Του Νίκου Βατόπουλου*

Τετ, 25 Νοεμβρίου 2020 - 12:50

και μεταχρονισμένο μπορεί πλέον να συμβαίνει άμεσα και να καταστήσει φιλοσοφικά επίκαιρο το «εδώ και τώρα».

Η ελπίδα, φυσικά, που γεννά το εμβόλιο προμηνύει πως το 2021 θα είναι σημαντικά διαφορετικό, τουλάχιστον ψυχολογικά, έως ότου γενικευθεί ο εμβολιασμός, αλλά αυτό που μοιάζει πλέον απαράβατο είναι ότι έχουμε βιώσει μια εσωτερική μετατόπιση, ο καθένας ξεχωριστά και συνολικά ως κοινωνίες.

Αγνωστο πλέον τι ερμηνεία θα έχει η νέα κανονικότητα, όταν αυτή κατοχυρωθεί. Σταδιακά, το θέμα της πανδημίας παραμέρισε όλα τα πολύ σοβαρά και σημαντικά της ειδησεογραφίας, και ώς ένα σημείο ανέδειξε τον μέσο άνθρωπο ως έναν πολίτη με σωρευμένα ψυχολογικά και οικονομικά προβλήματα κάτω από τη σκιά μιας παρατεινόμενης αβεβαιότητας. Η αδυναμία σχεδιασμού για το μέλλον είναι η χειρότερη παράμετρος που μπορεί να γεννήσει η παρούσα συνθήκη. Εμπεδώνεται η κρίσιμη αντίφαση της κατακλυσμιαίας μεταβολής στον ρυθμό της ζωής, την ίδια στιγμή που ο πολίτης παραμένει εγκλωβισμένος σε μια ανεπιθύμητη ακινησία. Το ψυχικό στρες είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό που μοιράζονται πλέον όλοι οι άνθρωποι. 

Αυτή η ακινησία στον χρόνο που βιώνεται σε προσωπικό επίπεδο, όταν η Ιστορία παράγεται θεαματικά μέρα με τη μέρα, τείνει να σφραγίζει το πνεύμα της εποχής. Οι ιστορικοί του μέλλοντος θα εφεύρουν πιθανώς έναν όρο που να περιγράφει αυτήν ακριβώς την κατάσταση: τον εγκλωβισμένο άνθρωπο σε μια ψυχοφθόρο ακινησία εν μέσω ευρύτερων κατακλυσμιαίων μεταβολών. Θα έχει άραγε διάρκεια αυτή η συγκυρία ή έστω θα κληροδοτήσει και ένα νέο δημόσιο ήθος και έναν νέο τρόπο καθημερινής κοινωνικής συμπεριφοράς; Το πιθανότερο είναι πως το ρήγμα που έφερε στην ανθρωπότητα το 2020 θα μείνει στη μνήμη των ανθρώπων για δεκαετίες και πως τα παιδιά που μεγαλώνουν τώρα εκλαμβάνουν τις νέες συνθήκες χωρίς δυνατότητα σύγκρισης αλλά με το αίσθημα που γεννά η ακραία συγκυρία. Οι αρχές του 21ου αιώνα ανήκουν ήδη σε άλλον κόσμο…