Συνέργειες σε επιμέρους τομείς, από Ομίλους που ανταγωνίζονται σε όλους τους υπόλοιπους ενεργειακούς κλάδους, αρχίζει να προκαλεί η αναδιάταξη των επενδυτικών προτεραιοτήτων στην ελληνική ενεργειακή αγορά, αλλά και η ανάδυση νέων πεδίων επιχειρηματικής δραστηριοποίησης στο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης. Με κύρια αιτία το γεγονός ότι η επέκταση των υφιστάμενων «παικτών» σε αυτά τα νέα πεδία απαιτεί αρκετά κεφάλαια, αλλά και σε ορισμένες περιπτώσεις σημαντική τεχνογνωσία, ενεργειακοί Όμιλοι προχωρούν σε στοχευμένες (και αμοιβαία επωφελείς) συμμαχίες. 

Οι κινήσεις αυτές γίνονται στη σκιά της «πράσινης στροφής» που έχει δρομολογηθεί και στην Ελλάδα, με τους κλιματικούς στόχους που έχει θέσει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια για το Κλίμα έως το 2030, η επίτευξη των οποίων «μεταφράζεται» σε επενδύσεις ύψους 44 δισ. ευρώ. Μάλιστα, οι συμπράξεις αναμένεται να «πυκνώσουν» ακόμη περισσότερο τα επόμενα χρόνια, με την «είσοδο» στη χώρα μας ακόμη περισσότερων ξένων εταιρειών, που θα αναζητήσουν εγχώριους συμμάχους για την υλοποίηση των επιχειρηματικών τους σχεδίων. 

Την εν λόγω τάση ενισχύει μάλιστα η έντονη κινητικότητα που επικρατεί στην εγχώρια ενεργειακή αγορά, με τις μεγάλες εταιρείες κάθε κλάδου να διευρύνουν το φάσμα των δραστηριοτήτων τους, ώστε να καλύπτουν όλη την γκάμα των ενεργειακών πηγών. Ανάλογη στρατηγική ακολουθούν οι καθετοποιημένοι ενεργειακοί Όμιλοι που ήδη πρωταγωνιστούν στην ηλεκτρική ενέργεια, δηλαδή η ΔΕΗ, η Mytilineos, η Ήρων (σύμπραξη του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και της γαλλικής Engie), και η Elpedison (των ΕΛΠΕ και της ιταλικής Edison). 

Βλέψεις για επέκταση σε νέες ενεργειακές πηγές έχει και η ΔΕΠΑ Εμπορίας, ένας από τους μεγαλύτερους «παίκτες» στην εγχώρια χονδρεμπορική και λιανική αγορά φυσικού αερίου, όπως δείχνει η πρόσφατη «είσοδός» της στις ΑΠΕ. Την ίδια στιγμή ο Όμιλος Κοπελούζου, ο οποίος μέσω της εταιρείας Προμηθέας GAS κατέχει μία από τις πρώτες θέσεις στην ελληνική αγορά φυσικού αερίου, πρωταγωνιστεί ήδη στις ΑΠΕ με «όχημα» την Elica Group, ενώ έχει επίσης σχέδια για την κατασκευή ηλεκτροπαραγωγικής μονάδας στην Αλεξανδρούπολη. 

Παράλληλα, οι δύο μεγάλοι πετρελαϊκοί Όμιλοι, ΕΛΠΕ και Motor Oil, προγραμματίζουν να μειώσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, σχεδιάζοντας μεταξύ άλλων την «επιθετική» επέκτασή τους στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Έτσι, θα προστεθούν στις ελληνικές εταιρείες που ήδη έχουν ηγετική παρουσία στον κλάδο, όπως η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, η ΕΛΛΑΚΤΩΡ (μέσω της απορρόφησης της ΕΛΤΕΧ Άνεμος) και η ΕΝΤΕΚΑ. Ένας κλάδος όπου δίνουν το «παρών» σημαντικές ξένες εταιρείες, όπως οι Τotal Eren, Iberdrola, EDF, και ENEL. 

Συνδιεκδίκηση της ΔΕΠΑ Εμπορίας από Motor Oil & ΔΕΗ 

Προς το παρόν, πάντως, ίσως το πιο ενδεικτικό παράδειγμα σύμπραξης κατά τα άλλα ανταγωνιστών αποτελεί η κοινή «κάθοδο» των Motor Oil και ΔΕΗ στον διαγωνισμό για τη διεκδίκηση της ΔΕΠΑ Εμπορίας, η οποία προκάλεσε μεγάλη έκπληξη. Οι δύο εταιρείες ανταγωνίζονται κατά κύριο λόγο στη λιανική ρεύματος (όπου η Motor Oil δραστηριοποιείται μέσω της NRG), και σε μικρότερο βαθμό και στην ηλεκτροπαραγωγή (καθώς ο πετρελαϊκός Όμιλος συμμετέχει με 35% στην Korinthos Power). 

