Τι αφήνει πίσω του το 2021 στον ενεργειακό τομέα; Ποια ήταν τα γεγονότα που σημάδεψαν τη χρονιά; Το energypress ετοίμασε μια πλήρη και εκτεταμένη δημοσιογραφική ανασκόπηση και την παρουσιάζει ως μια ειδική ηλεκτρονική έκδοση.

Ανοίξτε εδώ το Energy Review 2021.

Το 2021 ξεκίνησε με προσδοκίες για επάνοδο στην κανονικότητα μετά το σοκ της πανδημίας του covid-19 και τελειώνει με τον υγειονομικό εφιάλτη να είναι παρών, έχοντας μάλιστα πυροδοτήσει και τη μεγαλύτερη ενεργειακή κρίση εδώ και δεκαετίες.

Η εκτόξευση των τιμών στα ενεργειακά αγαθά, ξεκινώντας από το φυσικό αέριο και φτάνοντας στο ηλεκτρικό ρεύμα και στο πετρέλαιο, φαινόμενο που άρχισε το καλοκαίρι και παροξύνθηκε το τελευταίο τρίμηνο του έτους, υπήρξε το πλέον επιδραστικό γεγονός στον ενεργειακό τομέα κατά το 2021.

Μια σειρά από συγκυριακούς αλλά και δομικούς λόγους, δημιούργησε ανισορροπία στην αγορά του φυσικού αερίου σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, ωθώντας προς τα πάνω τις τιμές του καυσίμου γεγονός που επηρέασε καθοριστικά τις τιμές της ενέργειας, συνολικά.

Η επιβάρυνση των νοικοκυριών δεν έχει προηγούμενο και αποτελεί στην πραγματικότητα την πρώτη μεγάλη τέτοιου τύπου κρίση από τη στιγμή που υιοθετήθηκε η απόλυτη απελευθέρωση των ενεργειακών αγορών και έπαψαν οι τιμές ρεύματος και αερίου να καθορίζονται διοικητικά.

Οι προσπάθειες της κυβέρνησης να ελαφρύνει τα νοικοκυριά μέσω επιδότησης του ρεύματος και οριζόντων εκπτώσεων της ΔΕΠΑ προς τους καταναλωτές, είχαν περιορισμένο αποτέλεσμα, καθώς οι διεθνείς τιμές παραμένουν σε πολύ υψηλά επίπεδα.

Κλιματική αλλαγή και ΑΠΕ

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο το σημαντικότερο γεγονός ήταν η αναθεώρηση του στόχου στο 40% από 32% μέχρι το 2030, ως προς συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως προβλέπει το γίγα-ενεργειακό πακέτο «Fit for 55», που παρουσίασε η Κομισιόν.

Το εν λόγω πακέτο περιλαμβάνει μια δέσμη μέτρων μέσω των οποίων οι ενωσιακές πολιτικές για το κλίμα, την ενέργεια, τη χρήση γης, τις μεταφορές και τη φορολογία επιδιώκεται να προσαρμοστούν με τρόπο ώστε να επιτευχθεί η μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.

Προς την ίδια κατεύθυνση αλλά με περισσότερους συμβιβασμούς και λιγότερες φιλοδοξίες ήταν οι αποφάσεις της ιστορικής σημασίας, απολύτως κρίσιμης διάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα COP26 που πραγματοποιήθηκε στη Γλασκώβη.

Στη χώρα μας, στο θέμα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, η σημαντικότερη καταγραφή κατά το 2021 αφορά τον τεράστιο επενδυτικό «πυρετό» για αιολικούς και φωτοβολταϊκούς σταθμούς, καθώς και για μονάδες στον σχετικά καινούργιο τομέα της αποθήκευσης ενέργειας.

Οι τιμές τις οποίες “κλειδώνουν” οι επενδυτές στους διαγωνισμούς ΑΠΕ είναι πλέον εντυπωσιακά χαμηλές, κάνοντας την “πράσινη” παραγωγή ρεύματος τη φθηνότερη από κάθε άλλη τεχνολογία.

Την ίδια στιγμή, στο προσκήνιο έρχονται και φωνές εμφανιζόμενες ως αντι… ΑΠΕ κίνημα, καταδικάζοντας συλλήβδην κάθε νέο έργο από την μια άκρη της χώρας ως την άλλη. Γίνεται φανερό ότι όλοι όσοι έχουν ευθύνη για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, όπως επιτάσσουν οι εθνικοί στόχοι, από το ΥΠΕΝ και το Ρυθμιστή, έως τους ίδιους τους επενδυτές, χρειάζεται να ασχοληθούν με το θέμα ώστε να γίνει σαφές στην κοινωνία ότι οι ΑΠΕ είναι η λύση και όχι το πρόβλημα.

