Σεισμικές έρευνες για τον εντοπισμό πιθανών στόχων με κοιτάσματα υδρογονανθράκων στις δύο παραχωρήσεις «Δυτικά» και «Νοτιοδυτικά της Κρήτης» φέρεται ότι προγραμματίζουν οι εταιρείες Total – ExxonMobil – Ελληνικά Πετρέλαια για τον ερχόμενο Οκτώβριο.

Το κοινοπρακτικό σχήμα των επενδυτών με εντολοδόχο (operator) τη γαλλική Total, σύμφωνα με πληροφορίες των «ΝΕΩΝ», ετοιμάζεται να εκκινήσει τη διαδικασία των σεισμικών ερευνών κατά το διάστημα του Οκτωβρίου 2021 – Μαρτίου 2022 στα δύο θαλάσσια «μπλοκ», τα οποία είναι συνολικής έκτασης περίπου 40.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων (από περίπου 20.000 τ.χλμ. το καθένα). Οι γραμμές θα χτυπηθούν… με ειδικό σεισμογραφικό σκάφος και η συγκεκριμένη χρονική επιλογή για τις έρευνες έγινε στο πλαίσιο των συμβατικών υποχρεώσεων που έχουν με το ελληνικό Δημόσιο. Επιπλέον η εποχή που επιλέχθηκε, από τον Οκτώβριο έως τον Μάρτιο, είναι περίοδος κατά την οποία η τουριστική κίνηση είναι μειωμένη και άρα οι εργασίες θα μπορούν να γίνουν πιο άνετα.

Οι εταιρείες με βάση τις δύο συμβάσεις μίσθωσης που έχουν κυρωθεί με νόμο από τη Βουλή τον Οκτώβριο του 2019 είναι υποχρεωμένες να πραγματοποιήσουν τις σεισμικές έρευνες μέσα στα πρώτα έξι χρόνια από τότε που ανέλαβαν τις παραχωρήσεις. Η συνολική χρονική διάρκεια των ερευνών είναι οκτώ χρόνια κι αυτές χωρίζονται σε τρεις φάσεις. Οι δύο πρώτες είναι από τρία χρόνια και η τρίτη δύο χρόνια. Στην τελευταία φάση θα πρέπει να κάνουν και την πρώτη γεώτρηση σε βάθος 4.000 μέτρων (συνυπολογιζόμενο και το νερό).

Οι ελάχιστες υποχρεώσεις που έχουν οι μισθώτριες στην πρώτη φάση των σεισμικών ερευνών είναι η πρόσκτηση 3.250 χλμ. δισδιάστατων σεισμικών δεδομένων σε καθεμία από τις δύο παραχωρήσεις. Το ελάχιστο ύψος των δαπανών ανέρχεται και για τα δύο μπλοκ στα 10 εκατ. ευρώ. Στη δεύτερη φάση των σεισμικών έχουν συμφωνήσει στην πρόσκτηση 1.500 τετραγωνικών χιλιομέτρων τρισδιάστατων σεισμικών δεδομένων, σε καθεμία από τις δύο παραχωρήσεις με κατώτατο ύψος δαπανών 15 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με πηγές των «ΝΕΩΝ» οι Total, ExxonMobil και ΕΛΠΕ, παρά το αρνητικό διεθνές περιβάλλον για τις δραστηριότητες του κλάδου της έρευνας κι εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, δεν έχουν καμία πρόθεση να επιστρέψουν τις δύο παραχωρήσεις στο ελληνικό Δημόσιο. Αν και η πτώση των τιμών του αργού πετρελαίου αλλά και η ευρωπαϊκή στροφή προς καθαρότερες μορφές ενέργειας έχει οδηγήσει τις μεγάλες πετρελαϊκές σε αναστολή των ερευνητικών τους προγραμμάτων, η κοινοπραξία των εταιρειών βρίσκει εξαιρετικά ενδιαφέρουσα τη γεωλογική δομή των δύο μπλοκ «Δυτικά» και «Νοτιοδυτικά της Κρήτης». Υπάρχουν εκτιμήσεις για αξιόλογα κοιτάσματα φυσικού αερίου.

Η πετρελαϊκή κρίση δεν άφησε ανεπηρέαστο και το ελληνικό πρόγραμμα της έρευνας κι εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων. Πρόσφατα ο ισπανικός μεγάλος ενεργειακός όμιλος Repsol και η ελληνική Energean αιτήθηκαν στην Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων την επιστροφή της χερσαίας παραχώρησης «Αιτωλοακαρνανία». Επιπλέον η ίδια κοινοπραξία καλείται να αποφασίσει τον Απρίλιο αν θα προχωρήσει στην πρώτη γεώτρηση στο επίσης χερσαίο μπλοκ των Ιωαννίνων.

