Της Μαρία Ρίτα Γκάλι
04 01 2024 | 13:39
Με την έναρξη του 2024, ξετυλίγεται ένα κρίσιμο κεφάλαιο για τον ενεργειακό τομέα, όπου προκλήσεις και ευκαιρίες διασταυρώνονται. Κοιτάζοντας πίσω στο 2023, η Ευρώπη αναγνώρισε εκ νέου, με τον δύσκολο τρόπο, την κρίσιμη σημασία της ενεργειακής ασφάλειας και το κόστος της απουσίας της, αντιμετωπίζοντας μια επίμονη ενεργειακή κρίση και αυξημένη αστάθεια στην αγορά φυσικού αερίου, με υψηλό κόστος για τους ευρωπαίους καταναλωτές. Η αρχή του νέου έτους έρχεται με μια πιο ισορροπημένη - αν και ακόμα εύθραυστη - αγορά και οι τιμές σταδιακά απομακρύνονται από τα επίπεδα της κρίσης, μετά από μια παρατεταμένη περίοδο αναταράξεων, στην οποία η παγκόσμια βιομηχανία φυσικού αερίου ανταποκρίθηκε αποτελεσματικά.
Μέσα σε αυτές τις προκλήσεις, ο ΔΕΣΦΑ στάθηκε στην πρώτη γραμμή των προσπαθειών για τη διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας και τη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης, ενώ ταυτόχρονα ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα για μια ομαλή ενεργειακή μετάβαση, με διορατικότητα και ανθεκτικότητα. Για τον ΔΕΣΦΑ, το 2024 δεν είναι απλά επιστροφή στην κανονικότητα, αλλά συμβολίζει ένα έτος στρατηγικής προόδου. Είναι η χρονιά που εμβαθύνουμε τη δέσμευσή μας στην ανάπτυξη υποδομών έτοιμων για το μέλλον, ξεκινώντας την κατασκευή του διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας και ολοκληρώνοντας την κατασκευή του αγωγού προς Δυτική Μακεδονία. Δημιουργούμε έτσι τους δύο πρώτους κατά 100% έτοιμους για το υδρογόνο αγωγούς στην Ελλάδα, ενώ επιταχύνουμε παράλληλα την ανάπτυξη μιας σειράς κομβικών έργων για την ενεργειακή μετάβαση, στο υδρογόνο, το βιομεθάνιο, καθώς και τη δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα (CCS).
Εν μέσω αυξημένης παγκόσμιας αβεβαιότητας, η Ελλάδα έχει δημιουργήσει στρατηγικά μια στέρεη βάση, εδραιώνοντας τον ρόλο της ως βασικός πυλώνας ενεργειακής σταθερότητας και πύλη για διαφοροποιημένες εισαγωγές φυσικού αερίου τόσο στη Νοτιοανατολική όσο και στην Κεντρική Ευρώπη. Οι υποδομές του ΔΕΣΦΑ έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο για το σκοπό αυτό, διασφαλίζοντας την ενεργειακή ασφάλεια και διευκολύνοντας την πρόσβαση σε νέες πηγές προμήθειας για την Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή. Η Ρεβυθούσα έχει καταστεί ζωτικής σημασίας ενεργειακή υποδομή για την περιοχή, με τον κρίσιμο ρόλο της να αποτυπώνεται στις δεσμεύσεις για εκφορτώσεις LNG που φτάνουν μέχρι και το 2029.
Με την περιφερειακή αγορά να βασίζεται στη Ρεβυθούσα για την εξασφάλιση ευελιξίας και ρευστότητας, η αρχή του νέου έτους σηματοδοτεί και την έναρξη λειτουργίας του FSRU Αλεξανδρούπολης από την Gastrade, στην οποία συμμετέχει ο ΔΕΣΦΑ. Το έργο αυτό θα συμβάλλει σε πρόσθετες πηγές διαφοροποιημένης προμήθειας για την ευρύτερη περιοχή. Παράλληλα, ο σχεδιασμός του ΔΕΣΦΑ στοχεύει στην αναβάθμιση και περαιτέρω διασύνδεση των συστημάτων φυσικού αερίου των χωρών της περιοχής.
