Σε μια τόσο απρόβλεπτη γεωπολιτικά γειτονιά όπως η δική μας, η χθεσινή έκρηξη στον βουλγαρικό αγωγό και η διακοπή στην τροφοδοσία αερίου από το βορρά, αναδεικνύει για μια ακόμη φορά την σημασία της ανάπτυξης των δύο σχεδιαζόμενων υποδομών, αυτών της Αλεξανδρούπολης και της Καβάλας

Μπορεί οι ζημιές που προκλήθηκαν στον αγωγό που μεταφέρει ρωσικό αέριο μέσω Βουλγαρίας στην Ελλάδα να μην επηρεάσαν την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας, καθώς η τροφοδοσία μέσω Κήπων συνεχίζεται κανονικά, ενώ υψηλά είναι και τα αποθέματα LNG στον σταθμό της Ρεβυθούσας. 

Και ναι μεν στην διάρκεια της ρωσο-ουκρανικής διένεξης του 2009, η χώρα πλήρωσε, όπως και η υπόλοιπη Ευρώπη, σημαντικό τίμημα, τότε ωστόσο η διείσδυση του φυσικού αερίου στο ενεργειακό της μείγμα ήταν ακόμη περιορισμένη, κυρίως όμως ήταν εντελώς διαφορετικές οι γεωπολιτικές συνθήκες.

Στο ερώτημα πόσο θωρακισμένη θα ήταν η χώρα αν για παράδειγμα το ατύχημα ήταν σοβαρότερο, δεν διέθετε μια υποδομή δυναμικότητας Ρεβυθούσας ή ακόμη χειρότερα, η έκρηξη συνέβαινε σε περίοδο περαιτέρω κλιμάκωσης των σχέσεων με την Τουρκία, μια από τις πύλες εισόδου αερίου στην χώρα, η απάντηση είναι προφανής.

Σε έναν ολοένα και πιο ασταθή γεωοπολιτικά κόσμο, όπως η γειτονιά μας, με έναν άκρως προβληματικό γείτονα όπως η Τουρκία και με τις περιφερειακές διενέξεις να βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη, η ύπαρξη αποθηκευτικών υποδομών αποτελεί βασική παράμετρο ασφάλειας για μια χώρα, όπως η Ελλάδα. Εντούτοις παρά τους κινδύνους που μας περιβάλλουν ακόμη ανήκουμε σε εκείνα τα ευρωπαικά κράτη που δεν διαθέτουν αποθηκευτικούς χώρους, ικανούς να εγγυηθούν την ενεργειακή τους ασφάλεια.

Σύμφωνα με πηγές του ΥΠΕΝ, το θέμα που προέκυψε χθες μετά και την έκρηξη στον βουλγαρικό αγωγό έχει να κάνει περισσότερο με τη διαχείριση των ποσοτήτων που έχουν προγραμματίσει να φέρουν οι προμηθευτές από το σημείο εισόδου στο Σιδηρόκαστρο.  Και γι’ αυτό η προσπάθεια αφορούσε στην αλλαγή του σημείου εισόδου. Ταυτόχρονα μπήκε γρήγορα στο παιχνίδι η Ρεβυθούσα η οποία και άρχισε να τροφοδοτεί το σύστημα με αέριο.

Το ατύχημα ωστόσο δείχνει πόσο σημαντικό είναι για μια χώρα, όπως η Ελλάδα να μην εξαρτάται από το αέριο των αγωγών - ειδικά αν αυτοί διασχίζουν χώρες με τις οποίες δεν υπάρχουν οι καλύτερες των σχέσεων- παρά να διαθέτει δικές της υποδομές, όπως η Ρεβυθούσα και αύριο το FSRU της Αλεξανδρούπολης και η Υπόγεια Αποθήκη της Καβάλας.

Εργα μάλιστα τα οποία, προκειμένου να υλοποιηθούν χρειάζεται πρώτα να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση από την Ευρωπαική Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), γεγονός που συνεπάγεται με την σειρά του ότι θα πρέπει να “πρασινίσουν”, δηλαδή να συνδυαστούν με υδρογόνο. Διαδικασία διόλου απλή.

Εδώ και πολύ καιρό η ΕΤΕπ έχει καταστήσει σαφές ότι στο πλαίσιο στροφής στην πράσινη οικονομία σταματά να δανειοδοτεί τις παραδοσιακές υποδομές φυσικού αερίου, ενώ στην ίδια γραμμή λέγεται ότι κινείται και το ούτως ή άλλως “κουτσουρεμένο”, μετά την πρόσφατη συμφωνία των Βρυξελλών, Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, βασικός πυλώνας του νέου Ταμείου Ανάκαμψης.

Τα παραπάνω δείχνουν και την πολυπλοκότητα του εγχειρήματος. Αν και προφανούς αναγκαιότητας για μια χώρα, το νέο σύνθετο περιβάλλον της "πράσινης" οικονομίας και οι δεσμεύσεις που απορρέουν από αυτό, δεν καθιστά αυτονόητη την υλοποίηση των παραπάνω υποδομών.

Στην περίπτωση των υπόγειων αποθηκευτικών χώρων, όπως η ΥΑΦΑ Καβάλας για την οποία τον Ιούνιο προκηρύχθηκε ο διαγωνισμός, η Ελλάδα ανήκει σε εκείνες τις ευρωπαϊκές χώρες που δεν διαθέτουν καμία. Όταν και εφόσον θα κατασκευασθεί η αποθήκη στην Καβάλα χωρητικότητας 360 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων, θα είναι ικανή να φυλάξει στρατηγικά αποθέματα για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Αξιολογείται ως μια πολύ σοβαρή υποδομή για την ενεργειακή ασφάλεια, αφού τόσο η Ρεβυθούσα όσο και ο πλωτός σταθμός της Αλεξανδρούπολης, έχουν τον χαρακτήρα απλά και μόνο της υποδοχής φυσικού αερίου, το οποίο και επαναεριοποιούν εντός ολίγων ημερών.

Η χρήση υπόγειων χώρων για αποθήκευση φυσικού αερίου είναι μια τεχνική που εφαρμόζεται διεθνώς για περισσότερα από 40 χρόνια. Σύμφωνα με παλαιότερα στοιχεία, υπολογίζεται ότι σε όλο τον πλανήτη υπάρχουν πάνω από 600 τέτοιες υπόγειες αποθήκες φυσικού αερίου, δυναμικότητας κοντά στα 350 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.

Οσο για τον FSRU Αλεξανδρούπολης, με την σειρά του ενισχύει κι αυτός την ασφάλεια εφοδιασμού τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην περιοχή, καθώς καμία άλλη γειτονική χώρα δεν έχει τη δυνατότητα ανάπτυξης χώρων αποθήκευσης LNG και επαναεριοποίησής του.

Κυρίως όμως ενισχύει τα επίπεδα ασφάλειας αφού θα προμηθεύει με αέριο και τον αγωγό TAP σε περίπτωση διακοπής της παροχής από την Τουρκία, ενώ διαθέτει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των σταθερών διαδρομών μέσω αγωγών που συχνά διασχίζουν εδάφη με μεγάλη επικινδυνότητα και γίνονται εργαλείο πίεσης σε περιόδους πολιτικών πιέσεων. Οπως έχει για παράδειγμα συμβεί με την Ουκρανία, την Τουρκία και τις χώρες της Μέσης Ανατολής