Του Χρήστου Κολώνα

Σε διαπραγματεύσεις βρίσκονται ΔΕΠΑ Εμπορίας και Gazprom για τη σύμβαση προμήθειας ρωσικού φυσικού αερίου και συγκεκριμένα για τις τιμές και τη ρήτρα take or pay.

Όπως αναφέρουν κυβερνητικοί αξιωματούχοι στον ΟΤ, οι δύο εταιρείες έχουν ανοίξει θέματα της πολυετούς σύμβασης τους που αφορούν στους όρους ως προς την τιμή πώλησης του ρωσικού αερίου στη δημόσια επιχείρηση αλλά και ως προς το πέναλτι που καλείται να πληρώσει η τελευταία για ποσότητες που είχε δεσμευτεί να παραλάβει αλλά τελικά δεν το έπραξε.

Επί της ουσίας τις τελευταίες εβδομάδες είναι σε εξέλιξη ένας πόλεμος για το ρωσικό αέριο που φτάνει στην Ελλάδα αλλά και τις βαλκανικές χώρες.

Αξίζει δε, να σημειωθεί ότι εν μέσω του πολέμου της Ρωσίας – Ουκρανίας και με την Ε.Ε. να διακηρύττει προς πάσα κατεύθυνση την απόφαση της να απεξαρτηθεί από το αέριο της Gazprom, εντούτοις το ορυκτό καύσιμο του ελεγχόμενου από το Κρεμλίνο ενεργειακού κολοσσού έφτασε στο εννεάμηνο να κατέχει το 43% των συνολικών ποσοτήτων που εισάγονται στη χώρα μας. Πρόκειται για αέριο που έρχεται είτε μέσω του σημείου εισόδου Σιδηρόκαστρου (αγωγός Βουλγαρίας – Ελλάδας) είτε μέσω της Ρεβυθούσας (φορτία LNG).

Ο πόλεμος για το ρωσικό αέριο ξέσπασε μετά την ψήφιση νόμου από το βουλγαρικό κοινοβούλιο για την επιβολή «τέλους διέλευσης» ύψους 10,20 ευρώ ανά Μεγαβατώρα στο ρωσικό αέριο που διέρχεται από το δίκτυο αγωγών της γειτονικής χώρας προς άλλα κράτη της Ευρώπης.

Το θέμα του τέλους διέλευσης άνοιξε προχθές στον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Θεόδωρο Σκυλακάκη και ο ΣΕΒ: «Η πρόσφατη νομοθετική πρωτοβουλία της Βουλγαρίας για επιβολή «τέλους διέλευσης» €10,2/MWh στις χώρες που προμηθεύονται ρωσικό Φ/Α μέσω αυτής αναμένεται να έχει πρόσθετες επιβαρύνσεις σε όλους τους κλάδους, μεγέθη επιχειρήσεων και καταναλωτές στην Ελλάδα. Είναι αναγκαίο η χώρα μας να θέσει το θέμα στα αρμόδια όργανα της ΕΕ, μιας και παραβιάζει το ενωσιακό δίκαιο. Εξάλλου, και άλλες χώρες έχουν ήδη διατυπώσει ανάλογες ενστάσεις», ανέφερε συγκεκριμένα η ανακοίνωση του Συνδέσμου μετά το τέλος της συνάντησης της Επιτροπής Ενέργειας με τον υπουργό. 

Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς ενέργειας στη χώρα μας πράγματι φτάνει ρωσικό αέριο μέσω του δικτύου αγωγών της Βουλγαρίας, ενώ ποσότητες ορυκτού καυσίμου της Gazprom αποθηκεύεται και στις εγκαταστάσεις LNG του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα και στη συνέχεια εξάγονται προς τη γειτονική χώρα.

Επιχειρήσεις που εισάγουν ποσότητες ρωσικού αερίου ή και εξάγουν έχουν εκφράσει την έντονη διαμαρτυρία τους, προειδοποιώντας για τους κινδύνους είτε να αυξηθούν οι τιμές λόγω του τέλους διέλευσης που καλείται να πληρώσει η Gazprom (μετακύλιση κόστους στους πελάτες της και έπειτα στους καταναλωτές) είτε ο ρωσικός κολοσσός να αρνηθεί την πληρωμή του τέλους διέλευσης και η Σόφια να διακόψει την παροχή αερίου. Με προφανείς τις επιπτώσεις στις βαλκανικές χώρες.

