με τη μέση τιμή ρεύματος να αυξάνεται κατά 141% σε σύγκριση με το 2021, ενώ – πάντα σε σχέση με πρόπερσι - υπερδιπλάσιο ήταν το κόστος εισαγωγών φυσικού αερίου, το οποίο, σε σύγκριση με το 2018, έχει εκτιναχθεί σχεδόν κατά πέντε φορές.

Ειδικότερα, και σύμφωνα με το ετήσιο δελτίο ενεργειακής ανάλυσης του ΙΕΝΕ, η μέση χονδρεμπορική τιμή ρεύματος διαμορφώθηκε στην Ελλάδα στα 279,39 ευρώ/mwh, από τα 116,02 ευρώ/ MWH το 2021.

Έτσι, η Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει επεξεργαστεί η «Καθημερινή» για το 2022, ήταν η τρίτη ακριβότερη αγορά της Ευρώπης, πίσω από την Ιταλία με τιμή στα 304,17 ευρώ/ MWH και την Ελβετία με τιμή στα 282,43 ευρώ/mwh. Η μέση τιμή της μεγαβατώρας αποκλίνει σημαντικά στην Ελλάδα ακόμη και από τη χονδρεμπορική αγορά της διασυνδεδεμένης Βουλγαρίας (253,83 ευρώ) και πολύ περισσότερο από την αγορά της Γερμανίας (236,11 ευρώ) και απέχει παρασάγγας από τις αγορές της Βόρειας Ευρώπης που εμφανίζουν και τις χαμηλότερες τιμές, με την τιμή στη Σουηδία να διαμορφώνεται στα εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα των 59,21 ευρώ και της Νορβηγίας στα 192 ευρώ.

 

Ο ρόλος του φυσικού αερίου

Μπορεί οι μεγάλες αυξήσεις στη χονδρεμπορική τιμή ρεύματος να μην έγιναν αντιληπτές σε όλο τους το εύρος στους καταναλωτές λόγω των υψηλών επιδοτήσεων, αντανακλούν όμως το συνολικότερο έλλειμμα ανταγωνιστικότητας της ελληνικής αγοράς ηλεκτρισμού που μεταφέρεται στις επιχειρήσεις και στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας. Βασικός υπαίτιος αυτού του πρωταθλητισμού της Ελλάδας στις χονδρεμπορικές τιμές ρεύματος είναι η υψηλή συμμετοχή του φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή, κάτι που επισημαίνει και η πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΕΝΕ, το μείγμα καυσίμου στην ηλεκτροπαραγωγή για το 2022 βασίστηκε κυρίως στο φυσικό αέριο, το οποίο συμμετείχε με ποσοστό 38%. Οι ΑΠΕ συμμετείχαν στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής με ποσοστό 35% και μαζί με τα υδροηλεκτρικά (6%) στο 41%, ενώ η συμμετοχή του λιγνίτη ήταν 12%. Αυξημένες κατά 5,22% ήταν το 2022 και οι καθαρές εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας στο ελληνικό σύστημα. Στην αύξηση της χονδρεμπορικής τιμής ρεύματος κατά 141% συνέβαλε και η επίσης εντυπωσιακή αύξηση των τιμών των ρύπων, που ξεπέρασαν μέσα στο 2022 τα 98 ευρώ τον τόνο.

Μείωση της ζήτησης

Ενδιαφέρον έχουν και τα στοιχεία για τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία παρά τις υψηλές τιμές και τις καμπάνιες εξοικονόμησης υποχώρησε το 2022 μόλις σε ποσοστό 1,25% σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη χρονιά. Συγκεκριμένα, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας διαμορφώθηκε στις 51.860.588 MWH το 2022, από τις 52.517.448 MWH το 2021. Ομοίως, το μέσο φορτίο συστήματος ανήλθε το 2022 στα 71.055 MW, μειωμένο κατά 1,18% σε ετήσια βάση.

