13 06 2024 | 07:44
Από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Ευρώπη έκανε σαφή την πρόθεσή της να απογαλακτιστεί από το ρωσικό φυσικό αέριο, προκειμένου να μην χρηματοδοτεί τα πολεμικά ταμεία της Μόσχας.
Ωστόσο, το έργο απεξάρτησης αν και προχωρεί με σημαντικούς ρυθμούς, έχοντας καταφέρει σημαντικό πλήγμα στην Gazprom, έχει μέχρι στιγμής σημαντικό κόστος και για την ίδια την Ευρώπη.
Δεν είναι τυχαίο ότι ευρωπαίοι αξιωματούχοι, βρίσκονται σε πυρετώδεις διαπραγματεύσεις, σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν τη ροή φυσικού αερίου μέσω του βασικού αγωγού Ρωσίας-Ουκρανίας, ώστε να αποτρέψουν περαιτέρω επιπτώσεις στα ενεργειακά αποθέματα της ηπείρου.
Αρκετά κράτη της Ανατολικής Ευρώπης συνεχίζουν να το λαμβάνουν φυσικό αέριο μέσω ενός αγωγού που διασχίζει την Ουκρανία. Η συμφωνία που καλύπτει αυτή τη ρύθμιση διαμετακόμισης λήγει στο τέλος του τρέχοντος έτους. Και με τον πόλεμο να μαίνεται, οι περισσότεροι παρατηρητές της αγοράς αναμένουν ότι το φυσικό αέριο θα σταματήσει επιτέλους.
Ωστόσο, όπως ανέφερε το Bloomberg, επικαλούμενο πηγές με γνώση του θέματος, αξιωματούχοι της ευρωπαϊκής κυβέρνησης και της εταιρείας μιλούν με ομολόγους τους στην Ουκρανία για το πώς θα διατηρήσουν τη ροή του φυσικού αερίου το επόμενο έτος.
Καταλύτης το Αζερμπαϊτζάν
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι μια επιλογή που έχει συζητηθεί είναι οι ευρωπαϊκές εταιρείες να αγοράζουν και να διοχετεύουν αέριο από το Αζερμπαϊτζάν σε ρωσικούς αγωγούς που κατευθύνονται προς την Ευρώπη. Μια τέτοια ρύθμιση θα επέτρεπε στην Ευρώπη να αποφύγει την αμηχανία της αγοράς ρωσικού φυσικού αερίου σε μια εποχή που προσπαθεί να περιορίσει τα έσοδα της Μόσχας.
Η ιδέα κερδίζει δυναμική καθώς γίνεται σαφές ότι η Ουκρανία θα ήταν υπέρ. Τα έσοδα από τη διαμετακόμιση ανήλθαν σε περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια το 2021 — παρέχοντας κρίσιμη χρηματοδότηση για την οικονομία που έχει καταστραφεί από τον πόλεμο. Υπάρχουν επίσης ανησυχίες ότι οι αχρηστευμένοι αγωγοί θα μπορούσαν να γίνουν στρατιωτικοί στόχοι ή να καταστραφούν, κάτι που είναι δαπανηρό να αντιστραφεί.
«Υπάρχουν δύο παράγοντες που πρέπει να θυμόμαστε πάντα», δήλωσε στο Bloomberg News τη Δευτέρα ο Oleksiy Chernyshov, διευθύνων σύμβουλος της κρατικής Naftogaz της Ουκρανίας. «Το ένα είναι ότι η Ουκρανία έχει απίστευτη υποδομή διαμετακόμισης και αποθήκευσης φυσικού αερίου, η οποία θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί, και η Ουκρανία είναι διατεθειμένη να χρησιμοποιήσει αυτή την υποδομή επειδή φέρνει πολλά πλεονεκτήματα».
Απέκλεισε οποιοδήποτε σχέδιο που περιλαμβάνει συνεργασία με τη ρωσική Gazprom PJSC και είπε ότι η μεταφορά φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν «ίσως έχει κάποιο μέλλον».
Διαπραγματεύσεις
Σύμφωνα με το Bloomberg, οι συνομιλίες βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο και άνθρωποι που γνωρίζουν το θέμα αναμένουν αποφάσεις μόνο προς το τέλος του τρέχοντος έτους, όταν η προθεσμία λήξης —και η έναρξη του ευρωπαϊκού χειμώνα— ενισχύσουν τις πιέσεις.
