Έντονη ανησυχία προκαλεί η αύξηση στις τιμές της ενέργειας, με το κόστος των πάντων, από το φυσικό αέριο έως το ηλεκτρικό, να πιάνει επίπεδα ρεκόρ, με ορατό τον κίνδυνο μετακύλισης του κόστους στους καταναλωτές, τη στιγμή μάλιστα που ο κόσμος δεν έχει προλάβει καλά-καλά να αφήσει πίσω του την πανδημία.

Στην Ευρώπη, η τιμή του φυσικού αερίου και της ενέργειας σκαρφάλωσε χθες, Πέμπτη, στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών, όπως συνέβη και με το κόστος από τις άδειες ρύπων. Την ίδια ώρα, η ζήτηση ανακάμπτει και την ίδια στιγμή η Ευρώπη σχεδιάζει μέσα στον μήνα να επεκτείνει τα όρια που επιβάλει -και να θεσπίσει αυστηρότερα- στους ρυπαντές, κίνηση που θα συμβάλει κι αυτή με τη σειρά της στην αύξηση του κόστους της ενέργειας.

Οι τιμές της ενέργειας έχουν πάει στα ύψη από τις ΗΠΑ μέχρι την Ασία, καθώς οι οικονομίες ανακάμπτουν και περισσότεροι άνθρωποι εμβολιάζονται. Και οι καταναλωτές θα πρέπει να είναι έτοιμοι να δουν τους λογαριασμούς να διογκώνονται επικίνδυνα τον ερχόμενο χειμώνα, με χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο να αυξάνουν το όριο για το πόσο οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας μπορούν να χρεώνουν τους καταναλωτές, ενώ η Ισπανία ετοιμάζεται να μειώσει τους φόρους επί της ενέργειας.

Η κρίση του φυσικού αερίου

Η Ευρώπη αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα σε ό,τι αφορά τον εφοδιασμό με φυσικό αέριο, με τις τιμές να εξακοντίζονται σχεδόν κατά 90% φέτος μετά από έναν βαρύτερο και πιο παρατεταμένο απ’ ό,τι συνήθως χειμώνα, που άφησε άδειες τις αποθήκες φυσικού αερίου. Και η προσφορά δεν αυξάνεται αρκετά γρήγορα, με τη Ρωσία να διοχετεύει λιγότερο αέριο στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας και την Ασία να «σαρώνει» ό,τι φορτίο υγροποιημένου φυσικού αερίου κυκλοφορεί, καθώς η έντονη ζέστη αυξάνει τη ζήτηση για ψύξη.

Με το φυσικό αέριο τόσο ακριβό, η Ευρώπη πρέπει να χρησιμοποιήσει περισσότερο άνθρακα για να κρατήσει ανοιχτά τα φώτα, καθώς η παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές εξακολουθεί να κινείται σε χαμηλά επίπεδα. Αυτό σημαίνει ότι εάν αυξηθεί η τιμή του άνθρακα, το φυσικό αέριο πρέπει αναγκαστικά να ακολουθήσει, για να συνεχίσει να ισχύει ότι ο άνθρακας παραμένει η φθηνότερη πρώτη ύλη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, επισημαίνει ο Bjarne Schieldrop, επικεφαλής αναλυτής εμπορευμάτων στη SEB AB.

«Οι τιμές του φυσικού αερίου και του άνθρακα στην Ευρώπη οδηγούνται από χαμηλή παραγωγή των ΑΠΕ που καθιστά τα ορυκτά καύσιμα πιο ελκυστικά», ανέφερε από την πλευρά της η σουηδική εταιρεία Bixia, συμπληρώνοντας: «Σε κάποιες περιπτώσεις, είναι πιο ελκυστικό να παράγουμε ενέργεια από άνθρακα σε σύγκριση με το φυσικό αέριο».

Οι τιμές της ενέργειας στην Ισπανία έχουν επίσης αυξηθεί, αλλά οι κορυφώσεις είναι «προσωρινή κατάσταση», δήλωσε ο Jose Bogas, διευθύνων σύμβουλος της Endesa.

Τα αποθέματα φυσικού αερίου στην Ευρώπη βρίσκονται ήδη στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δέκα και πλέον ετών για αυτήν την περίοδο του έτους. Και, επιδεινώνοντας ακόμη περισσότερο την κατάσταση, η Ρωσία αποφάσισε την Τρίτη να μη στείλει πρόσθετες ποσότητες φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας για τρίτο συνεχόμενο μήνα, γυρίζοντας την πλάτη σε μία από τις δύο μηνιαίες δημοπρασίες.

