Αν και είναι πολύ νωρίς να βγάλει κανείς ασφαλή συμπεράσματα, για τις επιπτώσεις της πανδημίας στο Διεθνές Πολιτικό Περιβάλλον, οι προβληματισμοί έχουν ήδη ξεκινήσει και κάποιες πρόδρομες σκέψεις μπορεί να μας οδηγήσουν, σε ενδεχόμενες μελλοντικές αλλαγές στο Γεωπολιτικό σκηνικό. Όπως είναι γνωστό το σύνολο των σημερινών ηγετών προσδιορίζουν τη σημερινή κατάσταση της πανδημίας σαν εμπόλεμη κατάσταση. Κάθε πόλεμος στο τέλος του, θα σημειώσει νικητές και νικημένους, θα υπάρξουν βαριές  ή ελαφριές απώλειες, και θα γίνει αξιολόγηση από τις κοινωνίες που θα δείξουν την δυσφορία τους (και όχι μόνο) προς κάθε υπεύθυνο, (και μέχρι σημείου ανατροπής κατεστημένων πολιτικών αντιλήψεων).

Παράλληλα θα δρομολογηθούν και αλλαγές που θα κριθούν αναγκαίες από τις εμπειρίες της πανδημίας και σε άλλα επίπεδα, κοινωνικό, οικονομικό, τεχνολογικό.

Ο ιός ξεκίνησε από την Κίνα. Μάλιστα ο Αμερικανός πρόεδρος με αρκετή δόση επιθετικότητας και πολιτικής αντιπαράθεσης τον χαρακτηρίζει Κινέζικο Ιό. Η Κίνα έχει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά προκειμένου ο ιός να μεταδοθεί ανεξέλεγκτα. Ωστόσο, η Χώρα κατάφερε και ανέστρεψε, μέχρι σχεδόν μηδενισμού, την εξάπλωση μέσα σε διάστημα τριών μηνών. Οι προηγμένες σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο Δυτικές Χώρες «πιάστηκαν στον ύπνο». Οι Ηγεσίες τους έδειξαν περιορισμένα αντανακλαστικά και αγνόησαν τον κίνδυνο στο πρώτο κρίσιμο χρονικό διάστημα. Είναι σίγουρο, εάν τα πράγματα προχωρήσουν ανεξέλεγκτα, όπως στην Ιταλία, την Ισπανία και ίσως στη Γαλλία θα αναζητηθούν ευθύνες.

Το καλό σενάριο για την Ευρώπη και γενικότερα τις άλλες Χώρες εκτός Κίνας, είναι να αντιμετωπίσουν την κατάσταση στο διάστημα αυτό των τριών μηνών και χωρίς υπερβολικό αριθμό θυμάτων. Όλα τα άλλα σενάρια θα είναι άσχημα (σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό).

Η Κίνα αποδεδειγμένα καταφέρνει και ξεπερνά την πανδημία, προσφέρει βοήθεια στις πληττόμενες Χώρες, (κάτι που στο παρελθόν αυτό γινότανε από τις ΗΠΑ) είτε με υγειονομικό εξοπλισμό, (που σπανίζει λόγω πανδημίας), είτε με συμβουλευτικό προσωπικό, ενώ παράλληλα προσπαθεί ιδιαίτερα στον ιατροφαρμακευτικό τομέα αλλά και τον τεχνολογικό, προκειμένου πρώτη από όλους να παράξει τα απαραίτητα για την ανακούφιση από την πανδημία. Στόχος είναι να προβληθεί σαν Ηγετική δύναμη.

Αν πράγματι η Δύση (όπως φαίνεται στην περίπτωση της Ιταλίας και της Ισπανίας) αποδειχθεί κατώτερη των περιστάσεων η Κίνα θα κερδίσει αναμφίβολα πόντους στο Διεθνές Σκηνικό, παρ’ όλες τις πραγματικές ευθύνες της στο ξεκίνημα της κρίσης.