Παρ΄ όλα αυτά, σύμφωνα με αναλυτές, πίσω από τη συνδιεκδίκηση του εμπορικού τμήματος της ΔΕΠΑ βρίσκεται η κοινή επιδίωξη και των δύο εταιρειών για προσαρμογή στο νέο ενεργειακό «τοπίο», όπου θα πάψει να έχει θέση ο λιγνίτης για τη ΔΕΗ, την ίδια στιγμή που για τη Motor Oil θα αναπροσαρμοστεί ο ρόλος του πετρελαίου. Έτσι, η σύμπραξη είναι το όχημα για την ενίσχυση της παρουσίας τους στο φυσικό αέριο, το οποίο θα αποτελέσει το «καύσιμο-γέφυρα» στην ενεργειακή μετάβαση. 

Σε αυτό πλαίσιο, στο επίκεντρο της κοινής «καθόδου» για τη ΔΕΗ είναι η συμμετοχή της στη χονδρεμπορική αγορά αερίου, με δεδομένο εξάλλου ότι αποτελεί και έναν από τους μεγαλύτερους εγχώριους καταναλωτές. Από την άλλη πλευρά, το κίνητρο για τη Motor Oil είναι περισσότερο το χαρτοφυλάκιο πελατών της Φυσικό Αέριο Αττικής, χάρις στο οποίο η NRG θα αποκτήσει σημαντική ενίσχυση των μεριδίων της στην εγχώρια λιανική αγορά φυσικού αερίου.  

«Παράθυρο» για συνεργασίες στην ηλεκτροπαραγωγή

Από την άλλη πλευρά, «άρωμα» σύμπραξης δύο εκ των βασικών πρωταγωνιστών στην εγχώρια χονδρεμπορική αγορά φυσικού αερίου έχει και το σχεδιαζόμενο FSRU Αλεξανδρούπολης, με δεδομένο ότι ιδρύτρια μέτοχος και πρόεδρος του Δ.Σ. του φορέα υλοποίησης του έργου (της εταιρείας Gastrade) είναι η Ε. Κοπελούζου, κόρη του Δ. Κοπελούζου και ιδρυτή του ομώνυμου Ομίλου, ενώ στην Gastrade συμμετέχει και η ΔΕΠΑ Εμπορίας. Κοινό κίνητρο ο εξαγωγικός χαρακτήρας της υποδομής, η οποία προορίζεται να αποτελέσει «πύλη εισόδου» αερίου προς τις βορειότερες χώρες, έως και την Ουκρανία, διευρύνοντας έτσι τις προϋποθέσεις εμπορίας στην περιφερειακή αγορά. 

Πάντως, αντίθετη είναι προς το παρόν η εικόνα στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, με δεδομένο εξάλλου ότι στόχος κάθε προμηθευτή είναι να αυξήσει τα μερίδιά του. Ωστόσο, καθώς αρκετές εγχώριες εταιρείες καταστρώνουν πλάνα για την κατασκευή νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο το φυσικό αέριο, τη στιγμή που εκτιμάται πως το σύστημα ηλεκτροπαραγωγής δεν «χωράει» το σύνολο των σχεδιαζόμενων υποδομών, γίνονται ζυμώσεις για την από κοινού ανάπτυξη νέων σταθμών. Έτσι, δεν μπορεί να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο να υπάρξει τελικά κάποια μορφή σύμπραξης στην προσθήκη νέας θερμοηλεκτρικής ισχύος. 

«Πράσινες» συμπράξεις της ΔΕΗ

Όσον αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, πρωταγωνιστικό ρόλο έως αυτή τη στιγμή στις συνέργειες έχει ο Όμιλος ΔΕΗ, έχοντας για παράδειγμα «συμμαχήσει» ήδη από το 2019 με τη Volterra, για την από κοινού ανάπτυξη και εκμετάλλευση αιολικών πάρκων συνολικής ισχύος 69,7 MW. Στο πλαίσιο της σύμπραξης, η θυγατρική του Ομίλου, ΔΕΗ Ανανεώσιμες, εξαγόρασε το 45% των μετοχών δύο εταιρειών (SPV) της Volterra, που έχουν στην κυριότητά τους τα πάρκα. 

