23 04 2023 | 10:48

Τα μέτρα με τα οποία θα σχεδιάσει τις δράσεις του επόμενου χειμώνα για να διατηρήσει το τείχος προστασίας στους καταναλωτές, αλλά και για να διασφαλίσει την ενεργειακή επάρκεια της χώρας, καλείται να διαχειριστεί η κυβέρνηση πριν από τις εκλογές.

Ο σχεδιασμός και οι άμυνες που έχτισε τον προηγούμενο χρόνο για την ασφάλεια εφοδιασμού σε περίπτωση διακοπής της τροφοδοσίας με ρωσικό αέριο δεν επιβεβαίωσαν τα δυσμενή σενάρια. Ο ήπιος χειμώνας σε συνδυασμό με την απρόσκοπτη τροφοδοσία της αγοράς και την αποκλιμάκωση των τιμών του φυσικού αερίου κατέστησαν αχρείαστα τα έκτακτα μέτρα και φόρτωσαν με πρόσθετο κόστος καταναλωτές, επιχειρήσεις, αλλά και τα κρατικά ταμεία.

Αρμόδια στελέχη της αγοράς φυσικού αερίου υπολογίζουν ότι το συνολικό κόστος έφτασε τα 200 εκατ. ευρώ. Στη δαπάνη αυτή υπολογίζονται η 4η δεξαμενή υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSU) στη Ρεβυθούσα που λειτούργησε ο ΔΕΣΦΑ και την οποία πρόσφατα ζήτησε να αποσύρει, καθώς και η υπόγεια αποθήκευση αερίου σε Ιταλία και Βουλγαρία, με δυναμικότητα 1,14 τεραβατώρες. Στην ίδια κατηγορία περιλαμβάνεται και η συμφωνία της ΔΕΠΑ Εμπορίας με την TotalEnergies, για την εισαγωγή φορτίων LNG, τα οποία δεν προμηθευτήκαμε και ακυρώσαμε, με πέναλντι 5 εκατ. ανά φορτίο. Το συνολικό κόστος ύψους 50 εκατ. ευρώ καλύφθηκε από τον ΔΑΠΕΕΠ (διαχειριστή ΑΠΕ) μέσα από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, ψαλιδίζοντας δημόσιους πόρους.

Την αθέατη όψη της περσινής προετοιμασίας φωτίζουν παράγοντες της ενεργειακής αγοράς, που επισημαίνουν ότι ο φόβος να μείνουμε χωρίς αέριο μας έφερε ενώπιον έκτακτων μέτρων που αποδείχθηκαν μη αναγκαία. «Εμείς δεν χρειαζόμασταν αποθήκευση αερίου στο εξωτερικό, γιατί έχουμε άφθονο LNG. Mας το επέβαλαν η Γερμανία και οι άλλες βόρειες χώρες που είχαν ουσιαστικά προβλήματα επάρκειας», αναφέρει αρμόδια πηγή, επισημαίνοντας ότι αφού δεν το χρειαστήκαμε πέρυσι, δεν θα μας φανεί αναγκαίο ούτε φέτος που οι συνθήκες είναι πιο ήπιες.

Μόνο η αποθήκευση φυσικού αερίου υπολογίζεται μεταξύ 50 και 100 εκατ. ευρώ, κόστος στο οποίο περιλαμβάνεται η δαπάνη της αποθήκευσης που ανήλθε σε 15 εκατ., συν το κόστος από τη διαφορά τιμών αγοράς – διάθεσης, με το οποίο επιβαρύνθηκε το Τέλος Ασφάλειας Εφοδιασμού.

Με τις νεότερες αποφάσεις της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, φέτος θα πληρωθούν μόνο τα ρυθμιζόμενα τέλη και όχι οι διαφορές τιμών, με τον Ρυθμιστή να προτρέπει τους προμηθευτές αερίου (ΔΕΠΑ, Μυτιληναίος, ΔΕΗ κ.ά.) σε αγορές καυσίμου κατά την τρέχουσα περίοδο που οι τιμές παραμένουν χαμηλές.

Ενα αντίστοιχο παράδειγμα είναι το FSU του ΔΕΣΦΑ, το οποίο αποδείχθηκε μια εξίσου αχρείαστη υποδομή, με τεράστιο κόστος. Αφενός γιατί είχαμε μεγάλες απώλειες καυσίμου από το λεγόμενο boil off cost, αφετέρου γιατί οι ποσότητες αποθέματος ασφαλείας που ήταν υποχρεωμένοι να τηρήσουν οι ηλεκτροπαραγωγοί, θα μπορούσαν να αποθηκευτούν στις άλλες δεξαμενές της Ρεβυθούσας.

Το boil off cost είναι το κόστος που προκύπτει από τις απώλειες αερίου που προκαλεί η εξάτμιση του LNG στο πάνω μέρος της δεξαμενής του πλοίου, με βάση τις περιβαλλοντικές συνθήκες.
Οι απώλειες αυτές υπολογίζονται σε 0,15% επί του φορτίου σε καθημερινή βάση, ήτοι 1.500 μεγαβατώρες. Το κόστος αυτό μεταφέρεται στα λειτουργικά κόστη του LNG, για το οποίο σήμερα γκρινιάζουν οι ηλεκτροπαραγωγοί. «Ούτε το FSU χρησιμοποιήσαμε, αλλά ούτε και τις υπόγειες αποθήκες με τη διαφορά ότι τις τελευταίες μάς τις επέβαλαν οι κοινοτικοί», λέει παράγοντας του ΥΠΕΝ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ημερήσια δαπάνη από τις απώλειες καυσίμου με ένα μέσο κόστος φυσικού αερίου 100 ευρώ ανά μεγαβατώρα υπολογίζεται σε 150.000 ευρώ, κάτι που ανεβάζει τον τελικό λογαριασμό σε ετήσια βάση στα 55 εκατ. ευρώ.