Ενεργειακό ισοζύγιο

Σημαντικό γεγονός το 2021 ήταν, ακόμα, η επανάκαμψη των λιγνιτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής ως απαραίτητες για την ενεργειακή επάρκεια. Τόσο η ισχυρή δοκιμασία του ηλεκτρικού συστήματος από τη βαρυχειμωνιά της «Μήδειας» στην αρχή του χρόνου, όσο και οι μεγάλες ανάγκες σε ρεύμα κατά τους καύσωνες και τις φωτιές του καλοκαιριού, αλλά και η νέα ισορροπία που επιβάλει η ενεργειακή κρίση, έκαναν απαραίτητη τη λειτουργία των λιγνιτικών σταθμών.

Με δεδομένη την οριστική απόσυρσή τους εντός του αυστηρού χρονοδιαγράμματος που έχουν θέσει πολιτεία και ΔΕΗ (έως το 2025 δεν θα υπάρχει λιγνιτική παραγωγή), πρέπει να γίνουν όλες εκείνες οι κινήσεις που θα εξασφαλίσουν ότι το σύστημα της χώρας δεν θα βρεθεί σε έλλειψη.

Όπισθεν στους υδρογονάνθρακες

Η χρονιά αυτή ήταν πολύ αρνητική για το πρόγραμμα έρευνας υδρογονανθράκων στη χώρα μας. Η προσπάθεια για την εξερεύνηση του υπεδάφους της χώρας ώστε να διαπιστωθεί αν υπάρχει ο κρυμμένος θησαυρός… των κοιτασμάτων φυσικού αερίου έμεινε στα χαρτιά, και ο φάκελος που άνοιξε πριν από περίπου 11 με 12 χρόνια ίσως να μπαίνει ξανά στο αρχείο. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι η Ισπανική εταιρεία Repsol αποχώρησε από τις παραχωρήσεις που συμμετείχε στην ελληνική αγορά υδρογονανθράκων, ενώ τα Ελληνικά Πετρέλαια, από κοινού με την Energean αποχώρησαν από το μπλοκ του Δυτικού Πατραϊκού.

Αλλά και το μόνο εν λειτουργία ιστορικό παραγωγικό κοίτασμα του Πρίνου, αντιμετώπισε τεράστια προβλήματα βιωσιμότητας που ξεπεράστηκαν (εν μέρει και μόνον), μέσω προγράμματος ενίσχυσης.

Αποκρατικοποιήσεις

Σε ότι αφορά τις αποκρατικοποιήσεις, είχαμε την πώληση του 49% του μετοχικού κεφαλαίου του ΔΕΔΔΗΕ, με πολύ υψηλό τίμημα, σε εταιρεία του Macquarie Group, αλλά και την πώληση του 100% της ΔΕΠΑ Υποδομών στην Ιταλική Italgas, επίσης με πολύ υψηλό τίμημα.

Πολύ σημαντική ήταν επίσης και μία ακόμα, έμμεση, αποκρατικοποίηση: Η κίνηση της ΔΕΗ να κάνει αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κατά 1,2 δισ ευρώ, ενισχύοντας καταλυτικά τη δυνατότητα της εταιρείας να υλοποιήσει το φιλόδοξο πράσινο επενδυτικό της πρόγραμμα, κίνηση ωστόσο η οποία οδήγησε στο να περιοριστεί το Δημόσιο σε ποσοστό περί το 34% έναντι του 51% που κατείχε.

Η πανδημία κανοναρχεί

Με τις αναταράξεις του 2021 να είναι πίσω μας, αλλά με την πανδημία να συνεχίζει να κανοναρχεί και να επηρεάζει ριζικά τις εξελίξεις, η βασική προσδοκία για το νέο χρόνο είναι να επικρατήσει σύντομα η νέα κανονικότητα. Εάν επικρατήσουν, πράγματι, κανονικές συνθήκες, είναι βέβαιον ότι έχουμε να δούμε εντυπωσιακές εξελίξεις με θετικό πρόσημο στην ενέργεια, στην οικονομία, στην κοινωνία.