Η ΔΕΗ Ανανεώσιμες έχει στο ιστορικό της αρκετές επίσης συμπράξεις στον τομέα των μικρών υδροηλεκτρικών έργων, μέσω κοινοπραξιών όπου η ίδια κατέχει το 49%. Έτσι έχει αναπτύξει για παράδειγμα μία μονάδα ισχύος 4,2 MW στη Θεσπρωτία με την εταιρεία ΝΑΝΚΟ, ένα σταθμό 4,95 MW στα Γρεβενά με την Ελληνική Τεχνοδομική, και ένα έργο 6,60 MW στη Χαλκηδόνα με την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή. Με την εταιρεία του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ πρόκειται, σύμφωνα με πληροφορίες, να ξεκινήσει άμεσα την ανάπτυξη ενός ακόμη μικρού υδροηλεκτρικού 9 MW στον Λάδωνα. 

Παράλληλα, αν και η ΔΕΗ Ανανεώσιμες ανταγωνίζεται τις Mytilineos και ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή στις ΑΠΕ, ο κλάδος RSD της πρώτης και ο Όμιλος στον οποίο ανήκει η δεύτερη έχουν εμπλακεί στην κατασκευή έργων ΑΠΕ της θυγατρικής της ΔΕΗ. Ενδεικτικό παράδειγμα το «μεγάλο» πάρκο (ισχύος 200 MW) της συστοιχίας των φωτοβολταϊκών που η ΔΕΗ Ανανεώσιμες υλοποιεί αυτή την περίοδο στη Δυτική Μακεδονία, με ανάδοχο του έργου τη Mytilineos. 

Επίσης, η θυγατρική της ΔΕΗ θα συμπράξει με την ΗΛΕΚΤΩΡ στη γεωθερμία, στην προοπτική αξιοποίησης από την κοινή θυγατρική των τεσσάρων γεωθερμικών πεδίων υψηλών θερμοκρασιών Λέσβου, Μήλου-Κιμώλου-Πολυαίγου, Νισύρου και Μεθάνων. Όπως έχει γράψει το insider.gr, η ΔΕΗ Ανανεώσιμες θα ολοκληρώσει τις έρευνες για τον εντοπισμό και χαρακτηρισμό του γεωθερμικού δυναμικού στις εν λόγω περιοχές, με χρηματοδότηση από την κοινή θυγατρική, με σκοπό να αναπτύξει την επόμενη πενταετία γεωθερμικούς σταθμούς ισχύος 5 MW σε κάθε μια από αυτές, εφόσον εντοπιστεί το κατάλληλο γεωθερμικό δυναμικό.

Κοινοί «σύμμαχοι» στις ΑΠΕ από το εξωτερικό 

Το «όχημα» των συνεργειών κατέχει σημαντική θέση στο πλάνο της ΔΕΗ για σημαντική ενίσχυση της παρουσίας της στις ΑΠΕ, όπως δείχνει εξάλλου και η σύσταση της κοινοπραξίας με την RWE, για την ανάπτυξη «πράσινων» μονάδων συνολικής ισχύος έως 2 GW. Η ΔΕΗ έχει υπογράψει επίσης μνημόνιο συνεργασίας με την πορτογαλική EDPR, θυγατρικής της EDP, για την ανάπτυξη φωτοβολταϊκών πάρκων. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, η εταιρεία από την Ιβηρική έχει συνάψει συμμαχίες και με δύο ακόμη ισχυρούς εγχώριους ομίλους του κλάδου, για άλλα πρότζεκτ. 

Έτσι, σε συνεργασία με την Ελλάκτωρ, προωθεί την κατασκευή mega-αιολικού πάρκου 470,4 MW στην Εύβοια, ένα πρότζεκτ ύψους σχεδόν 490 εκατ. ευρώ που εντάχθηκε πρόσφατα στις στρατηγικές επενδύσεις. Παράλληλα, με «όχημα» την κοινοπραξία που έχει συστήσει με την ENGIE, την εταιρεία Ocean Winds, θα συνεργαστεί με την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή για την από κοινού μελέτη και ανάπτυξη θαλάσσιων πάρκων στις ελληνικές θάλασσες. 

Περισσότερες από μία «πράσινες» συνεργασίες στη χώρα μας προσδοκά και η κοινοπραξία των εταιρειών Masdar-Taaleri Generation (MTG), η οποία την προηγούμενη εβδομάδα συμφώνησε με τους ομίλους Κωνσταντακόπουλου και Βασιλάκη για την ανάπτυξη φωτοβολταϊκού έργου 65 MW στη χώρα μας. Την ίδια στιγμή, η  MTG έχει υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με η ΔΕΗ Ανανεώσιμες, για τη διερεύνηση της σύμπραξης στην κατασκευή και ανάπτυξη αιολικών και φωτοβολταϊκών έργων στην ελληνική επικράτεια, τουλάχιστον 300 MW.