Μαζί με το κόστος ενοικίασης, που είναι 20 εκατ., τα λιμενικά τέλη και τα καύσιμα, η δαπάνη εκτιμάται ότι προσεγγίζει τα 80 εκατ. ευρώ, τα οποία καλύπτονται από τους χρήστες μέσα από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις του φυσικού αερίου. Να σημειωθεί ότι το πλοίο του FSU μισθώθηκε από την Gaslog για έναν χρόνο, σύμβαση η οποία ολοκληρώνεται τον προσεχή Ιούνιο και δεν θα ανανεωθεί με απόφαση του ΔΕΣΦΑ.

Την ίδια στιγμή, το υπουργείο δουλεύει εντατικά προς την κατεύθυνση της παράτασης μέχρι τα τέλη του 2023 των μέτρων για την ενεργειακή κρίση που πήρε πέρυσι τον Αύγουστο. Η Ελλάδα απέστειλε πρόσφατα σχετικό αίτημα στην Κομισιόν, καθώς τα μέτρα που έθεσε σε ισχύ πέρυσι το καλοκαίρι εκπνέουν τον Ιούνιο του 2023, λίγες μέρες μετά τις εκλογές της 21ης Μαΐου και πιθανώς πριν από τις επαναληπτικές εκλογές – αν και εφόσον γίνουν.

Η κυβέρνηση, δεδομένης της δυστοκίας των Βρυξελλών στη λήψη αντίστοιχων αποφάσεων, επιδιώκει να λάβει τα μέτρα της στο ενδεχόμενο ενός νέου κύκλου ανατιμήσεων μέσα στο καλοκαίρι, με το αγκάθι των εκλογών μπροστά της.

Ανάλογα αιτήματα έχουν υποβληθεί στην Ε.Ε. και από τις χώρες που εφαρμόζουν το Ιβηρικό μοντέλο, όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία, και έχουν εγκριθεί, κάτι που εκτιμάται ότι βοηθά και τη χώρα μας να «ξεκλειδώσει» την παράταση, με επιθυμητό στόχο οι σχετικές διαδικασίες να «τρέξουν» πριν από τη διενέργεια των εκλογών.

Ως άμυνα αναχαίτισης του ενεργειακού κόστους εξακολουθεί να υπάρχει στο οπλοστάσιο του ΥΠΕΝ το πλαφόν στις τιμές χονδρεμπορικής αγοράς, σε πείσμα των παραγωγών που ζητούν την άμεση απόσυρσή του. Ο έκτακτος μηχανισμός προβλέπει τον καθορισμό μιας ανώτατης τιμής αποζημίωσης ανά τεχνολογία (φυσικό αέριο, λιγνίτης, ΑΠΕ) ώστε τα πρόσθετα έσοδα (η διαφορά μεταξύ της τιμής αυτής και της χονδρεμπορικής τιμής ηλεκτρικής ενέργειας) να ενισχύουν το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης μέσω του οποίου κατανέμονται οι επιδοτήσεις στο ρεύμα στους καταναλωτές.

Στα πρόσθετα μέτρα περιλαμβάνονται η καταβολή επιδοτήσεων για τους λογαριασμούς ρεύματος (συνδυασμός κρατικών πόρων, ρύπων και μηχανισμού ανάκτησης εσόδων), η ρήτρα αναπροσαρμογής, που είναι επίσης σε αναστολή από το προηγούμενο καλοκαίρι, και η ελεύθερη μετακίνηση των καταναλωτών από πάροχο σε πάροχο με βάση την πρόβλεψη τιμών του επόμενου μήνα.

Μέτρα τα οποία έχουν αποδυναμωθεί τους τελευταίους μήνες λόγω της αποκλιμάκωσης των διεθνών τιμών φυσικού αερίου που συνεισφέρουν πλέον περιορισμένα έσοδα στο ΤΕΜ (μόλις 56 εκατ. τον Μάρτιο). Το τελευταίο διάστημα η πλειονότητα των εσόδων προέρχεται από τις ΑΠΕ, τα οποία είναι ούτως ή άλλως εξασφαλισμένα ως πλεονάσματα του ΕΛΑΠΕ (λογαριασμός ΑΠΕ) ακόμη και αν αποσυρθεί ο μηχανισμός του πλαφόν. Ενα επιπλέον στοιχείο της σύνθετης εξίσωσης των μέτρων αποτελεί η στάση των Βρυξελλών, η οποία είναι θέμα χρόνου να αλλάξει. Η χάραξη της νέας στρατηγικής της Ε.Ε. προβλέπει το τέλος των οριζόντιων επιδοτήσεων, καθώς προτείνει να συνεχιστούν επιλεκτικά στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.

Υπό αυτή την έννοια τα μέτρα της χώρας μας θα είναι προσωρινά αλλά αναγκαία για να αντιμετωπίσουν πιθανές αναταράξεις στον δρόμο για το γέμισμα των ευρωπαϊκών αποθηκών αερίου, αλλά δύσκολα ο χρόνος ζωής τους θα φτάσει μέχρι τα τέλη του έτους.

(αναδημοσίευση από newmoney.gr)