Η Ρωσία εξακολουθεί να στέλνει περίπου 15 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στην Ευρώπη ετησίως, κυρίως στη Σλοβακία και την Αυστρία, όπου η Ρωσία εξακολουθεί να είναι κυρίαρχος προμηθευτής.
Το ακριβότερο LNG
Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία η Ευρώπη μελέτησε αρκετές εναλλακτικές λύσεις. Αλλά αυτή που επικράτησε ήταν να αντικαταστήσουν μια εξάρτηση - το ρωσικό αέριο - με μια άλλη: το LNG.
Και υπάρχει πολύ περισσότερος ανταγωνισμός στον χώρο του LNG από ό,τι για το φυσικό αέριο μέσω αγωγών.
Το 2022, όταν τα πρώτα αμερικανικά πλοία με LNG άρχισαν να φτάνουν στα ευρωπαϊκά λιμάνια, οι Ευρωπαίοι ηγέτες χάρηκαν, υποστηρίζοντας ότι κατάφεραν να αποτινάξουν εύκολα την εξάρτησή τους από το ρωσικό αέριο με μηδενικές αρνητικές επιπτώσεις.
Ωστόσο, λίγο αργότερο ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν επέκρινε τις ΗΠΑ ότι ζήτησαν πολύ υψηλή τιμή για το υγροποιημένο αέριο.
Η μετάβαση της Ευρώπης από ρωσικό φυσικό αέριο αγωγών στο υπερατλαντικό LNG κόστισε σημαντικά και συνεχίζει να το κοστίζει. Γι αυτό και η ΕΕ δεν έχει ακόμα σταματήσει όλες τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένου του LNG.
Εξάρτηση
Αναλυτές εκτιμούν, ότι για μία ακόμα φορά οι Ευρωπαίοι ηγέτες παραβλέπουν τους κινδύνους από την αυξανόμενη εξάρτηση από το LNG, η οποία θα διατηρήσει τις τιμές της ενέργειας στην ήπειρο υψηλές, θέτοντας σε κίνδυνο την ανταγωνιστικότητα που οι Βρυξέλλες προσπαθούν τόσο σκληρά να ενισχύσουν για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες.
Τα στοιχεία ροής φυσικού αερίου για τον Μάιο έδειξαν νωρίτερα αυτόν τον μήνα ότι οι ροές της Gazprom μέσω της Ουκρανίας προς την Ευρώπη αυξήθηκαν σημαντικά κατά 39% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Από την αρχή του έτους, ο ρωσικός κρατικός γίγαντας έχει εξάγει περίπου 13 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στην Ευρώπη, ανέφερε το Reuters την περασμένη εβδομάδα. Αυτό είναι ένα κλάσμα από αυτό που έστελνε σε δυτική κατεύθυνση - το υπόλοιπο έχει αντικατασταθεί από LNG. Κι αυτό είναι ένα πρόβλημα για την Ευρώπη.
Συνεχίζεται η κρίση
Ο Javier Blas του Bloomberg υποστήριξε σε πρόσφατο άρθρο του ότι η ευρωπαϊκή κρίση φυσικού αερίου απέχει πολύ από το να τελειώσει, σε αντίθεση με τις επίσημες δηλώσεις από τον χειμώνα του 2022 που έλεγαν ότι η Ευρώπη είχε αντιμετωπίσει την κρίση πριν καν εκτυλιχθεί.
Εκείνο τον χειμώνα, η Ευρώπη στάθηκε τυχερή με ήπιο καιρό, οδηγούμενο, όπως εξηγεί ο Μπλας, από τον Ελ Νίνιο. Το ίδιο ήταν και ο ήπιος καιρός του περασμένου χειμώνα, είπε στο άρθρο του και στη συνέχεια έδωσε τα άσχημα νέα. Η επιρροή του Ελ Νίνιο στον καιρό πλησιάζει στο τέλος της και έρχεται η ώρα για το Λα Νίνια, το οποίο φέρνει πιο δροσερό καιρό.
