Tου Χρήστου Κολώνα

Διέξοδο από τα αδιέξοδα της εγχώριας αγοράς ενέργειας αλλά και των διαχρονικά κυβερνητικών παλινωδιών σχετικά με το ρόλο του κράτους στις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, αναζητά η Δημόσια Επιχείρηση Αερίου (ΔΕΠΑ Εμπορίας).

Η ΔΕΠΑ Εμπορίας είναι ένα από τα τρία κομμάτια που προέκυψε μετά το σπάσιμο της πάλαι ποτέ κραταιής ΔΕΠΑ. Μία τριχοτόμηση που ξεκίνησε από την εποχή των μνημονίων επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛΛ και ολοκληρώθηκε επί ΝΔ. Τα άλλα δύο κομμάτια είναι οι ΔΕΠΑ Διεθνών Έργων (κρατική) και η πρώην ΔΕΠΑ Υποδομών (πλέον ιδιωτική με την επωνυμία enaon).

Η ΔΕΠΑ Εμπορίας είναι η δυναμικότερη εκ των τριών επιχειρήσεων με χαρακτηριστικά ιδιωτικής επιχείρησης στον τομέα της εμπορίας φυσικού αερίου. Διατηρεί ισχυρό μερίδιο στην εγχώρια χονδρεμπορική αγορά φυσικού αερίου (περί το 50%) αλλά και μία ισχυρή θυγατρική στην προμήθεια φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, την «Φυσικό Αέριο -Ελληνική Εταιρεία Ενέργειας» με περισσότερους από 530.000 πελάτες.

Αποδεικνύεται δε, εφτάψυχη…

Μένει όρθια κόντρα στις ζημιογόνες χρήσεις – όπως αυτή του 2023 με αρνητικά EBITDA (-10 εκατ. ευρώ) αλλά και στα μπρος – πίσω των κυβερνήσεων με το πωλητήριο της. Την τελευταία 15ετία έχουν γίνει τουλάχιστον δύο απόπειρες να ιδιωτικοποιηθεί αλλά πάντα στο τέλος κάτι συνέβαινε και το πωλητήριο έμπαινε στο συρτάρι.

Ίσως τελικά να είναι και η κρατική στήριξη που την κρατά όρθια κόντρα παρά το ό,τι η επιχείρηση φυσικού αερίου είναι ναρκοθετημένη στα οικονομικά της μεγέθη μέσα από διεκδικήσεις δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ από πρώην ισχυρές βιομηχανίες, όπως η ELFE (πρώην Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων) αλλά και από ενεργειακούς κολοσσούς σαν αυτόν της ρωσικής Gazprom. 

Είναι όμως και ο κρατικός παρεμβατισμός που της στερεί οικονομική ρευστότητα, όπως την περίοδο της ενεργειακής κρίσης με τη ΔΕΠΑ Εμπορίας να διαθέτει τουλάχιστον 140 εκατ. ευρώ σε εκπτώσεις για τους καταναλωτές αερίου.

Η ΔΕΠΑ Εμπορίας, όμως, διαθέτει κι έναν ακόμα μέτοχο εκτός του ελληνικού δημοσίου. Το ΤΑΙΠΕΔ που εκπροσωπεί το δημόσιο κατέχει το 65% και το 35% ανήκει στην HELLENiQ ENERGY. Έναν μέτοχο με υπαρξιακά… ζητήματα στην αγορά φυσικού αερίου. Αναζητά τη φυγή από τη ΔΕΠΑ Εμπορίας και ήταν κι ο λόγος που ξεκίνησαν πριν την ενεργειακή κρίση οι διαδικασίες πώλησης του μεριδίου του, όπως φυσικά και εκείνου του δημοσίου.

Τελικά όπως προαναφέρθηκε το πωλητήριο μπήκε στο συρτάρι, αν και η HELLENiQ ENERGY πιέζει τώρα το δημόσιο να αγοράσει εκείνο το 35% επιδιώκοντας την απεμπλοκή από τη δημόσια επιχείρηση αερίου.

Η ΔΕΠΑ Εμπορίας έχει όμως να αντιπαλέψει και τη λεγόμενη πράσινη ενεργειακή μετάβαση. Το τέλος των ορυκτών καυσίμων με την επικράτηση των καθαρών μορφών ενέργειας.

Η κατανάλωση φυσικού αερίου βούτηξε πάνω από 19% το 2022, το 2023 περιορίστηκε στο -10% και πλέον η ταχεία διείσδυση των ΑΠΕ με θεαματικούς στόχους για το 2030 απειλεί να στείλει το φυσικό αέριο σε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα.

Αν και η νέα συζήτηση για την ανάγκη φρεναρίσματος της πράσινης μετάβασης δίνει ελπίδες ζωής στο φυσικό αέριο…

Η ΔΕΠΑ Εμπορίας, όμως κρατιέται όρθια ή αποδεικνύεται εφτάψυχη… χάρη και στο management της.

Ο CEO κ. Κωνσταντίνος Ξιφαράς είναι εκείνος ο οποίος εν μέσω των συμπληγάδων επιδιώκει να κρατήσει ψηλά τις οικονομικές αξίες αλλά και να δημιουργήσει και υπεραξίες στην εταιρεία. Βρίσκεται στο τιμόνι από το 2019 μέχρι και σήμερα.

