Της Μύρνας Νικολαΐδου
Τετ, 22 Απριλίου 2020 - 08:15
«Η κρίση γεννά και ευκαιρίες», λέει το ρητό. Κάπως έτσι πρέπει να σκέφτηκαν Κίνα, Ρωσία και Τουρκία επιχειρώντας να μετατρέψουν την ανείπωτη αυτή τραγωδία σε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία με πολλαπλά οφέλη: Από την μια να βελτιώσουν το προφίλ τους και από την άλλη να αποσιωπήσουν την αλήθεια και να βλάψουν εχθρούς και αντιπάλους. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της αρμόδιας ομάδας δράσης East StratCom της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης, Ρώσοι και Κινέζοι αξιωματούχοι παραπληροφορούν και διοχετεύουν ιστορίες συνομωσίας σε κοινό στην Ευρώπη και τους γείτονές της. Όπως αναφέρεται στην έκθεση που είδε το Politico’s Brussels Playbook, «επίσημες πηγές, ΜΜΕ που ελέγχονται από το κράτος και κοινωνικά δίκτυα πραγματοποιούν μια συντονισμένη εκστρατεία, προωθώντας ψεύτικες πληροφορίες για θέματα υγείας».
Όσον αφορά την Κίνα απώτερος σκοπός της είναι η βελτίωση της εικόνας της διεθνώς, θέλοντας προφανώς να ξεχαστεί από που ξεκίνησε η πανδημία. «Η Κίνα συνεχίζει να διενεργεί μια παγκόσμια εκστρατεία παραπληροφόρησης για να αποκρούσει την ευθύνη της για την πανδημία και να βελτιώσει τη διεθνή εικόνα της. Έχουν παρατηρηθεί εμφανείς αλλά και κρυφές τακτικές», επισημαίνεται χαρακτηριστικά. Μάλιστα σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης η παραπληροφόρηση έχει ήδη αποτελέσματα. « Ένας αυξανόμενος αριθμός στοιχείων δείχνει ότι η παραπληροφόρηση για τον κορωνοϊό μπορεί να έχει άμεσο αντίκτυπο στη δημόσια υγεία και ασφάλεια», καταλήγουν.
Μια άλλη έκθεση του αμερικανικού Πενταγώνου αυτή τη φορά αναφέρει ότι η Κίνα, το Ιράν και η Ρωσία χρησιμοποιούν την κρίση του κορωνοϊού για να πραγματοποιήσουν μια επίθεση προπαγάνδας και παραπληροφόρησης εναντίον των ΗΠΑ. Οι τρεις αυτές χώρες διασπείρουν έναν συνδυασμό ψευδών ειδήσεων. Λόγου χάρη ότι ο κορωνοϊός είναι ένα αμερικανικό βιολογικό όπλο, ότι ο ιός δεν προήλθε από την Κίνα αλλά τον διέδωσαν τα αμερικανικά στρατεύματα, ότι οι αμερικανικές κυρώσεις σκοτώνουν τους Ιρανούς, ότι η αντίδραση της Κίνας ήταν σπουδαία ενώ των ΗΠΑ αμελής και φυσικά ότι και οι τρείς κυβερνήσεις έχουν διαχειριστεί καλά την κρίση. Σύμφωνα με την εν λόγω έκθεση, η οποία περιήλθε στην κατοχή του Politico, μέρος της παραπληροφόρησης προέρχεται ακόμη και από την ίδια την κινεζική κυβέρνηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι ιστοσελίδα που ανήκει στο ρωσικό υπουργείο Άμυνας έκανε ιδιαίτερη μνεία στην ψευδή είδηση ότι ο Μπιλ Γκέιτς συνέβαλε στη δημιουργία του ιού. Ένα άλλο βασικό μήνυμα που προωθήθηκε ήταν ότι η Κίνα είναι ένας ισχυρός παγκόσμιος ηγέτης στην υγεία και οι ΗΠΑ ένας αδύναμος σύμμαχος. Η Lea