«Ο Ιούλιος υποτίθεται ότι θα ήταν ο μήνας που θα έκλειναν πρόσθετη δυναμικότητα, δεδομένου ότι γίνονται εργασίες συντήρησης σε όλους τους άλλους βασικούς αγωγούς τους», σχολιάζει ο Trevor Sikorski, επικεφαλής του τμήματος φυσικού αερίου και ενεργειακής μετάβασης στην εταιρεία συμβούλων Energy Aspects στο Λονδίνο.

Ο αγωγός Nord Stream 1 που συνδέει απευθείας τη Ρωσία με τη Γερμανία υφίσταται συντήρηση για 10 ημέρες τον Ιούλιο, ενώ ο διασυνδετήριος Yamal-Europe θα κλείσει από τις 6 έως τις 10 Ιουλίου.

Αλλάζει εκ βάθρων η αγορά

Την ίδια στιγμή, η Κομισιόν σχεδιάζει αυτόν τον μήνα να προχωρήσει στη μεγαλύτερη μεταρρύθμιση που έχει γίνει ποτέ στη μεγαλύτερη αγορά άνθρακα στον κόσμο. Η μεταρρύθμιση, η οποία πρόκειται να παρουσιαστεί στις 14 Ιουλίου, αναμένεται να επιταχύνει τον ρυθμό με τον οποίο συρρικνώνονται τα ανώτατα όρια εκπομπών κάθε χρόνο και να σκληρύνει τους κανόνες για δωρεάν δικαιώματα εκπομπής άνθρακα.

Η προθεσμιακή τιμή του φυσικού αερίου στο ολλανδικό χρηματιστήριο φυσικού αερίου Title Transfer Facility έφτασε χθες να σημειώνει άνοδο έως 7,3% στα 37,15 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ενώ το κόστος της ενέργειας στη Γερμανία για το 2022 σκαρφάλωσε στο επίπεδο ρεκόρ των 74,80 ευρώ ανά μεγαβατώρα, αυξημένο κατά 3,6%, στο χρηματιστήριο EEX.

Η τιμή του άνθρακα για παράδοση το 2022 στην Ευρώπη σημείωσε άνοδο 1,8% στα 88,75 δολάρια ο μετρικός τόνος, που είναι το υψηλότερο επίπεδο για συμβόλαια παράδοσης μετά από ένα έτος που έχει καταγραφεί από τον Δεκέμβριο του 2018. Η τιμή στο συμβόλαιο αναφοράς σημείωσε, αντιστοίχως, άνοδο 4%, στο επίπεδο ρεκόρ των 58,64 ευρώ ανά τόνο.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ευρώπη θα βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη

Σίγουρα, όπως σημειώνει το Bloomberg, δεν είναι η πρώτη φορά που η Ευρώπη πληρώνει τόσο ακριβά το φυσικό αέριο. Πριν γίνει σημείο αναφοράς η ολλανδική αγορά, το ρωσικό φυσικό αέριο στα σύνορα της Γερμανίας είχε φτάσει το 2008, σύμφωνα με τα μηνιαία στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, στο επίπεδο των 16 δολαρίων ανά εκατομμύριο BTU. Συγκριτικά, η προθεσμιακή τιμή του φυσικού αερίου στην ολλανδική αγορά είναι λίγο πάνω από τα 12 δολάρια ανά mmBTU.

«Καίει» το LNG

Η προσφορά είναι «σφικτή» και για έναν ακόμη λόγο: επειδή η Νορβηγία προχωρά σε εκτεταμένες εργασίες συντήρησης μετά τις καθυστερήσεις που σημειώθηκαν λόγω πανδημίας και την αύξηση του κόστους των ρύπων στην Ευρώπη σε επίπεδο ρεκόρ ενόψει της μεταρρύθμισης της αγοράς. Αυτό κάνει το φυσικό άεριο πιο ακριβό. Και, όπως προαναφέρθηκε, την ίδια στιγμή η Ασία απορροφά ό,τι φορτίο υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) κυκλοφορεί στην αγορά.

Οι τιμές αυξάνονται όμως και στην Ασία, αλλά και στις ΗΠΑ.

«Η ΕΕ και η Βρετανία πρέπει να εισάγουν LNG και η τιμή εισαγωγής αυξάνεται», λέει ο Schieldrop, υπογραμμίζοντας ότι το ράλι στις τιμές του LNG και του φυσικού αερίου είναι θέμα παγκόσμιο και όχι μόνο ευρωπαϊκό.