Κλήθηκε δε να διαχειριστεί τα δύο μεγάλα αγκάθια που ναρκοθετούν τα οικονομικά της ΔΕΠΑ Εμπορίας. Όπως για παράδειγμα τη δικαστική διένεξη με την ELFE. Η τελευταία διεκδικούσε πρωτόδικα αποζημιώσεις 300 εκατ. ευρώ αμφισβητώντας τις χρεώσεις της εταιρείας φυσικού αερίου κατά την περίοδο 2010 – 2015. Η υπόθεση, δικαιώνοντας την κρατική επιχείρηση, έφτασε στον Άρειο Πάγο αλλά επιστρέφει ξανά στο Εφετείο… Η πιθανότητα δικαστικής ήττας για τη ΔΕΠΑ Εμπορίας θα ανοίξει τον ασκό του Αιόλου. Κι άλλοι πελάτες της επιχείρησης θα διεκδικήσουν εκατοντάδες εκατομμύρια ερυω΄.

Ο κ. Ξιφαράς διαχειρίζεται επίσης και τη μεγάλη αντιπαράθεση με τον κολοσσό Gazprom. Ο ρωσικός γίγαντας φυσικού αερίου διεκδικεί 400 εκατ. ευρώ από τη ΔΕΠΑ Εμπορίας, με την ελληνική επιχείρηση να προσφεύγει στη διεθνή διαιτησία.

Με αυτά τα δεδομένα ο κ. Ξιφαράς από τη θέση του CEO επιδιώκει να διαφοροποιήσει το χαρτοφυλάκιο της ΔΕΠΑ Εμπορίας αλλά και να αναζητήσει ευκαιρίες άντλησης εσόδων στις ευρωπαϊκές και βαλκανικές αγοράς.

Η εταιρεία επίσης μέσα από ένα μπαράζ εξαγορών έχει έτοιμο κι ένα χαρτοφυλάκιο έργων ΑΠΕ συνολικής ισχύος 1 GW με τα περίπου 700 MW έτοιμα να χτιστούν…

Ειδικότερα, η ΔΕΠΑ Εμπορίας έχει διπλασιάσει τις ποσότητες που εξάγει τα τελευταία χρόνια. Η εταιρεία, είναι ήδη παρούσα στις αγορές της Βουλγαρίας, της Ιταλίας, της Ουγγαρίας, της Ουκρανίας, της Ρουμανίας, της Σερβίας και της Μολδαβίας. Παράλληλα, είναι εγγεγραμμένη και εμπορεύεται σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου σε βασικά χρηματιστήρια της περιοχής, όπως το GME της Ιταλίας, το CEEGEX της Ουγγαρίας και το Balkan Gas Hub της Βουλγαρίας.

Η ΔΕΠΑ Εμπορίας βρίσκεται επίσης τοποθετημένη σε μεγάλα διεθνή έργα που θωρακίζουν την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας και συμβάλλουν στη μετατροπή της σε ενεργειακό κόμβο στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης, όπως ο αγωγός IGB που βρίσκεται ήδη σε πλήρη λειτουργία, και το FSRU Αλεξανδρούπολης που ξεκίνησε να λειτουργεί πιλοτικά αυτόν τον μήνα: «Οι υποδομές αυτές, με τη βοήθεια και την επανεργοποίηση του αγωγού Trans Balkan Pipeline, θα αποτελέσουν τη ραχοκοκαλιά του Κάθετου Διαδρόμου, μεταφέροντας το φυσικό αέριο από Νότο προς Βορρά με ωφελημένους το σύνολο της ευρύτερης περιοχής. Ενώ δεν έχουν ημερομηνία λήξης αφού θα μπορούν να υποδεχτούν και «ανανεώσιμα» καύσιμα, όπως το βιομεθάνιο και το υδρογόνο», είχε εξηγήσει ο ίδιος τη σημασία της συμμετοχής της ΔΕΠΑ Εμπορίας μιλώντας στο Power & GasForum. 

Παράλληλα, η ΔΕΠΑ εισέρχεται δυναμικά στην ηλεκτροπαραγωγή, συμμετέχοντας στη νέα μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας που αναπτύσσεται στην Αλεξανδρούπολη, ισχύος 840 MW, η οποία θα λειτουργεί με καύσιμο το φυσικό αέριο (και, αργότερα, πράσινα καύσιμα) και μπορεί να υποκαταστήσει τρεις ρυπογόνες λιγνιτικές μονάδες. 

Όπως επίσης και στην πρώτη θερμική μονάδα ηλεκτροπαραγωγής στην Αλβανία με ισχύ 174 MW, την οποία η εταιρεία θα τροφοδοτεί με φυσικό αέριο, στο πλαίσιο μακροχρόνιας συμφωνίας.

Επιπλέον, η εταιρεία εδραιώνει περαιτέρω τη θέση της στην εγχώρια αγορά λιανικής ενέργειας, μέσω της θυγατρικής της Φυσικό Αέριο Ελληνική Εταιρεία Ενέργειας, η οποία το 2023, σύμφωνα με τον κ. Ξιφαρά, προσέφερε μεσοσταθμικά τις χαμηλότερες τιμές στην αγορά και το ίδιο συνεχίζει και στη νέα χρονιά.

(αναδημοσίευση από Οικονομικό Ταχυδρόμο)