Gabrielle, που ηγείται της έρευνας, ανέφερε ενδεικτικώς ότι το αφήγημα της κινεζικής κυβέρνησης είναι ταυτόχρονα επιθετικό όσο και αμυντικό. «Σε ένα μικρό διάστημα το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας πήγε από το να επιτρέπει την ρωσική παραπληροφόρηση ότι οι ΗΠΑ ήταν η πηγή του ιού να πολλαπλασιάζεται στα κοινωνικά δίκτυα, στο να θέτει ερωτήματα μέσω των δημόσιων ΜΜΕ για την πηγή του ιού και να προωθεί την παραπληροφόρηση ότι οι ΗΠΑ είναι η πηγή του ιού. Την ίδια στιγμή, είδαμε το Πεκίνο να απελευθερώνει ένα σταθερό πλήθος περιεχομένου υπέρ της ΛΔΚ (Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας) στα διεθνή δίκτυα μέσων ενημέρωσης και μέσα από τις αποστολές του στο εξωτερικό, το οποίο περιλάμβανε όλο και πιο έντονη κριτική για το πώς οι δημοκρατικές χώρες ανταποκρίνονται στην κρίση».
Επιπλέον, η γερμανική εφημερίδα Die Welt, επικαλούμενη έγγραφο του γερμανικού ΥΠΕΞ, ισχυρίσθηκε πως Γερμανοί υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι και στελέχη γερμανικών υπουργείων κλήθηκαν «να εκφρασθούν με θετικούς όρους για τη διαχείριση των Κινέζων στην πανδημία». Σε σχετική ερώτηση του Γαλλικού Πρακτορείου, το κινεζικό ΥΠΕΞ αντέτεινε ότι στόχος του είναι «να προστατεύσουμε με τον καλύτερο τρόπο τη ζωή και την υγεία του πληθυσμού μας και να διατηρήσουμε την παγκόσμια υγειονομική ασφάλεια κι όχι να γίνουμε αρεστοί σε κάποιους άλλους».
Στην δε Τουρκία όσοι δημοσιογράφοι τολμούν να αμφισβητήσουν την αποτελεσματικότητα των μέτρων της τουρκικής κυβέρνησης καταλήγουν στην φυλακή. «Η χώρα μας πρέπει να διασωθεί όχι μόνο από τον κορωνοϊό αλλά και από όλους τους μιντιακούς και πολιτικούς ιούς», ανέφερε σε ανακοίνωσή του μετά από πρόσφατη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Οι εδώ και 18 χρόνια συνεχιζόμενες συλλήψεις θα συνεχιστούν «μέχρι έως ότου δεν απομείνει κανένας επικριτικός δημοσιογράφος», δήλωσε ο Ερόλ Οντέρογλου, εκπρόσωπος των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα στη Τουρκία, σύμφωνα με την Deutsche Welle. Κατά τον ίδιο στη χώρα δεν υπάρχουν παρά μερικοί ανεξάρτητοι τηλεοπτικοί σταθμοί και λίγες εφημερίδες με ελάχιστες οικονομικές δυνατότητες, που παρόλα αυτά ενοχλούν τον Ερντογάν. Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο ίδιος ο Ερντογάν υπέβαλε μήνυση εναντίον Φατίχ Πορτακάλ, έπειτα από tweet του γνωστού δημοσιογράφου του FOX TV που άφηνε να εννοηθεί ότι ενδέχεται να γίνουν κατασχέσεις τραπεζικών καταθέσεων στην Τουρκία λόγω της κρίσης. Τον Μάρτιο, οι δημοσιογράφοι Idris Ozyol και Ebru Kucukaydin συνελήφθησαν με την κατηγορία ότι προκαλούν πανικό στην Αττάλεια, όπως και ο Ismet Cigit, αρχισυντάκτης μιας τοπικής εφημερίδας, επειδή δημοσίευσε επικριτικές αναφορές για την κυβέρνηση.