Τα μαντάτα που έφθασαν πριν λίγο καιρό από τις Βρυξέλες ήταν μαύρα. Οι Ευρωπαίοι είπαν ομόφωνα ένα μεγάλο όχι, πως δεν θέλουν να ξαναδούν επενδύσεις σε οτιδήποτε αφορά στο ορυκτό αέριο, τουτέστιν καύση, παραγωγή, επεξεργασία, διανομή, αποθήκευση και μεταφορά. Που σημαίνει ότι όσοι εδώ στην Ελλάδα περίμεναν ότι το φυσικό αέριο θα αντικαθιστούσε τους λιγνίτες στις περιοχές υπό μετάβαση, θα πρέπει να το ξεχάσουν. Ο χορός που έστησε αρχικά η Ευρωπαϊκή  Τράπεζα Επενδύσεων, με την απόφασή της να σταματήσει τις χρηματοδοτικές ροές σε υποδομές ορυκτών καυσίμων, μετά το 2021

προκειμένου να πιαστεί ο νέος κλιματικός στόχος για μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55%, το 2030, από τα επίπεδά τους το 1990, βρίσκει έτσι πρόθυμους μιμητές και ανοίγει το δρόμο για την καθολική χρήση ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή.

Και αν αναρωτιέστε για το πώς θα βγει η εξίσωση με την ενεργειακή ασφάλεια πολλών χωρών, όταν δεν θα έχει αφεθεί καθόλου χώρος για νέες μονάδες αερίου, η απάντηση είναι  πως όλα αυτά που συμβαίνουν  έρχονται να καταρρίψουν στην πράξη τη θεωρία του «μεταβατικού καυσίμου» για το ορυκτό αέριο, ωθώντας τα κράτη-μέλη να επενδύσουν τεράστια κεφάλαια απευθείας στις τεχνολογίες ΑΠΕ τόσο για την ηλεκτροπαραγωγή όσο και για τη θέρμανση.   

Ιδίως για την θέρμανση η κατάσταση είναι απογοητευτική, καθώς ο νέος Κανονισμός επιτρέπει, κατά μέγιστο, τη διάθεση του 1% των πόρων του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης για υποδομές ορυκτού αερίου αλλά αποκλειστικά μόνο για τη θέρμανση των περιοχών υπό μετάβαση, όπως οι λιγνιτικές. Κι αυτό όμως το μικρό ποσοστό συνοδεύεται από περιορισμούς που στόχο έχουν να περιορίσουν τη χρήση ορυκτού αερίου στα συστήματα τηλεθέρμανσης, προωθώντας στη θέση του τις ΑΠΕ. Επίσης, στην περίπτωση των υποδομών σε δίκτυα ορυκτού αερίου οι πόροι επιτρέπεται να διατεθούν για την ανάπτυξη ή αναβάθμιση δικτύων μόνο όταν έχουν τελικό στόχο τη χρήση υδρογόνου, βιομεθανίου και συνθετικού αερίου. 

Καθώς η χώρα μας υποχρεώνεται από τις εξελίξεις να ανακατευθύνει τους πόρους που θα λάβει από το Ταμείο, αλλά και να ανασχεδιάσει την πολιτική της για την Ενέργεια και το Κλίμα, ιδίως αφότου αποφάσισε να διαβεί, πρώτη από όλους, τον απολιγνιτικό Ρουβίκωνα, το energia.gr (έχει απαντήσει εμπεριστατωμένα για τα πώς και τα γιατί της ακατανόιητης αυτής απόφασης, σε πρόσφατο άρθρο που μπορείτε να διαβάσετε εδώ) απευθύνθηκε στους καθ’ ύλη αρμοδίους, δηλαδή, στις εταιρείες διανομής αερίου, για να μας εξηγήσουν πώς βλέπουν το μέλλον τους υπ’ αυτές τις περιστάσεις.

Οι αντιδράσεις των στελεχών της ΕΔΑ Αττικής και της ΔΕΔΑ, με τους οποίους μιλήσαμε, ήταν ανάμεικτες.

Σε ό,τι αφορά στην ΕΔΑ Αττικής που έχει λάβει πρόσφατα, έγκριση για το πενταετές αναπτυξιακό πρόγραμμά της από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) και έχει αποδυθεί, τα τελευταία χρόνια σε ένα επεκτατικό ράλι διασυνδέσεων, η απόφαση των Ευρωπαίων την επηρεάζει σημαντικά.

