Aν το άλφα της δημιουργικότητας ενός επιστήμονα βρίσκεται στα γονίδια του το ωμέγα αναμφισβήτητα θα πρέπει να αναζητηθεί στο περιβάλλον εντός του οποίου λειτουργεί. Αν το περιβάλλον είναι καταπιεστικό και στερητικό η θετική γονιδιακή προδιάθεση μπορεί ποτέ να μην εκφρασθεί.

Στην Ελλάδα το πανεπιστημιακό περιβάλλον τα τελευταία χρόνια δεν ήταν ιδιαίτερα δημιουργικό, κυρίως λόγω των περικοπών στα κονδύλια για έρευνα την οποία επέβαλλαν οι καθοδηγούμενες από τις Βρυξέλλες καταστροφικές «μνημονιακές» πολιτικές των ΣΥΡΙΖΑ-ΝΔ .

Από την άλλη δεν βοηθούσε το κλίμα και η οξεία πολιτικοποίηση θεμάτων όπως η αστυνομική φρούρηση των σχολών, η δυνατότητα λειτουργίας ιδιωτικών πανεπιστημίων κ.λπ. -δηλαδή θέματα που προ καιρού έχουν λυθεί σε άλλες χώρες.

Ολοι αυτοί οι λόγοι προκάλεσαν τα τελευταία χρόνια μια σημαντική φυγή εγκεφάλων από την Ελλάδα -το λεγόμενο «brain drain»- προς μέρη όπου το μαθησιακό και ερευνητικό περιβάλλον είναι πιο δημιουργικό. Και τα αποτελέσματα ήσαν τα αναμενόμενα. Στο νέο περιβάλλον η δημιουργικότητα άνθισε.

Σε μια επιστημονική τους μελέτη (Comprehensive mapping of local and diaspora scientists: a database and analysis of 63951 Greek scientists) που δημοσιεύτηκε στο bioRxiv (καταxωρητής επιστημονικών προδημοσιεύσεων και εκδίδεται από το Cold Spring Harbor Laboratories) οι ερευνητές John P.A. Ioannidis, Chara Koutsioumpa, Angeliki Vakka, Georgios Agoranos, Chrysanthi Mantsiou, Maria Kyriaki Drekolia, Nikos Avramidis, Despina G. Contopoulos-Ioannidis, Konstantinos Drosatos, Jeroen Baas μελέτησαν τις συγκριτικές επιστημονικές επιδόσεις 63.951 Ελλήνων επιστημόνων εκ των οποίων 35.116 δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και οι υπόλοιποι στο εξωτερικό (προϋπόθεση συμμετοχής ο κάθε επιστήμονας του δείγματος να έχει δημοσιεύσει 5 τουλάχιστον πλήρη επιστημονικά άρθρα).

Σύμφωνα με το δημοσίευμα ενώ ο αριθμός των δημοσιεύσεων των επιστημόνων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα ήταν περίπου ο ίδιος με αυτό των Ελλήνων του εξωτερικού η ποιότητα ήταν διαφορετική. Οι δημοσιεύσεις των Ελλήνων του εξωτερικού προκαλούσαν περισσότερες αναφορές σε διεθνή επιστημονικά έντυπα και αξιολογούντο κατά μέσο όρο ως «υψηλότερου επιπέδου» σε σχέση με τα δημοσιεύματα των Ελλήνων του εσωτερικού.

Μεταξύ των Ελλήνων επιστημόνων που βρίσκονται μεταξύ του κορυφαίου 0,1% του επιστημονικού τους πεδίου διεθνώς (διαιρώντας την επιστήμη σε 174 πεδία), το 86% αποτελείται από Ελληνες του εξωτερικού (96 Ελληνες εξωτερικού έναντι 15 Ελλήνων του εσωτερικού). Μεταξύ του κορυφαίου 0,5% είναι 348 έναντι 89,μεταξύ του κορυφαίου 1% είναι 648 έναντι 250 και μεταξύ του κορυφαίου 5% είναι 2.438 εναντι 1.724.
Σύμφωνα με την έρευνα, 32 Έλληνες επιστήμονες είναι μέσα στους κορυφαίους 15 στον κόσμο σε απήχηση στο επιστημονικό τους πεδίο, αλλά 30 από αυτούς (94%) είναι στο εξωτερικό. Έξι είναι πρώτοι ή δεύτεροι στον κόσμο στο πεδίο τους, αλλά και οι 6 βρίσκονται στο εξωτερικό. Οι Έλληνες που είναι στη χώρα μας έχουν ισχυρή παρουσία στο κορυφαίο 20% των επιστημόνων ως προς απήχηση, αλλά σε πολύ υψηλές θέσεις βρίσκονται σχεδόν αποκλειστικά Έλληνες που είναι στο εξωτερικό.

Στην συνολική κατάταξη που στηρίζεται σε δεδομένα από τη βάση Scopus που περιλαμβάνει περίπου 8 εκατομμύρια επιστήμονες από όλα τα επιστημονικά πεδία οι κορυφαίοι 8 μεταξύ των Ελλήνων επιστημόνων είναι όλοι σχεδόν Ελληνες του εξωτερικού. Αυτοί είναι:

Ο επιδημιολόγος Ιωάννης Ιωαννίδης στo Stanford (θέση 33), Παύλος Αλιβιζάτος στο Berkeley (θέση 42), Νικόλαος Πέππας στο University of Texas Austin (θέση 177), Γεώργιος Χρούσος ομότιμος στο ΕΚΠΑ (θέση 202), Φαίδων Αβούρης στην IBM (θέση 362), Κυριάκος Νικολάου στο Rice (θέση 380), Μερκούρης Κανατζίδης στο Northwestern (θέση 401), Κύπρος Νικολαϊδης στο King's College (θέση 415).

Ερευνες όπως αυτή αποκαλύπτουν το τεράστιο «ευκαιριακό κόστος» που είχε η μνημονιακή πολιτική λιτότητας που ακολούθησαν τα δύο μεγάλα κόμματα όσον αφορά την ανυπολόγιστη απώλεια σε ανθρώπινο επιστημονικό «software» που προκάλεσε στη χώρα η φυγή των εγκεφάλων.