Του Άγγελου Στάγκου*

Τρι, 23 Φεβρουαρίου 2021 - 10:15

απέναντί μας είναι σχεδόν αποκλειστικά δικό μας άμεσο πρόβλημα και η αντιμετώπιση/επίλυσή του εξαρτάται από πολλές προϋποθέσεις.

Η μία πλευρά του συγκεκριμένου προβλήματος είναι καθαρή και διαπιστωμένη. Η Τουρκία καθορίζεται πλέον από ισλαμικό μεγαλοϊδεατισμό που τον έχει αναγάγει σε δόγμα, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει την αναθεώρηση των συνόρων και την επέκταση της επιρροής της, την αναγνώρισή της ως κυρίαρχης δύναμης στην περιοχή και την επάνοδό της στην κεφαλή του σουνιτικού Ισλάμ. Το δόγμα ονομάζεται «Γαλάζια Πατρίδα» και ουσιαστικά πρόκειται για απόπειρα νεοοθωμανισμού με όρια που θα αποφασιστούν αφενός από τις μικρομεσαίες όμορες δυνάμεις που θίγονται, ή από τις μεγάλες που επιζητούν διαφορετικές ισορροπίες, και αφετέρου από τις δυνατότητες της Αγκυρας να υλοποιήσει τα σχέδιά της.

Η Ελλάδα ανήκει στις μικρομεσαίες χώρες της περιοχής, αισθάνεται τη βουλιμία της Τουρκίας και νιώθει στο πετσί της την απειλή των ενεργειών της. Γνωρίζει επίσης πολύ καλά ότι αν και όταν τα πράγματα φτάσουν στη σύγκρουση, θα πρέπει να αντέξει μόνη. Για να μη φτάσουν όμως εκεί, απαιτείται αμυντική θωράκιση, ώστε το κόστος να γίνει αποτρεπτικό για την άλλη πλευρά. Αρα, η ανάγκη για εξοπλισμούς είναι εκ των ων ουκ άνευ, παρά το τεράστιο οικονομικό βάρος με το οποίο φορτώνουν τη χώρα. Παράλληλα, είναι σαφές ότι οι Ενοπλες Δυνάμεις πρέπει να κάνουν αγώνα για να αποκτήσουν την απαιτούμενη στους σημερινούς καιρούς τεχνολογία και τεχνογνωσία. Για παράδειγμα, η Τουρκία υπερέχει στον βασικό τομέα των drones εξαιτίας της δικής μας διαχρονικής αδράνειας και κάτι πρέπει να γίνει γι’ αυτό. Με δεδομένη επίσης την εξάρτηση από ΗΠΑ, Γαλλία και Γερμανία, που περιμένουν να… ικανοποιηθούν με παραγγελίες.

Στα πλεονεκτήματα της Τουρκίας συγκαταλέγονται: α) ο συγκριτικά με την Ελλάδα τεράστιος πληθυσμός της –νεανικός σε πολύ μεγάλο ποσοστό– που το καθεστώς Ερντογάν φροντίζει να «ντοπάρει» εθνικιστικά και θρησκευτικά, β) το γεγονός ότι οι ένοπλες δυνάμεις της απέκτησαν εμπειρίες στα πολλά χρόνια που επιχειρούν κατά των Κούρδων και σε άλλα μέτωπα, γ) η πολεμική βιομηχανία που έχει φροντίσει να αναπτύξει, δ) η αποδοχή απωλειών από την τουρκική κοινωνία. Σε αυτά τα ατού προστίθεται η ανοχή που δείχνει ο πυρήνας της Δύσης απέναντι στις προκλήσεις της Αγκυρας, είτε επειδή το «οικόπεδο» έχει μεγάλη γεωστρατηγική αξία, είτε γιατί πολλές χώρες, ιδιαίτερα ευρωπαϊκές –η Γερμανία πρώτη και καλύτερη, αλλά όχι μόνο–, έχουν μεγάλα οικονομικά συμφέροντα με μορφή συναλλαγών, επενδύσεων ή δανείων, είτε, τέλος, γιατί βρίσκονται σε μια ιδιότυπη ομηρία. Πλην του προσφυγικού, ο σημαντικότερος παράγοντας είναι οι μεγάλοι τουρκικοί πληθυσμοί που ζουν σε ευρωπαϊκές χώρες και ελέγχονται μέσω εθνικών και ισλαμικών δικτύων από την τουρκική κυβέρνηση.

Τα ατού της Ελλάδας είναι το διεθνές δίκαιο, θάλασσας και μη, οι συνθήκες που έχουν υπογραφεί στο παρελθόν και δεν μπορούν να αμφισβητηθούν, η συμμετοχή της σε πυλώνες της Δύσης, όπως η Ευρωπαϊκή Ενωση και το ΝΑΤΟ, παρά την ανεπαρκή κάλυψη που παρέχουν, οι ιστορικοί δεσμοί της με τον δυτικό πολιτισμό, το ότι ανήκει γεωγραφικά στην Ευρώπη και αποτελεί ασπίδα της στο προσφυγικό, οι έγκαιρα καλές σχέσεις που καλλιέργησε με το Ισραήλ (πολύ σημαντικό), η προσήλωση της Αθήνας στη Δύση. Τελευταία προστέθηκαν δύο ακόμη παράγοντες, η πτώση της τουρκικής οικονομίας και η ανάδειξη νέας κυβέρνησης στην Ουάσιγκτον. Μια αμερικανική κυβέρνηση που τοποθετεί «απέναντι» τη Ρωσία, στην αντιπαράθεσή της προβάλλει θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δημοκρατίας και κυρίως δείχνει να μην ανέχεται «καντρίλιες» νατοϊκών συμμάχων με τη Μόσχα. Σε αυτή τη δίνη έχει πέσει ο Ερντογάν, καθιστώντας αμφισβητήσιμη την αξία του οικοπέδου του και με πιθανές συνέπειες στις σχέσεις του με τους Ευρωπαίους πάτρωνές του. Πρόσφατα απείλησε έμμεσα με αποχώρηση από το ΝΑΤΟ. Μακάρι να το πράξει, αλλά μάλλον δεν είναι τόσο ανόητος. Προσεχώς η συνέχεια.