Σε ό,τι αφορά το φυσικό αέριο, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ η συνολική ζήτηση στην εγχώρια αγορά μειώθηκε το 2022 κατά 19,04% σε σχέση με το 2021, αν και η συνολική ζήτηση καθοδηγούμενη από τις εξαγωγές αυξήθηκε κατά 11,11%, φθάνοντας τις 86,18 TWH από 77,56 ΤWH το 2021. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία του ΙΕΝΕ για τη διαμόρφωση της μεσοσταθμικής τιμής των εισαγωγών φυσικού αερίου στην ελληνική αγορά, η οποία κινήθηκε στα 116,3/ MWH καταγράφοντας σημαντική άνοδο κατά 148% σε σχέση με τα 46,9 ευρώ/mwh του 2021, ενώ σχεδόν πενταπλασιάστηκε σε σχέση με τα επίπεδα του 2018.

«Βαρίδι» για τις εγχώριες μονάδες φυσικού αερίου η έκτακτη εισφορά

Ανατροπές στη λειτουργία της χονδρεμπορικής αγοράς και αύξηση του κόστους παραγωγής των μονάδων φυσικού αερίου κατά 20 ευρώ η μεγαβατώρα, έχει προκαλέσει η έκτακτη εισφορά που επιβλήθηκε με νόμο από τις αρχές Νοεμβρίου του 2022 ύψους 10 ευρώ/μεγαβατώρα. Το μέτρο, όπως αναφέρει σε επιστολή του προς τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα ο ΕΣΑΗ (Σύνδεσμος Aνεξάρτητων Hλεκτροπαραγωγών), καθιστά την ελληνική αγορά τεχνηέντως ακριβότερη από τις γειτονικές, με αποτέλεσμα να έχει προκαλέσει σημαντική αύξηση των εισαγωγών εις βάρος των εγχώριων μονάδων παραγωγής.

Παραθέτει μάλιστα στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία για τις πέντε τελευταίες εβδομάδες και σε αντιδιαστολή με τον μέσο όρο του περασμένου έτους οι εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας εμφανίζονται αυξημένες από 24% έως 38% έναντι μέσου όρου 8% του 2022. Αντίστοιχα, το ίδιο διάστημα το ποσοστό συμμετοχής των εγχώριων μονάδων στη χονδρεμπορική αγορά μειώθηκε σταδιακά από 28% στο 9% από 38% μέσο όρο το 2022.

Η επίπτωση της ρύθμισης στο εμπορικό ισοζύγιο είναι προφανής και δυσμενής για τη χώρα, ενώ επιπλέον η ανατροπή που έχει προκαλέσει υπέρ των εισαγωγών απομειώνει και τα έσοδα του ΤΕΜ αφού οι εισαγωγές δεν συμμετέχουν στον προσωρινό μηχανισμό επιστροφής μέρους των εσόδων. Παράλληλα, αυξάνει την ενεργειακή εξάρτηση της χώρας και διακινδυνεύει την ασφάλεια εφοδιασμού. Επίσης, σύμφωνα με τον ΕΣΑΗ, θίγει βαρύτατα την ανταγωνιστικότητα των εγχώριων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο φυσικό αέριο καθώς την καθιστά 20 ευρώ ανά μεγαβατώρα ακριβότερη από τις αντίστοιχες στην υπόλοιπη Ευρώπη. Επισημαίνει επίσης ότι σε σχέση με την περίοδο εξαγγελίας του μέτρου παρατηρείται τριπλασιασμόςτου ποσοστού έκτακτης εισφοράς επί των τιμών φυσικού αερίου στο TTF.

Eνα ακόμη ζήτημα που επισημαίνεται από τον ΕΣΑΗ είναι ότι η ξαφνική επιβολή της έκτακτης εισφοράς έχει ανατρέψει τον προγραμματισμό των εταιρειών για φορτία LNG που είχαν συμβολαιοποιηθεί και περιέχουν ρήτρες take or pay, οδηγώντας τις μονάδες σε υποχρεωτική λειτουργία επί ζημία. Εχει επίσης οδηγήσει σε ακυρώσεις φορτίων προκαλώντας οικονομική ζημία και μεγάλες δυσκολίες διαχείρισης των προγραμματισμένων φορτίων

ΠΗΓΗ energia.gr