν από αυτό και πώς να προετοιμαστούν προκειμένου να συμμορφωθούν με τα νέα μέτρα.
Η ομάδα διανομέων καυσίμων πιέζει για τη χρήση υβριδικού καυσίμου θέρμανσης που περιέχει φυτικό έλαιο, για μείωση των εκπομπών και χαμηλότερο κόστος για τους καταναλωτές.
«Ο στόχος της οδηγίας είναι φυσικά η μείωση των εκπομπών CO₂, αλλά φοβάμαι ότι δεν μπορούν όλα τα νοικοκυριά να αντέξουν οικονομικά μια αντλία θερμότητας και δεν είναι όλα τα σπίτια κατάλληλα για αυτό», είπε ο Mattart. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι οι κυβερνήσεις παρέχουν κίνητρα στους ανθρώπους να αγοράσουν ηλεκτρικά αυτοκίνητα, «αλλά δεν μπορούν όλοι να αντέξουν οικονομικά ένα».
To ETS2
Στο πλαίσιο της αναθεώρησης της της Οδηγίας ETS, δημιουργήθηκε ένα νέο σύστημα εμπορίας εκπομπών με το όνομα ETS2, ξεχωριστό από το υπάρχον ETS της ΕΕ. Αυτό το νέο σύστημα θα καλύπτει και θα αντιμετωπίζει τις εκπομπές CO 2 από την καύση καυσίμων σε κτίρια, οδικές μεταφορές και πρόσθετους τομείς (κυρίως μικρή βιομηχανία που δεν καλύπτεται από το υφιστάμενο EU ETS).
Το ETS2 θα συμπληρώσει άλλες πολιτικές της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας στους καλυπτόμενους τομείς, βοηθώντας τα κράτη μέλη να επιτύχουν τους στόχους μείωσης των εκπομπών βάσει του Κανονισμού Καταμερισμού Προσπάθειας (ESR).
Ανεπαρκείς μειώσεις
Όπως επισημαίνει η Κομισιόν, μέχρι στιγμής, οι μειώσεις των εκπομπών σε αυτούς τους τομείς ήταν ανεπαρκείς για να βάλουν την ΕΕ σε σταθερή πορεία προς τον στόχο της για την κλιματική ουδετερότητα για το 2050. Η τιμή του άνθρακα που ορίζεται από το ETS2 θα παρέχει κίνητρο αγοράς για επενδύσεις σε ανακαινίσεις κτιρίων και κινητικότητα χαμηλών εκπομπών.
Οι προμηθευτές καυσίμων, και όχι οι τελικοί καταναλωτές, όπως τα νοικοκυριά ή οι χρήστες αυτοκινήτων, θα κληθούν να παρακολουθούν και να αναφέρουν τις εκπομπές τους. Αυτές οι οντότητες θα ρυθμίζονται βάσει του ETS2, πράγμα που σημαίνει ότι θα τους ζητηθεί να παραδώσουν επαρκή δικαιώματα για την κάλυψη των εκπομπών τους. Οι ρυθμιζόμενες οντότητες θα αγοράσουν αυτά τα δικαιώματα σε δημοπρασίες. Το ανώτατο όριο ETS2 θα τεθεί για μείωση των εκπομπών κατά 42% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005.
Όλα τα δικαιώματα εκπομπών στο ETS2 θα δημοπρατηθούν και ένα μέρος των εσόδων θα χρησιμοποιηθεί για τη στήριξη ευάλωτων νοικοκυριών και πολύ μικροεπιχειρήσεων μέσω ενός ειδικού Κοινωνικού Ταμείου Κλίματος (SCF).. Τα κράτη μέλη θα κληθούν να χρησιμοποιήσουν τα υπόλοιπα έσοδα του ETS2 για δράση για το κλίμα και κοινωνικά μέτρα και θα αναφέρουν τον τρόπο με τον οποίο δαπανώνται αυτά τα χρήματα.
ETS2: ομαλή εκκίνηση
Το ETS2, το οποίο θα τεθεί πλήρως σε λειτουργία το 2027, έχει σχεδιαστεί για να ξεκινά με ομαλό, ομαλό και αποτελεσματικό τρόπο.
Ως πρώτο βήμα, η παρακολούθηση και η αναφορά των εκπομπών θα ξεκινήσει το 2025. Κατά τη διάρκεια του 2027, 30% μεγαλύτερος όγκος δικαιωμάτων θα δημοπρατηθεί για την παροχή ρευστότητας στην αγορά. Όπως και στο υφιστάμενο EU ETS, το ETS2 θα λειτουργεί με ειδικό αποθεματικό σταθερότητας της αγοράς βάσει κανόνων για τον μετριασμό της ανεπαρκούς ή υπερβολικής προσφοράς δικαιωμάτων στην αγορά.
Κατά τη διάρκεια των πρώτων τριών ετών το ETS2 είναι λειτουργικό, εάν η τιμή των δικαιωμάτων υπερβαίνει τα 45 € (σε τιμές 2020, δηλαδή προσαρμοσμένα στον πληθωρισμό), ενδέχεται να απελευθερωθούν πρόσθετα δικαιώματα από το αποθεματικό σταθερότητας της αγοράς ETS2 για την αντιμετώπιση υπερβολικών αυξήσεων τιμών. Τα δικαιώματα μπορούν επίσης να αποδεσμευτούν από αυτό το αποθεματικό εάν η τιμή των δικαιωμάτων αυξηθεί πολύ γρήγορα. Οι κανόνες και οι προϋποθέσεις για μια τέτοια απελευθέρωση καθορίζονται στην Οδηγία ETS.
Σε περίπτωση εξαιρετικά υψηλών τιμών φυσικού αερίου ή πετρελαίου το 2026, η έναρξη του συστήματος ETS2 θα μπορούσε να αναβληθεί για το 2028 για να διασφαλιστεί η ομαλή εφαρμογή.
Ετήσιος κύκλος συμμόρφωσης
Η ετήσια διαδικασία παρακολούθησης, αναφοράς και επαλήθευσης (MRV), μαζί με όλες τις σχετικές διαδικασίες, είναι γνωστή ως κύκλος συμμόρφωσης με το ETS.
Οι ρυθμιζόμενες οντότητες που καλύπτονται από το ETS2 απαιτείται να διαθέτουν άδεια εκπομπών αερίων θερμοκηπίου έως την 1η Ιανουαρίου 2025, καθώς και εγκεκριμένο σχέδιο παρακολούθησης για την παρακολούθηση και την αναφορά των ετήσιων εκπομπών τους. Τα σχέδια παρακολούθησης αποτελούν μέρος των αδειών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου.
Κάθε χρόνο, οι ρυθμιζόμενες οντότητες πρέπει να υποβάλλουν έκθεση εκπομπών έως τις 30 Απριλίου για τις εκπομπές του προηγούμενου έτους. Από το 2026, τα δεδομένα για ένα δεδομένο έτος θα πρέπει να επαληθεύονται από διαπιστευμένο επαληθευτή.
Από το 2028, μόλις αναφερθούν οι ετήσιες επαληθευμένες εκπομπές, οι ρυθμιζόμενες οντότητες θα πρέπει να παραδώσουν τον ισοδύναμο αριθμό δικαιωμάτων έως τις 31 Μαΐου του ίδιου έτους.
(φωτογραφία: freepik.com)