Του Γιώργου Αδαλή*

Παρ, 4 Δεκεμβρίου 2020 - 15:13

Όταν την Άνοιξη, η τιμή του αργού πετρελαίου είχε πέσει στα 29 δολάρια, είχαμε αναφέρει τον όρο "παγκόσμια τιμή ισορροπίας της ειρήνης". Η "τιμή της ειρήνης" είναι μια τιμή, που αποτελεί ουσιαστικά τον μέσο όρο των αντιμαχόμενων ομάδων στην αγορά ενέργειας, όπου όλοι είναι σχετικά ικανοποιημένοι. Είχα εξηγήσει, μάλιστα, γιατί η παγκόσμια "τιμή ειρήνης" για το 2020 είναι τα 42,4 δολάρια/βαρέλι για το WTI και στα 44,2 για το Brent. Η τεχνική ανάλυση των αγορών έδειχνε μαύρες μέρες για την τιμή πετρελαίου και είχα εκτιμήσει ότι η τιμές θα οδηγηθούν σε ελεύθερη πτώση.

Λίγο αργότερα τα πράγματα όχι απλά χειροτέρεψαν, αλλά συνέβη κάτι πρωτοφανές. Η τιμή του βαρελιού αργού έπεσε και κάτω από το μηδέν κι έφτασε ακόμα και στα -37 δολάρια/βαρέλι. Πως αλλά και γιατί συνέβη αυτό το πρωτοφανές φαινόμενο ο "πετρελαιάς" να πουλάει σε αρνητικές τιμές, δηλαδή να πληρώνει προκειμένου να ξεφορτωθεί το εμπόρευμά του;

Όταν η κατάσταση άρχισε να επανέρχεται και να αποκαθίσταται σταδιακά η ομαλότητα, οι τιμές του βαρελιού από το καλοκαίρι ως και σήμερα κυμαίνονται γύρω από την "παγκόσμια τιμή ισορροπίας της ειρήνης". Με +-2 δολάρια, η τιμή κυμάνθηκε καθόλη την διάρκεια της κρίσης, γύρω στα 42,4 δολ. για το WTI στα 44,2 για το Brent. Δεν είναι ούτε οι υψηλές τιμές που επιδιώκουν οι Σαουδάραβες, αλλά ούτε και οι χαμηλές τιμές που επιδιώκουν οι μεγάλοι καταναλωτές πετρελαίου όπως η Κίνα.

Όσο ξεμακραίνουμε από την "τιμή της ειρήνης" επέρχεται ανωμαλία στις αγορές και αναταραχές. Ενώ όταν η τιμή κινείται σε διπλάσια επίπεδα προς τα πάνω ή προς τα κάτω, τότε είναι ορατός ο κίνδυνος ανάφλεξης, η οποία μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε περιφερειακό πόλεμο. Πράγματι, η δραματική πτώση των τιμών, εκτός των βαθύτερων δομικών προβλημάτων που έφερε, οδηγούσε σε κρίσεις, κάτι που το κατάλαβαν οι αντιμαχόμενες παρατάξεις.

Έτσι μετά την περίοδο της μεγάλης πτώσης, άπαντες έβαλαν νερό στο κρασί τους και οδηγηθήκαμε σε παγκόσμιες συμφωνίες, με τις οποίες σε μια εβδομάδα η τιμή του βαρελιού να παρουσιάσει εκρηκτική άνοδο της τάξης του +337% και να ανακάμψει. Από τότε και μετά, κινείται στο επίπεδο της "τιμής της ειρήνης".

Είναι αντιληπτό ότι η τιμή αυτή αλλάζει. Εξαρτάται από τα επίπεδα της παγκόσμιας οικονομίας και τις γεωπολιτικές εξελίξεις. Έτσι, πολύ κρίσιμο ρόλο για τον καθορισμό της, θα διαδραματίσει ο Δεκέμβριος 2020 και ο Ιανουάριος 2021. Οι δύο αυτοί μήνες διαχρονικά αποτελούν τους "βαριούς" μήνες της παγκόσμιας κατανάλωσης και συνεπώς της παγκόσμιας παραγωγής. Αιτία φυσικά είναι οι γιορτές των Χριστουγέννων.

Μια παράταση της καραντίνας στην Δύση μέσα στις γιορτές θα επιφέρει τεραστίων διαστάσεων ζημιά στην παγκόσμια οικονομία, πέραν της τεράστιας ζημιάς που έχει ήδη γίνει. Εάν οι δυτικές χώρες, που αποτελούν τον κορυφαίο καταναλωτή, μείνουν έγκλειστοι λόγω κορονοϊού, τότε δεν θα μιλάμε απλά για υφεσιακό 2020, που θα στιγματίσει την παγκόσμια οικονομία, αλλά για ένα ακόμη χειρότερο 2021, το οποίο θα διαλύσει την παγκόσμια οικονομία.

Εάν οι οικονομίες λειτουργήσουν ελεύθερα τον Δεκέμβριο, η "τιμή ειρήνης" για το 2021 θα είναι τα 48,9 δολ. το βαρέλι. Το πρόβλημα θα είναι μεν μεγάλο αλλά θα είναι διαχειρίσιμο και σε βάθος τριετίας θα επανέλθουμε στα επίπεδα προ του κορονοϊού. Εάν οι οικονομίες υποστούν σκληρά lockdowns ή υπάρχουν περιορισμοί στις καταναλωτικές συνήθειες του καλύτερου εμπορικού μήνα του έτους, τότε θα πρέπει να αποτιμηθούν εκ νέου.

Εάν επιβληθούν lockdowns, πρέπει να εξετάσουμε το φαινόμενο της σύσπασης της οικονομίας ανά κλάδο. Η σύσπαση ως φαινόμενο συμβαίνει τόσο σε θετικές όσο και σε αρνητικές περιόδους. Στις αρνητικές περιόδους όπως τώρα, ξεκινά πλήττοντας συγκεκριμένους τομείς. Ο κορονοϊός πλήττει άμεσα την ενέργεια, τον τουρισμό, την αεροπορική βιομηχανία και την αυτοκινητοβιομηχανία.