Ετούτη η χρονιά δεν είχε όμοιά της για τις τιμές του πετρελαίου, ακόμα κι αν με την εκπνοή της αυτές διαμορφώνονται στα σχεδόν 51 δολάρια το βαρέλι, δηλαδή προσεγγίζουν τον μέσο όρο της περιόδου 2015-2017. Aπλώς αποκρύπτουν ένα έτος μεγάλης μεταβλητότητας και αστάθειας. Αρκεί να σκεφθεί κανείς πως τον Απρίλιο το αργό Νέας Υόρκης υποχώρησε σε αρνητικά επίπεδα και το πετρέλαιο τύπου Brent στο Λονδίνο εξασθένισε κάτω από τα 20 δολάρια το βαρέλι εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού και του πολέμου τιμών μεταξύ των τιτάνων του πετρελαίου, δηλαδή της Σαουδικής Αραβίας και της Ρωσίας. Στη διάρκεια των υπόλοιπων μηνών το εμπόρευμα προσπάθησε να ανακάμψει μετά την κατακόρυφη πτώση του, διότι η πανδημία έπληξε σε μέγιστο βαθμό τη ζήτηση σε όλο τον κόσμο.

Παρά το γεγονός ότι η πρόσκαιρη αποδυνάμωση των προθεσμιακών συμβολαίων του αργού Νέας Υόρκης σε αρνητικά επίπεδα δεν αναμένεται να επαναληφθεί το 2021, οι νέοι εγκλεισμοί και η σταδιακή ανάπτυξη των εμβολίων για την καταπολέμηση της ασθένειας θα περιορίσουν και πάλι τη ζήτηση ίσως και τα επόμενα χρόνια. «Είναι αλήθεια πως ποτέ ξανά δεν αντιμετωπίσαμε κάτι ανάλογο, ούτε καν κατά τη χρηματοπιστωτική κρίση ή μετά την 11η Σεπτεμβρίου», επισημαίνει ο Πίτερ Μακνάλι, διευθυντής του τμήματος ερευνών για εταιρείες βαριάς βιομηχανίας, υλικών και ενέργειας στην Third Bridge. «Ο αντίκτυπος στη ζήτηση ήταν άμεσος και σοβαρός», προσθέτει. 

Στα χρόνια που θα έρθουν, η ζήτηση θα μπορούσε να είναι περιορισμένη ακόμα και μετά τη λήξη της πανδημίας, διότι οι κυβερνήσεις επιδιώκουν να περιστείλουν τις εκπομπές ρύπων και να επιβραδύνουν την κλιματική αλλαγή. Οι μεγάλοι όμιλοι πετρελαιοειδών, όπως είναι οι BP και Total, δημοσιοποίησαν τις προβλέψεις τους, βάσει των οποίων η ζήτηση για «μαύρο χρυσό» ίσως και να έφθασε στα ανώτατα επίπεδά της το 2019. Το 2020 η παραγωγή πετρελαίου και υγρών καυσίμων ελαττώθηκε στα 94,25 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, από τα 100,61 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως το 2019, ενώ η παραγωγή εκτιμάται πως θα ανακάμψει σε μόνο 97,42 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως το 2021, βάσει στοιχείων της Υπηρεσίας Πληροφοριών Ενέργειας των ΗΠΑ.

Το μεταβαλλόμενο τοπίο δημιουργεί κινδύνους για τα διυλιστήρια. Σχεδόν 1,5 εκατομμύριο βαρέλια ημερησίως σε ικανότητα διύλισης έχει τεθεί εκτός αγοράς, όπως υπολογίζει η Morgan Stanley. Σε παγκόσμια κλίμακα, η ικανότητα διύλισης αναμένεται να ενισχύεται, βάσει στοιχείων της GlobalData. Εντούτοις, η μειούμενη ζήτηση και τα ασθενικά περιθώρια κέρδους στη βενζίνη, στο πετρέλαιο κίνησης και σε άλλα είδη καυσίμων οδήγησε πολλά διυλιστήρια σε Νοτιοανατολική Ασία και Βόρεια Αμερική είτε να διακόψουν πλήρως την παραγωγή τους είτε να τη μειώσουν, ενώ σε αυτά συγκαταλέγονται και μονάδες στην Ακτή του Κόλπου των Ηνωμένων Πολιτειών.

«Η καραντίνα στις πιο ανεπτυγμένες οικονομίες ενίσχυσε την έκθεση των διυλιστηρίων στην ανταγωνιστικότατη αγορά εξαγώγιμων προϊόντων», αναφέρει η ΒΡ σε σχετική έκθεση για τις προοπτικές της, η οποία δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο. Οι επόμενοι μήνες αναμένονται ασταθείς, καθώς οι επενδυτές θα βρίσκονται ανάμεσα στη μέτρια ζήτηση και στη δυνητική άνοδο της προσφοράς σε «μαύρο χρυσό» από τις πετρελαιοπαραγωγικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των μελών του ΟΠΕΚ και των συμμάχων του. «Οι αγορές τελούν σε αναταραχή και αταξία τους τελευταίους δώδεκα μήνες και οι συνέπειες είναι μακροπρόθεσμες, καθώς αρχίζουμε να δημιουργούμε νέο πλαίσιο κανονικότητας για να βρούμε τη μετά πανδημίας ισορροπία», τονίζουν εν κατακλείδι αναλυτές της Mitsubishi UFJ Financial Group.

Ο δείκτης αστάθειας του πετρελαίου (Cboe Crude Oil ETF Volatility Index) εκτινάχθηκε στο ρεκόρ των 517,19 μονάδων τον Απρίλιο, υποχώρησε 40% έκτοτε, αλλά παραμένει σχεδόν 60% υψηλότερα από τα επίπεδα προ ενός έτους.