Βέβαια, πετρελαϊκές εταιρείες έχουν βάλει κατά καιρούς και λίαν προσφάτως, κατά τις πληροφορίες, το θέμα της δημόσιας κυβερνητικής επαναβεβαίωσης για τη στήριξη των ερευνών υδρογονανθράκων.

Οι πρώτες επαφές

Σε ό,τι αφορά τα δύο μπλοκ της Κρήτης, το περασμένο φθινόπωρο εκπρόσωποι της κοινοπραξίας ήλθαν σε επαφές με τοπικούς παράγοντες της Περιφέρειας της Κρήτης κι έδωσαν τις πρώτες τους δεσμεύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος. Επίσης έκαναν μία πρώτη ενημέρωση για τον τρόπο της διενέργειας των σεισμικών ερευνών.

Η περιοχή νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης όπως και το Ιόνιο Πέλαγος παρέχουν τις εξής ενδείξεις, όπως προκύπτει από την τελευταία οικονομική έκθεση της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ): «Μετά τις πρόσφατες ανακαλύψεις στην Ανατολική Μεσόγειο (Zohr, Καλυψώ, Αφροδίτη, Λεβιάθαν) και στη δυτική Μαύρη Θάλασσα (Νέπτουν), η βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου δείχνει αυξανόμενο ενδιαφέρον για να εξερευνήσει τις περιοχές νότια και δυτικά της Κρήτης και του Ιόνιου Πελάγους, λόγω γεωλογικών ομοιοτήτων με τις προαναφερόμενες».

Τα αποθέματα

Σύμφωνα με πληροφορίες των «ΝΕΩΝ», σε πρόσφατο διεθνές ενεργειακό συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στις 29 Ιουλίου στην Κύπρο, «Eastern Mediterranean Energy 2021», έγιναν γνωστές από τον πρώην πρόεδρο της ΕΔΕΥ Γιάννη Μπασιά εκτιμήσεις που θέλουν οι παραχωρήσεις του Ιονίου και εκείνες δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης να κρύβουν αποθέματα 12 δισ. βαρελιών ισοδύναμου πετρελαίου ή 70 τρισ. κυβικών ποδιών. Ο Μπασιάς μάλιστα έδωσε αυτήν την εκτίμηση με το δεδομένο ότι μία στις τέσσερις γεωτρήσεις είναι επιτυχημένες σε γεωλογικές δομές. Βέβαια τα μεγέθη αυτά δεν μπορούν να τεκμηριωθούν με ασφάλεια αν δεν γίνουν γεωτρήσεις, όπως εξηγούν αναλυτές. 

Το φυσικό αέριο

Πάντως, και με δεδομένη τη στροφή της ενεργειακής ατζέντας προς τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, το φυσικό αέριο θα συνεχίζει να παίζει τον ρόλο του μεταβατικού καυσίμου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του BP Energy Outlook 2020, σε παγκόσμιο επίπεδο η κατανάλωση φυσικού αερίου από 3,800 τρισ. κυβικά μέτρα (2018) θα μειωθεί ελάχιστα, στα 3,700 τρισ. κυβικά μέτρα (2050). Αντίστοιχα, στην ΕΕ, από τα 450 δισ. κυβικά μέτρα (2018), εκ των οποίων τα 350 δισ. κ.μ. είναι εισαγωγές από τρίτες χώρες, θα μειωθεί στα 200 δισ. κ.μ. (2050).

Η πιθανή ανακάλυψη κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Ελλάδα θα μπορέσει να τη μετατρέψει σε μία εκ των πηγών προμήθειας της ΕΕ.

Ιδιαίτερο ρόλο, όμως, αναλαμβάνει η χώρα μας μέσα από τη δρομολόγηση και υλοποίηση μεγάλων διεθνών έργων και υποδομών φυσικού αερίου. Οι αγωγοί που διέρχονται από τα εδάφη μας όπως ο TAP, ή σε αυτούς όπου συμμετέχει μέσω δημόσιων εταιρειών όπως ο υπό κατασκευή IGB, ο σχεδιαζόμενος EastMed και το υπό κατασκευή FSRU Αλεξανδρούπολης επιτρέπουν στην Ελλάδα να αποτελεί κόμβο μεταφοράς ποσοτήτων φυσικού αερίου 40 δισ. κ.μ., προς την ΕΕ, όγκος που αντιστοιχεί στο 10% της κατανάλωσης της Γηραιάς Ηπείρου.