Δεκαπέντε οικονομίες της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού υπέγραψαν χθες την Περιφερειακή Ολοκληρωμένη Οικονομική Εταιρική Σχέση (Regional Comprehensive Economic Partnership, RCEP), η οποία μπορεί να καταστεί η μεγαλύτερη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου στον κόσμο, καλύπτοντας σχεδόν το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού και περίπου το 30% του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος

Η RCEP θα οδηγήσει σταδιακά σε χαμηλότερους δασμούς ενώ στόχο έχει να καταπολεμήσει τον προστατευτισμό, να ενισχύσει τις επενδύσεις και να επιτρέψει την ελεύθερη μετακίνηση αγαθών εντός της περιοχής. 

ΠΟΙΟΣ ΥΠΕΓΡΑΨΕ;

Η RCEP περιλαμβάνει την Κίνα, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία και τα 10 μέλη της Ένωσης Χωρών Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN): Μπρουνέι, Βιετνάμ, Λάος, Καμπότζη, Ταϊλάνδη, Μιανμάρ, Μαλαισία, Σιγκαπούρη, Ινδονησία και Φιλιππίνες. 

Η Ινδία συμμετείχε στις αρχικές συζητήσεις, αλλά πέρυσι επέλεξε να αποσυρθεί λόγω ανησυχιών που σχετίζονται με φθηνές κινεζικές εισαγωγές. 

Τα κράτη-μέλη έχουν πει, ωστόσο, ότι υπάρχει ακόμα περιθώριο να ενταχθεί η Ινδία στην RCEP. Οποιαδήποτε χώρα μπορεί να γίνει μέλος της RCEP 18 μήνες αφού η συμφωνία θα έχει τεθεί σε ισχύ, αλλά η Ινδία, που ήταν από τις πρώτες χώρες που τη διαπραγματεύθηκαν, μπορεί να ενταχθεί ανά πάσα στιγμή μόλις ενεργοποιηθεί. 

ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ;

Η RCEP υπεγράφη χθες στο τέλος μια τετραήμερη συνόδου της ASEAN, που έγινε μέσω βιντεοσύνδεσης στο Ανόι, και πρέπει τώρα να επικυρωθεί προτού τεθεί σε ισχύ, μια διαδικασία που χρειαστεί μήνες για να ξεκινήσει και χρόνια για να ολοκληρωθεί. 

Η συμφωνία των 510 σελίδων και των 12 κεφαλαίων δεν είχε δημοσιοποιηθεί πριν από τη χθεσινή τελετή, καθώς «ένας αριθμός μερών δεν συναινούσε στη δημοσιοποίηση του κειμένου πριν από την υπογραφή», ανέφερε σε ανακοίνωση το υπουργείο Εξωτερικών της Νέας Ζηλανδίας. 

Σύμφωνα με τα αντίτυπα που αναρτήθηκαν χθες στις ιστοσελίδες των υπουργείων Εξωτερικών των κρατών μελών της RCEP, η συμφωνία πρέπει να επικυρωθεί τουλάχιστον από έξι χώρες της ASEAN και τρεις χώρες που δεν είναι μέλη της Ένωσης αυτής προτού να τεθεί σε ισχύ. 
 
ΑΝΤΙΠΑΛΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΣΙΑ

H RCEP σηματοδοτεί ιδίως την πρώτη φορά που η Κίνα, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα βρίσκονται μαζί υπό μια μεμονωμένη εμπορική συμφωνία --μια διαδικασία που σε άλλες περιπτώσεις αμαυρώθηκε από ιστορικές και διπλωματικές διαφορές. 
 «Η Ιαπωνία μπορεί να βρει σημαντικά οφέλη (με την RCEP), καθώς έχει τώρα προνομιακή πρόσβαση στη Νότια Κορέα και την Κίνα, την οποία δεν είχε πριν», σχολίασε η Ντέμπορα Ελμς, από το Ασιατικό Κέντρο Εμπορίου στη Σιγκαπούρη.  

ΠΟΤΕ ΘΑ ΑΡΧΙΣΕΙ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ;

Η RCEP προσφέρει κάποια ευελιξία στα λιγότερο ανεπτυγμένα κράτη-μέλη να εφαρμόσουν τις πρακτικές και νομοθετικές αλλαγές που απαιτεί. Η Καμπότζη και το Λάος, για παράδειγμα, έχουν τρία έως πέντε χρόνια για να αναβαθμίσουν τις τελωνειακές τους διαδικασίες. 

Το ποιοι ακριβώς τομείς είναι ανοικτοί σε μειώσεις δασμών βάσει της RCEP είναι ένα περίπλοκο ζήτημα και αλλάζει από χώρα σε χώρα. Κάποιες χώρες έχουν καταρτίσει καταλόγους με το τι περιλαμβάνει η RCEP, ενώ άλλες έχουν ετοιμάσει λίστες με τι το εξαιρείται. 

Για χώρες που έχουν ήδη μεταξύ τους συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου, ένα επιπλέον όφελος της RCEP είναι ότι δημιουργεί ένα κοινό πλαίσιο κανόνων προέλευσης, που θα διευκολύνει τη μετακίνηση αγαθών ανάμεσα στα 15 κρατη-μέλη. 

ΠΩΣ ΣΥΓΚΡΙΝΕΤΑΙ Η RCEP ΜΕ ΤΗΝ CPTPP;

Η ιδέα της RCEP, που γεννήθηκε το 2012, θεωρήθηκε ένας τρόπος για να αντιμετωπίσει η Κίνα, η χώρα με τις μεγαλύτερες εισαγωγές και εξαγωγές στην περιοχή, την αυξανόμενη επιρροή των ΗΠΑ στις χώρες της Ασίας-Ειρηνικού. Κέρδισε ώθηση όταν ο Τραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ από την Εταιρική Σχέση του Ειρηνικού (Trans-Pacific Partnership-TPP)  το 2017. 

Η TPP στη συνέχεια μετονομάστηκε σε Ολοκληρωμένη και Προοδευτική Συμφωνία για τη Σύμπραξη χωρών του Ειρηνικού (CPTPP), και περιλαμβάνει επτά κράτη-μέλη της RCEP, αλλά όχι τις ΗΠΑ. 

Η RCEP επικεντρώνεται κυρίως στη μείωση των δασμών και την αύξηση της πρόσβασης στην αγορά αλλά θεωρείται λιγότερο ανταγωνιστική από την CPTPP.

Απαιτεί επίσης λιγότερες πολιτικές ή οικονομικές παραχωρήσεις και δίνει μικρότερη έμφαση στα εργασιακά δικαιώματα, την προστασία του περιβάλλοντος και της πνευματικής ιδιοκτησίας και τους μηχανισμούς επίλυσης διαφορών. 

Το μέγεθος της αγοράς της RCEP είναι σχεδόν πενταπλάσιο από αυτό της CPTPP.

«Για μια συμφωνία που υπογράφηκε από χώρες που δεν προσφέρθηκαν να συμμετάσχουν και με τόσο απίστευτη ποικιλομορφία στα κράτη-μέλη, η ποιότητα της RCEP πραγματικά ξεπερνά τις προσδοκίες», δήλωσε η Ελμς από το Ασιατικό Κέντρο Εμπορίου. «Θα προσφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη σε πολλές επιχειρήσεις».