09 10 2023 | 07:38
Η ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή, με την αιφνιδιαστική επίθεση της Χαμάς και την αντεπίθεση του Ισραήλ, επιτείνει τη νευρικότητα στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας.
Αν και οι αναλυτές εμφανίζονται συγκρατημένα αισιόδοξοι για τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές, κοινός τόπος είναι ότι πολλά θα εξαρτηθούν από τη διάρκεια της σύγκρουσης, και από το αν αυτή θα επεκταθεί στην υπόλοιπη περιοχή. Κομβικός αναμένεται και ο ρόλος της Τεχεράνης.
Μικροί παίκτες
Τόσο το Ισραήλ όσο και η Παλαιστίνη δεν είναι σημαντικοί παίκτες πετρελαίου, αλλά η σύγκρουση βρίσκεται σε μια ευρύτερη βασική πετρελαιοπαραγωγική περιοχή.
Το Ισραήλ διαθέτει δύο διυλιστήρια πετρελαίου με συνδυασμένη δυναμικότητα σχεδόν 300.000 βαρελιών την ημέρα. Σύμφωνα με την Υπηρεσία Ενεργειακών Πληροφοριών των ΗΠΑ (EIA), η χώρα «σχεδόν δεν έχει παραγωγή αργού πετρελαίου». Τα παλαιστινιακά εδάφη δεν παράγουν πετρέλαιο, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΙΑ .
Οι traders του αργού δεν αναμένουν τεράστια άνοδο των τιμών καθώς δεν υπάρχει άμεση απειλή για την προσφορά. Ωστόσο, τα βλέμματα είναι στραμμένα στο Ιράν, έναν σημαντικό παραγωγό πετρελαίου και βασικό υποστηρικτή της Χαμάς.
Η απειλή του Ορμούζ
Ένα πιθανό χτύπημα αντιποίνων κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας, ενισχύει τις ανησυχίες για τα στενά του Ορμούζ, τη ζωτικής σημασίας ναυτιλιακή αρτηρία την οποία η Τεχεράνη έχει απειλήσει στο παρελθόν ότι θα κλείσει.
Υπάρχει επίσης, η προοπτική οι ΗΠΑ επιβάλλουν εκ νέου περιορισμούς στην εξαγωγές ιρανικού πετρελαίου.
Ο κίνδυνος πάντως, κλιμακώνεται καθώς τα παγκόσμια αποθέματα αργού εξαντλούνται εξαιτίας των απότομων περικοπών της παραγωγής από τη Σαουδική Αραβία και τη Ρωσία, οι οποίες εκτίναξαν προς στιγμήν τις τιμές του Brent μια ανάσα από τα 100 δολάρια το βαρέλι.
«Είναι απίθανο να επηρεάσει την προσφορά πετρελαίου βραχυπρόθεσμα», σχολιάζει ο hedge fund trader Pierre Andurand, ιδρυτής της Andurand Capital Management LLP. «Αλλά θα μπορούσε τελικά να έχει αντίκτυπο στην προσφορά και τις τιμές».
Μέρες του 1973
Η επίθεση έρχεται σχεδόν 50 χρόνια μετά το αραβικό εμπάργκο πετρελαίου, όταν η Σαουδική Αραβία και άλλοι παραγωγοί του ΟΠΕΚ έκλεισαν τις στρόφιγγες προς τη δύση στον απόηχο του πολέμου του Γιομ Κιπούρ το 1973.
Κανείς δεν περιμένει από το Ριάντ - το οποίο διαπραγματευόταν με την Ουάσιγκτον για την εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ - να κλείσει τώρα τις στρόφιγγες σε ένδειξη αλληλεγγύης με τους Παλαιστίνιους. Στη χειρότερη περίπτωση, η σύγκρουση μπορεί να εκτροχιάσει τις συνομιλίες ομαλοποίησης και να αποτρέψει τυχόν πρόσθετες ροές πετρελαίου από τη Σαουδική Αραβία.
Ωστόσο η αγορά πετρελαίου δεν έχει κανένα από τα χαρακτηριστικά της που είχε πριν από τον Οκτώβριο του 1973. Τότε, η ζήτηση πετρελαίου ήταν ραγδαία και ο κόσμος είχε εξαντλήσει όλη την εφεδρική παραγωγική του ικανότητα. Σήμερα, η αύξηση της κατανάλωσης έχει συγκρατηθεί και είναι πιθανό να επιβραδυνθεί περαιτέρω, καθώς τα ηλεκτρικά οχήματα γίνονται πραγματικότητα. Επιπλέον, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα διαθέτουν σημαντική πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα, την οποία χρησιμοποιούν για να περιορίσουν τις τιμές ,αν το επιλέξουν.
Διαβεβαιώσεις
Ο υπουργός Ενέργειας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, βασικό μέλος του ΟΠΕΚ, ήταν ξεκάθαρος την Κυριακή ότι η σύγκρουση δεν θα επηρεάσει τη λήψη αποφάσεων της ομάδας.