Πρόκειται για ιδιωτικές επιχειρήσεις, οι οποίες σύμφωνα με κάποιες πλευρές είναι μία σύμφωνα με άλλες είναι δύο.

Οι τιμές προμήθειας αερίου από τη Gazprom που αγοράζουν απευθείας, λέγεται, πως είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικές και μάλιστα χαμηλότερες και από εκείνες της ΔΕΠΑ Εμπορίας.

Ρωσικό αέριο, όμως, φέρνει εδώ και χρόνια η ΔΕΠΑ Εμπορίας. Από την εποχή που ήταν μονοπώλιο στην αγορά. Και εισάγει μέσω πολυετούς σύμβασης, η οποία ετησίως μπαίνει στο τραπέζι διαπραγμάτευσης με την Gazprom.

Οι πληροφορίες θέλουν πως η ΔΕΠΑ Εμπορίας για τις ποσότητες αερίου που φέρνει ετησίως περί τα 1,7 δις. κυβικά μέτρα δεν επηρεάζεται από τον βουλγαρικό φόρο. Κι αυτό επειδή στη σύμβαση της προβλέπεται πως οποιαδήποτε επιβάρυνση από τέλη και φόρους την αναλαμβάνει η Gazprom.

Οι ίδιες πηγές θεωρούν πως οι υπόλοιπες εταιρείες που εισάγουν το ρωσικό αέριο δεν έχουν τέτοιο όρο στις συμβάσεις τους με αποτέλεσμα να αντιδρούν για την επιβολή του τέλους διέλευσης.

Συνεπώς, όπως αναφέρουν στον ΟΤ κυβερνητικοί αξιωματούχοι η ελληνική πλευρά δεν θεωρεί ότι πρέπει να διαμαρτυρηθεί για την επιβολή του τέλους διέλευσης από τη Βουλγαρία.

Στον αντίποδα πηγές της ιδιωτικής αγοράς που φέρνει επίσης ρωσικό αέριο πιέζει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, όπως άλλωστε φάνηκε και από την ανακοίνωση του ΣΕΒ, να αναλάβει πρωτοβουλία στις Βρυξέλλες για την άρση του τέλους διέλευσης. 

Κυβερνητικές πηγές κάνουν γνωστό στον ΟΤ, πως είναι σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις ΔΕΠΑ Εμπορίας με τη Gazprom.

Για την ελληνική πλευρά, υπάρχει ζήτημα τήρησης των όρων της σύμβασης από τον Ρώσο προμηθευτή.

Κι αυτό, λένε οι ίδιες πληροφορίες, επειδή η Gazprom υποχρεούται να πουλά στη ΔΕΠΑ Εμπορίας φθηνότερο αέριο από οποιονδήποτε άλλο πελάτη της στην Ελλάδα. Κάτι το οποίο δεν τηρεί.

Πέραν αυτού, πηγές σημειώνουν ότι η ρωσική πλευρά επιδιώκει ενεργοποίηση της ρήτρας «take or pay» που θα επιβαρύνει με 200 εκ. ευρώ τη ΔΕΠΑ Εμπορίας και κατ’ επέκταση και τους πελάτες της επιχείρησης για ποσότητες που έπρεπε να αγοράσει αλλά δεν το έκανε. Πρόκειται για μέρος των ποσοτήτων που δεσμεύεται με τη σύμβαση να προμηθεύεται.

Κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι η κατανάλωση αερίου, ήταν μειωμένη και συνεπώς δεν ήταν εφικτό να παραληφθούν όλες οι συμφωνηθείσες ποσότητες. Από την άλλη μεριά, επιμένουν πως η ρωσική πλευρά αν και θα έπρεπε να έχει ανταγωνιστική τιμή στη ΔΕΠΑ Εμπορίας έναντι ανταγωνιστών της, εντούτοις δεν το έκανε.

Όπως και να’χει, την ώρα που η Ε.Ε. πιέζει για την απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο, χωρίς βέβαια να έχει απαγορεύσει τις εισαγωγές του, η Ελλάδα και άλλες χώρες συνεχίζουν την εισαγωγή ποσοτήτων της Gazprom.

Και όπως φαίνεται από την ελληνική περίπτωση ο ρωσικός όμιλος όχι απλά βρίσκει πρόσφορο έδαφος για εξαγωγές αλλά καταφέρνει και διατηρεί και κυρίαρχο ρόλο στην ενεργειακή επάρκεια και ασφάλεια της χώρας.

(Αναδημοσίευση από τον Οικονομικό ταχυδρόμο)