Αυτό σημαίνει ψυχρότερους χειμώνες στο βόρειο ημισφαίριο και κατ΄επέκταση μεγαλύτερη ζήτηση φυσικού αερίου. λαο ακόμη υψηλότερες τιμές για την ενέργεια που καταναλώνουν οι Ευρωπαίοι. Οι ευρωπαίοι πολιτικοί εξακολουθούν να μην θέλουν να μιλούν για τις τιμές LNG επειδή το θέμα είναι αρκετά ενοχλητικό. Πράγματι, οι τιμές έχουν μειωθεί σημαντικά από τις κορυφές που έφτασαν στα μέσα του 2022, αλλά εξακολουθούν να μην πλησιάζουν καθόλου τη μέση τιμή του φυσικού αερίου μέσω αγωγών με την οποία ευδοκιμούσε η Ευρώπη πριν από εκείνο το έτος.
Αυτό που είναι ακόμη πιο άβολο είναι ένας από τους δύο μεγάλους λόγους αυτής της πτώσης των τιμών, μαζί με την άφθονη προσφορά στις ΗΠΑ. Αυτός ο λόγος ήταν η χαμηλότερη βιομηχανική δραστηριότητα — ως αποτέλεσμα των υψηλών τιμών του φυσικού αερίου.
Σύμφωνα με τον Blas του Bloomberg, υπάρχουν καλά νέα στην όλη κατάσταση: ο χειμώνας του 2024/25 θα είναι ο τελευταίος με περιορισμένη προσφορά LNG που πιθανότατα θα εκτινάξει ξανά τις τιμές στα ύψη εν μέσω έντονου ανταγωνισμού μεταξύ Ευρώπης και Ασίας.
Το Κατάρ
Από το 2025, έγραψε, νέα προσφορά θα έρχεται από το Κατάρ και τις Ηνωμένες Πολιτείες, μειώνοντας τις πιέσεις στη ζήτηση. Αυτό που δεν θα συμβεί, ωστόσο, είναι να εξισωθούν οι τιμές του φυσικού αερίου με τις εισαγωγές μέσω αγωγών από τη Ρωσία, οι οποίες τροφοδότησαν τη βιομηχανική ανάπτυξη της Ευρώπης.
Αυτό υποδηλώνει ότι η προαναφερθείσα βιομηχανική ανάπτυξη δεν θα επανέλθει σύντομα, όχι χωρίς τη μαζική κρατική υποστήριξη που οι κυβερνήσεις δεν είναι ούτε πρόθυμες ούτε ικανές να παράσχουν καθώς παραμένουν προσηλωμένες στη μείωση των εκπομπών.
Συζητήσεις
Οι συζητήσεις στις Βρυξέλλες και σε όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες συνεχίζονται σχετικά με τον τρόπο ειδικής κατάργησης των ρωσικών προμηθειών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Εν τω μεταξύ, οι παραδόσεις έφτασαν σε νέο υψηλό κατά τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2024, σύμφωνα με μια νέα έκθεση.
Μεταξύ της 1ης Ιανουαρίου και της 30ής Απριλίου, τα κράτη μέλη της ΕΕ - κυρίως η Γαλλία, το Βέλγιο και η Ισπανία - παρέλαβαν 89 αποστολές LNG από το έργο Yamal LNG της Novatek στη ρωσική Αρκτική. Αυτό συγκρίνεται με 82 αποστολές κατά την ίδια περίοδο το 2023. Επιπλέον, η Ολλανδία παρέλαβε εννέα πλοία από το ίδιο έργο.
Κάθε παράδοση LNG αποτιμάται στη σφαίρα των 40 εκατομμυρίων USD, με βάση τα στοιχεία σε ένα πρόσφατο φύλλο φόρτωσης LNG της Yamal που είδε το HNN. Η αξία των αποστολών κατά τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2024 θα μπορούσε να ανέλθει σε περίπου 4 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Ορισμένες παραδόσεις στη συνέχεια επανεξάγονται σε τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας.
Οι παραδόσεις συνεχίζονται
Η ΕΕ δεν έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να σημειώσει οριστική πρόοδο προς τον περιορισμό της εισροής LNG από τη Ρωσία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να περιγράψει την πολιτική της προσέγγιση αυτή την εβδομάδα πριν από τη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αργότερα αυτόν τον μήνα .
Μεμονωμένα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας και της Σουηδίας , έχουν εκφράσει την υποστήριξή τους για την απαγόρευση των εισαγωγών LNG.
(φωτογραφία: freepik.com)