Σε ψήφισμα μετουσίωσε την πρόταση για τις ευθύνες των ναυλωτών για τους ρύπους των πλοίων το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, υποδεικνύοντας, παράλληλα, μία σειρά από μέτρα για μία ναυτιλία μηδενικών εκπομπών.

Ειδικότερα, στο χθεσινό (27/4) ψήφισμα σχετικά με τα "τεχνικά και επιχειρησιακά μέτρα για πιο αποδοτικές και καθαρές θαλάσσιες μεταφορές" το Ευρωκοινοβούλιο θεωρεί ότι "ο πλοιοκτήτης δεν ταυτίζεται πάντοτε με το πρόσωπο ή την οντότητα που εκμεταλλεύεται εμπορικά το πλοίο". Επομένως, η αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει" θα πρέπει να ισχύει και να δημιουργεί ευθύνη για το μέρος που είναι υπεύθυνο για την εμπορική εκμετάλλευση του πλοίου, ήτοι την εμπορική οντότητα, η οποία πληρώνει για τα καύσιμα, όπως οι διαχειριστές και οι ναυλωτές.

Με το παρόν ψήφισμα, ο εφοπλιστής δεν είναι άμοιρος ευθυνών για τις εκπομπές καυσαερίων, αλλά το κόστος επιμερίζεται και σε άλλους σημαντικούς φορείς για τη λειτουργία ενός πλοίου.

Η συγκεκριμένη εξέλιξη δικαιώνει την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, η οποία έχει αναδείξει επανειλημμένα το ρόλο των ναυλωτών στο διεθνές εμπόριο. Στην έκθεση που είχε υποβάλει στην Κομισιόν, με αφορμή τη διαβούλευση για την επέκταση του Συστήματος Εμπορίας Ρύπων (ETS) στο ναυτιλιακό κλάδο, η Ένωση είχε αναφέρει πως "ο ναυλωτής είναι υπεύθυνος για τα καύσιμα, τα λιμενικά τέλη, τα έξοδα σχετικά με τη φόρτωση και την εκφόρτωση και τη διάρκεια των χρονοναυλώσεων. Η χρονοναύλωση ορίζει τις λειτουργίες του πλοίου και καθοδηγεί τον πλοιοκτήτη για την ταχύτητα του πλοίου, τη διαδρομή, τον όγκο του φορτίου, όλες, δηλαδή, τις σημαντικές παραμέτρους που κρίνουν την ενεργειακή αποδοτικότητα ενός πλοίου".

Κίνητρα για "καθαρή" ενέργεια

Παράλληλα, το Ευρωκοινοβούλιο κάνει λόγο για "στρέβλωση του ανταγωνισμού που παρατηρείται στην ευρωπαϊκή αγορά μεταξύ ορυκτών καυσίμων, στα οποία επιφυλάσσεται ευνοϊκότερη φορολογική μεταχείριση, και καθαρών εναλλακτικών καυσίμων από ΑΠΕ" και καλεί την Επιτροπή να δώσει άμεσα λύσεις.

Σε αυτό το πλαίσιο, επισημαίνεται η ανάγκη επενδύσεων και χρηματοδότησης τεχνολογιών που θα καταστήσουν εφικτές εναλλακτικές λύσεις καυσίμων, ενώ ως μεταβατική επιλογή αναγνωρίζεται το LNG. Η Ευρωβουλή υπογραμμίζει τις δυνατότητες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από πρόσθετες ανανεώσιμες πηγές, συμπεριλαμβανομένου του πράσινου υδρογόνου, της αμμωνίας και της αιολικής πρόωσης και καλεί την Επιτροπή να στηρίξει, στο πλαίσιο των χρηματοδοτικών προγραμμάτων "Ορίζων Ευρώπη" και InvestEU, την έρευνα και την ανάπτυξή τους.

Αλλαγή πλεύσης στις μεταφορές

Το ψήφισμα ζητά, επίσης, από την Κομισιόν να προωθήσει τη "στροφή των  μεταφορών προς τις θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων, καθώς και τις σιδηροδρομικές και τις εσωτερικές πλωτές μεταφορές" και τη χάραξη "σαφούς στρατηγικής  για την προώθηση της ναυτιλίας μεταφοράς με οχηματαγωγά πλοία (RO-RO) για τις εμπορευματικές μεταφορές, που θα μειώσει την παρουσία βαρέων οχημάτων στους δρόμους".