«Δεν ασχολούμαστε με την πολιτική. Αποφασίζουμε με βάση την προσφορά και τη ζήτηση και δεν εξετάζουμε τι έχει κάνει κάθε χώρα», δήλωσε ο υπουργός Ενέργειας Σουχάιλ Αλ Μαζρουέι στους δημοσιογράφους στο Ριάντ.
Από την πλευρά του, το Ιράν, επίσης μέλος του ΟΠΕΚ, έχει εκφράσει την υποστήριξή του στην παλαιστινιακή επίθεση.
Το ιρανικό πετρέλαιο γίνεται όλο και πιο σημαντικό για την αγορά καθώς οι εξαγωγές της χώρας έχουν ανακάμψει σε υψηλό πενταετίας.
Αντίποινα
Οι εχθροπραξίες αυτού του Σαββατοκύριακου θα μπορούσαν να ωθήσουν την κυβέρνηση του προέδρου Τζο Μπάιντεν να αντιμετωπίσει πιο επιθετικά αυτές τις ροές εμπορευμάτων, που κατευθύνονται κυρίως προς την Κίνα.
Σε ένα πιο ακραίο σενάριο, το Ιράν θα μπορούσε να απαντήσει αποκλείοντας τα στενά του Ορμούζ.
Τα δεξαμενόπλοια μεταφέρουν σχεδόν 17 εκατομμύρια βαρέλια αργού μέσω της πλωτής οδού, η οποία στο στενότερο σημείο της έχει πλάτος μόλις 21 μίλια. Η Τεχεράνη απείλησε να κλείσει το στενό όταν επιβλήθηκαν κυρώσεις στη χώρα το 2011, αλλά τελικά έκανε πίσω.
Η ενίσχυση των ιρανικών εξαγωγών έχει συμβάλει στη συγκράτηση των τιμών των καυσίμων φέτος, ενώ οι Σαουδάραβες και η Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν συμπιέζουν τις προμήθειες.
«Το χτύπημα της Χαμάς και η ισραηλινή απάντηση ανεβάζουν τη γεωπολιτική θερμοκρασία», υπογραμμίζει από την πλευρά του στο Bloomberg, ο Richard Bronze, επικεφαλής γεωπολιτικής στην Energy Aspects Ltd.
«Μπορεί να δούμε μια απότομη άνοδο των τιμών του αργού όταν οι αγορές ανοίξουν τη Δευτέρα», δήλωσε στο CNBC μέσω email η Vandana Hari, διευθύνουσα σύμβουλος της Vanda Insights.
«Θα υπάρξει κάποιο ασφάλιστρο κινδύνου που θα ληφθεί υπόψη ως αθέτηση, έως ότου η αγορά επιβεβαιώσει ότι το γεγονός δεν θα προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις και ότι οι προμήθειες πετρελαίου και φυσικού αερίου της Μέσης Ανατολής δεν θα επηρεαστούν», υποστήριξε.
Το φυσικό αέριο
Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται και η αντίδραση της ευρωπαϊκής αγοράς φυσικού αερίου, η οποία το τελευταίο διάστημα αποδεικνύεται εξαιρετικά ευάλωτη σε κάθε εξωτερικό ερέθισμα, ακόμα κι αν δεν την επηρεάζει άμεσα.
Ωστόσο, οι μάχες θα μπορούσαν να αποτελέσουν πλήγμα στις φιλοδοξίες του Ισραήλ και της ευρύτερης περιοχής της ανατολικής Μεσογείου να γίνει κόμβος για την εξαγωγή φυσικού αερίου στην Ευρώπη και αλλού.
Αυτές οι φιλοδοξίες ενισχύθηκαν όταν η Chevron, ο αμερικανικός ενεργειακός γίγαντας, απέκτησε μερίδια σε δύο μεγάλα ισραηλινά κοιτάσματα φυσικού αερίου ανοικτής θάλασσας όταν αγόρασε τη Noble Energy το 2020 για περίπου 4 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Nobel Energy έχει πρωτοστατήσει στην ανάπτυξη του ισραηλινού αερίου.
Τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στα ανοικτά των ακτών του Ισραήλ αντιπροσωπεύουν τώρα περίπου το 70% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας, μειώνοντας τη χρήση ρυπογόνου άνθρακα. Το αέριο βοήθησε επίσης το Ισραήλ να μειώσει τη μεγάλη εξάρτηση από τις εισαγωγές ενέργειας.
Αυτές οι εγκαταστάσεις διαθέτουν αυστηρά μέτρα ασφαλείας, αν και μία από τις πλατφόρμες παραγωγής που λειτουργεί από τη Chevron, που ονομάζεται Tamar, βρίσκεται περίπου 15 μίλια μακριά από την Ashkelon, μια πόλη στο νότιο Ισραήλ, και θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι ευάλωτη σε επιθέσεις που προέρχονται από τη Γάζα.
Κατά τη διάρκεια των μαχών το 2021, η ισραηλινή κυβέρνηση έδωσε εντολή στη Chevron να κλείσει προσωρινά την Tamar.
ΠΗΓΗ energypress.gr