«Είναι απαράδεκτο, επειδή η Ε.Ε ξεχνά όλες τις περιοχές με ενεργειακή πενία. Με αυτό τον τρόπο καταδικάζουν σε αιώνια ενεργειακή φτώχεια τις περιοχές με ενεργειακή πενία», είπε στο portal, κορυφαίο στέλεχος της εταιρείας. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι οι ευάλωτοι πολίτες είτε δεν έχουν πρόσβαση σε ενεργειακές υπηρεσίες, είτε μειώνουν τη δυνατότητα πρόσβασής τους σε άλλες βασικές υπηρεσίες.

«Επίσης, η απόφαση δεν λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε χώρας. Οι χώρες του ευρωπαϊκού βορρά αλλά και ορισμένες άλλες στο νότο, όπως η Ιταλία, έχουν αναπτυγμένα αστικά δίκτυα αερίου. Η Ελλάδα αντίθετα, είναι αυτή τη στιγμή, σε φάση επέκτασης των δικτύων της. Πώς θα τροφοδοτηθούν οι πόλεις μας που έχουν μπει στο σχεδιασμό;  Λένε και διατυμπανίζουν ότι το φυσικό αέριο θα είναι το καύσιμο- γέφυρα. Με αυτή την απόφαση όλο τούτο ανατρέπεται», πρόσθεσε.

Αντίθετα, στη ΔΕΔΑ, η διοίκηση εμφανίζεται μάλλον καθησυχαστική. «Δεν είμαι απολύτως σίγουρος ότι θα ισχύσει έτσι όπως ακούγεται, ότι δηλαδή, δεν θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν ξανά δίκτυα φ. αερίου από το Ταμείο Μετάβασης, ή από οποιοδήποτε άλλο ευρωπαϊκό πόρο. Νομίζω ότι έχουν αφήσει ένα παράθυρο ανοικτό όταν τα δίκτυα θα είναι πιο «πράσινα», να μπορεί να συνεχιστεί, ενδεχομένως, η χρηματοδότηση», είπε στο energia.gr ο επικεφαλής της εταιρείας, Μάριος Τσάκας.

Όταν τον ρωτήσαμε τι εννοεί «πράσινα» δίκτυα, μας εξήγησε ότι αναφέρεται σε αγωγούς στους οποίους διέρχεται, όχι αποκλειστικά, αλλά σε κάποιο ποσοστό, αέριο στο μείγμα που παράγεται με πράσινες διαδικασίες όπως π.χ. από ΑΠΕ.

«Γι’ αυτό δεν είμαι τόσο αγχωμένος, επειδή εμείς, στην ΔΕΔΑ, το κάνουμε με τη μέθοδο της έγχυσης βιομεθανίου στα δίκτυά μας, δηλαδή, το μεθάνιο που παράγεται από φυσικές διαδικασίες (απόβλητα ζώων κλπ), οπότε θεωρούμε ότι αυτή η διαδικασία είναι μέρος της μετατροπής σε «πράσινα» δίκτυα και «πράσινο» μείγμα αερίου. Μπορεί να μην είναι το απόλυτο, δεν θα ρέει δηλαδή, προϊόν αποκλειστικά από ΑΠΕ  αλλά είναι, σε κάθε περίπτωση, ένα μεταβατικό βήμα προς το «πρασίνισμα» των δικτύων και την επακόλουθη νομιμοποίηση της διεκδίκησης χρηματοδοτήσεων», είπε χαρακτηριστικά ο ίδιος.

Στο σημείο αυτό να σημειώσουμε πως το βιομεθάνιο είναι αντίστοιχο με το μεθάνιο που υπάρχει στο φυσικό αέριο, σαν βασικό συστατικό του, μόνο που σε αυτή την περίπτωση παράγεται από διαδικασίες ανακύκλωσης και επεξεργασίας ζωικών και φυτικών αποβλήτων.

«Το βιομεθάνιο παράγεται σε περιοχές που έχουμε αγροτική και κτηνοτροφική δραστηριότητα και αφού η ΔΕΔΑ καλύπτει την ηπειρωτική Ελλάδα είναι ιδανικός ο συνδυασμός», εξήγησε ο κ. Τσάκας.