Στροφή, η οποία θα καταστεί εφικτή μέσα από μία "στρατηγική ανανέωσης και επανεξοπλισμού του στόλου της ΕΕ για την προώθηση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασής της και την εδραίωση της ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού τομέα της ναυτιλιακής τεχνολογίας".

Υπενθυμίζεται πως η ελληνική ακτοπλοΐα "τρέχει" ένα πρόγραμμα ανανέωσης του στόλου, το οποίο αποτιμάται στα 9 δισ. ευρώ. 

Πρόωση και scrubbers

Η Ευρωβουλή απευθύνει κάλεσμα σε πλοιοκτήτες και διαχειριστές να "μεριμνήσουν για την εφαρμογή όλων των διαθέσιμων επιχειρησιακών και τεχνικών μέτρων, προκειμένου να επιτευχθεί ενεργειακή απόδοση, όπως είναι συγκεκριμένα η βελτιστοποίηση της ταχύτητας, συμπεριλαμβανομένης της βραδείας πλεύσης όπου είναι σκόπιμη, οι καινοτομίες στην υδροδυναμική, η βελτιστοποίηση των πλωτών οδών, η εισαγωγή νέων μεθόδων πρόωσης, όπως οι τεχνολογίες αιολικής υποβοήθησης, η βελτιστοποίηση των σκαφών και η καλύτερη βελτιστοποίηση εντός της αλυσίδας εφοδιαστικής στον τομέα της ναυτιλίας".

Η "βραδεία πλεύση", κοινώς το "slow steaming" έχει αρκετούς υπέρμαχους εντός της ναυτιλιακής κοινότητας. Μάλιστα, κορυφαίοι Έλληνες εφοπλιστές, όπως ο Γιώργος Προκοπίου, αναδεικνύουν διαρκώς αυτήν την πρακτική ως μία πλήρως εφαρμόσιμη και άμεση λύση για τη μείωση των ρύπων. Ωστόσο, αναλυτές και τεχνικοί παράγοντες απορρίπτουν τη λογική θέσπισης ορίων ταχύτητας, καθώς, όπως λένε, μπαίνουν στην "ίδια ζυγαριά" παλιά και νέα πλοία. 

Αναφορικά με τα scrubbers, το ψήφισμα επαναλαμβάνει την πρόταση του Κοινοβουλίου για σταδιακή κατάργηση των ανοικτού τύπου (open-loop) συσκευών, καθώς θεωρείται ότι έχουν αρνητικό αντίκτυπο στο περιβάλλον. Σημειώνεται ότι ήδη ορισμένες χώρες έχουν απαγορεύσει την πρόσβαση πλοίων με αυτά τα συστήματα καθαρισμού καυσαερίων στους λιμένες τους.

Ναυπηγεία

Στο επίκεντρο του ψηφίσματος τίθενται και τα ευρωπαϊκά ναυπηγεία, για τα οποία ζητείται χρηματοδότηση, η οποία θα επιτρέψει πρόσθετες επενδύσεις, με στόχο μία "βιώσιμη, κοινωνική και ψηφιοποιημένη ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία, στηρίζοντας έτσι τη μετάβαση σε ένα μοντέλο κυκλικής οικονομίας που θα λαμβάνει υπόψη ολόκληρο τον κύκλο ζωής των πλοίων".

Επίσης, το Κοινοβούλιο αναφέρεται και στις διαλύσεις πλοίων, εμμένοντας στην ανάπτυξη "βιώσιμων λύσεων" για αποσυναρμολογήσεις εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διάλυση πλοίων σε υποβαθμισμένες γιάρδες της Νότιας Ασίας έχει συναντήσει σφοδρή κριτική σε διεθνές επίπεδο, καθώς εκτιμάται ότι επιβαρύνει το περιβάλλον και θέτει σε κίνδυνο τους ναυτεργάτες.