Ανταποκρινόμενος στην αυξημένη ζήτηση από χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ο ΔΕΣΦΑ υλοποιεί ένα φιλόδοξο αναπτυξιακό πρόγραμμα τα τελευταία χρόνια. Το πρόγραμμα αυτό στοχεύει μεταξύ άλλων στην ουσιαστική ενίσχυση του ελληνικού δικτύου και της εξαγωγικής του δυνατότητας, τοποθετώντας την Ελλάδα ως ενεργειακό κόμβο για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και βασικό παράγοντα για τη διασφάλιση του ευρωπαϊκού εφοδιασμού με φυσικό αέριο.
Με ένα ολοκληρωμένο 10ετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης που φτάνει τα 1,3 δισ. ευρώ, ο ΔΕΣΦΑ εστιάζει στην επέκταση και αναβάθμιση του δικτύου φυσικού αερίου της Ελλάδας, με στόχο τη διασφάλιση πρόσβασης σε νέες περιοχές και χρήστες, ενώ ενισχύει παράλληλα τις στρατηγικές διασυνδέσεις με άλλα συστήματα.
Κομβική σημασία στην κατεύθυνση αυτή κατέχει η κατασκευή του διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου μεταξύ Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας που έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει στις αρχές του 2024. Το έργο αυτό δίνει τη δυνατότητα στη Βόρεια Μακεδονία να διαφοροποιήσει τις πηγές προμήθειάς της, δημιουργώντας νέους ενεργειακούς διαδρόμους και θέτοντας τις βάσεις για την περαιτέρω ενοποίηση της αγοράς φυσικού αερίου στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στο πλαίσιο αυτών των προσπαθειών, ο ΔΕΣΦΑ, σε συνεργασία με φορείς εκμετάλλευσης υποδομών φυσικού αερίου από πολλές χώρες, πρωτοστατεί στην πρωτοβουλία για την πλήρη ενεργοποίηση του Διαδρόμου Φυσικού Αερίου Νότου - Βορρά. Ο συγκεκριμένος διάδρομος αναβαθμίζει σημαντικά τον ρόλο των χωρών που συμμετέχουν στην εξασφάλιση του εφοδιασμού της αγοράς ενέργειας της ΕΕ, παρέχοντας επίσης πρόσβαση σε διαφοροποιημένες πηγές προμήθειας μέσω των ευρωπαϊκών συστημάτων μεταφοράς φυσικού αερίου και LNG. Η δυναμική αυτής της πρωτοβουλίας αναμένεται να επεκταθεί περαιτέρω μέσω της ενσωμάτωσης υποδομών ανανεώσιμων αερίων και υδρογόνου, ενισχύοντας συνολικά την ενεργειακή ασφάλεια και τη βιωσιμότητα στην περιοχή.
Καθώς ενισχύουμε τις υποδομές μας, είναι επιτακτική ανάγκη οι προσπάθειες αυτές να πραγματοποιούνται σε ευθυγράμμιση με τον συλλογικό στόχο της μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Οι αποφάσεις και οι ενέργειες που έχει αναλάβει ο ΔΕΣΦΑ είναι σε αρμονία με τις δεσμεύσεις που περιγράφονται στην τελική δήλωση της COP28, η οποία τονίζει την επείγουσα ανάγκη επιτάχυνσης των δράσεων, σύμφωνα με τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή.
Για το σκοπό αυτό, ο ΔΕΣΦΑ δίνει ιδιαίτερη σημασία στην ταχύτερη εισαγωγή ανανεώσιμων αερίων στο ενεργειακό μείγμα. Φιλοδοξία μας είναι να αναπτύξουμε το ελληνικό δίκτυο υδρογόνου, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της οικονομίας του υδρογόνου στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Ο αγωγός προς τη Δυτική Μακεδονία, ο οποίος προχωρά σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, αποτελεί τον πρώτο στην Ελλάδα, αλλά και έναν από τους πρώτους στην Ευρώπη που έχουν πιστοποιηθεί για μεταφορά καθαρού υδρογόνου σε ποσοστό έως και κατά 100%.
Μια άλλη σημαντική εξέλιξη προς την κατεύθυνση αυτή, είναι η τελική έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ένταξη του έργου “Dedicated H2 Pipeline” στα έργα PCI. Η ανάπτυξη του νέου αυτού αγωγού μεταφοράς καθαρού υδρογόνου θέτει τις βάσεις για το μελλοντικό ελληνικό δίκτυο υδρογόνου και θα εκτείνεται από την Κόρινθο έως τα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα, όπου παρόμοιο έργο, που έχει υποβληθεί από την Bulgartransgaz, έχει επίσης εγκριθεί. Το συγκεκριμένο έργο έχει τη δυνατότητα να ενσωματωθεί στην ευρωπαϊκή ραχοκοκαλιά υδρογόνου, σχηματίζοντας έναν διάδρομο εισαγωγής καθαρής ενέργειας που θα εκτείνεται από τη Νοτιοανατολική έως την Κεντρική Ευρώπη.
Επιπλέον, σχεδιάζουμε τη δημιουργία ενός δικτύου CO2, στο πλαίσιο του έργου PCI CCUS, για τη συγκέντρωση των εκπομπών από μεγάλες βιομηχανίες, κυρίως στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη, την υγροποίηση και τη μεταφορά τους προς μόνιμη αποθήκευσή τους στον Πρίνο. Υπάρχει ένα έργο-ομπρέλα που περιγράφει όλα αυτά τα μέρη και έχει ενταχθεί στα έργα PCI, με την Energean να προχωρά τις μελέτες για το σκέλος της αποθήκευσης και τον ΔΕΣΦΑ, σε συνεργασία με την ECOLOG, να υλοποιούν όλες τις μελέτες για την υγροποίηση και τη μεταφορά. Αυτό το έργο, που περιλαμβάνεται, επίσης, στον κατάλογο των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης που έχει υποβάλει η Ελλάδα, αναμένεται να συμβάλλει σημαντικά στην επίτευξη των εθνικών στόχων μείωσης των εκπομπών CO2.
Με κατευθυντήρια αρχή τη βιωσιμότητα, ο ΔΕΣΦΑ έχει μειώσει ουσιαστικά το αποτύπωμα άνθρακα και τις άμεσες/έμμεσες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε όλες του τις εγκαταστάσεις. Εντός του 2023, εγκρίναμε το «Σχέδιο Net-Zero» , με στόχο τη μείωση κατά 50% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030 και την επίτευξη ουδετερότητας άνθρακα έως το 2040. Πετύχαμε επίσης ένα άλλο σημαντικό ορόσημο, δημοσιεύοντας την πρώτη Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΔΕΣΦΑ για το έτος 2022, σύμφωνα με τους επίσημους δείκτες βιωσιμότητας των Ηνωμένων Εθνών.
Με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, ενώ το ενεργειακό τοπίο στην αρχή του 2024 παραμένει απαιτητικό, οι στέρεες βάσεις που έθεσαν η Ελλάδα και ο ΔΕΣΦΑ διαμορφώνουν μια ισχυρή δυναμική για να ξεπεράσουμε τις προκλήσεις και να επιταχύνουμε περαιτέρω τις προσπάθειές μας για τη διαμόρφωση ενός ασφαλούς και βιώσιμου ενεργειακού μέλλοντος, στο οποίο η Ελλάδα έχει μια σημαντική προοπτική να λειτουργήσει ως διάδρομος εισαγωγής καθαρής ενέργειας για ολόκληρη την Ευρώπη.
- Η κ. Μαρία Ρίτα Γκάλι είναι Διευθύνουσα Σύμβουλος του ΔΕΣΦΑ
Το άρθρο περιλαμβάνεται στο αφιέρωμα του energypress για τις προκλήσεις, τους φόβους και τις προσδοκίες στον ενεργειακό τομέα το 2024.