Στις ΗΠΑ καταδείχθηκε τις προηγούμενες μέρες η ελαφρότητα της σημερινής ηγεσίας, αφού συνέκρινε, μόλις στις 19/3/20, την περίπτωση του Κορονοϊού με την εποχιακή γρίπη, διακήρυξε πως “Nothing is shut down, life and economy go on”, για να εξαγγείλει μόνο λίγες μέρες μετά, Εθνική Κατάσταση Επείγουσας Ανάγκης. Ήδη τα κρούσματα στις ΗΠΑ συνεχίζουν να αυξάνονται, σχολεία και πανεπιστήμια έκλεισαν, η Καλιφόρνια, η Νέα Υόρκη και το Σικάγο διακηρύττουν “lock down”, ενώ θα υπάρξουν οικονομικές επιπτώσεις στη Χώρα και απώλεια θέσεων εργασίας παρ’ όλες τις προσπάθειες της FED και του Trump. Ήδη σήμερα η οικονομία της Χώρας φλερτάρει με την ύφεση (που θεωρείται σίγουρη).

Εάν το φαινόμενο δεν ελεγχθεί το τίμημα ενδέχεται να είναι αρνητικό για τον Πρόεδρο στις Αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου 2020. Αφήστε που εν μέσω πανδημίας (εάν διαρκέσει ή εάν διαρκέσουν ορισμένα μέτρα) οι πολιτικές συγκεντρώσεις για τις εκλογές θα είναι απαγορευτικές και η προεκλογική περίοδος θα πάρει διαφορετικά χαρακτηριστικά. Όποιος θα διαθέτει περισσότερο χρήμα στην εκστρατεία, δεν θα έχει απαραίτητα και τον πρώτο λόγο. Μη εκλογή Trump θα έχει ιδιαίτερη Γεωπολιτική σημασία.

Υπάρχουν όμως κάποιες Χώρες που η πολιτική σκηνή και το καθεστώς τους ενδέχεται να μην είναι τα ίδια την επόμενη μέρα. Μια τέτοια Χώρα είναι το Ιράν. Το Ιράν έχει δοκιμασθεί από την πανδημία ιδιαίτερα. Κάθε δέκα λεπτά στη Χώρα πεθαίνει ένας άνθρωπος (αν τα νούμερα είναι σωστά).

Είναι δεδομένο ότι, η αντιμετώπιση της πανδημίας στη Χώρα απέτυχε. Η αποτυχία αυτή για τον λαό και την κοινωνία έρχεται να προστεθεί σε ένα σερί αποτυχιών του Θεοκρατικού καθεστώτος. Οι θάνατοι από τις πλημμύρες που σημειώθηκαν στη Χώρα τον περασμένο χρόνο κατέδειξαν τις πολλές αδυναμίες της κυβέρνησης και του καθεστώτος.

Από κοντά οι οικονομικές δυσκολίες που έγιναν ακόμη δυσκολότερες με τον τριπλασιασμό των τιμών του φυσικού αερίου (κυρίως λόγω Αμερικανικών κυρώσεων) που προκάλεσαν κύμα διαμαρτυριών εκ μέρους των πολιτών, με αποτέλεσμα τη σκληρή επέμβαση των δυνάμεων ασφαλείας, το θάνατο πολλών ατόμων (περίπου 1500) και των εγκλεισμό σε στρατόπεδα κράτησης δεκάδων χιλιάδων, μεταξύ των οποίων και παιδιών (Νοέμβριος 2019).

Η Ιρανική κοινή γνώμη (όπως και η παγκόσμια) υπέστη εξ’ άλλου ένα άνευ προηγουμένου σοκ, όταν τελικά το Ιρανικό καθεστώς παραδέχθηκε ότι, εκ λάθους, κατέρριψε το Ουκρανικό επιβατηγό αεροσκάφος με 176 επιβαίνοντες. Κάτι που ενώ αρχικά αρνήθηκε αλλά αργότερα, αναγκάστηκε να παραδεχθεί, κάτω από την αυξανόμενη πίεση της Διεθνούς κοινότητας. Οι ενέργειες αυτές της Τεχεράνης ξανάφεραν τους πολίτες στους δρόμους διαμαρτυρόμενους.

Το κύμα διαμαρτυρίας δεν μπόρεσαν να περιορίσουν ούτε οι εκλογές του Φεβρουαρίου για το Ιρανικό κοινοβούλιο. Έτσι η πανδημία αυτή, με τα πολύ αρνητικά αποτελέσματα της για τον πληθυσμό, αύξησε ακόμη περισσότερο τις διαμαρτυρίες για κακή διαχείριση του ζητήματος και για κατηγορίες για απόκρυψη των πραγματικών απωλειών και εν γένει της αλήθειας.

Υπάρχει λοιπόν μια συσσωρευμένη δυσαρέσκεια στη χώρα. Πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι όταν η επιδημία κοπάσει και οι ανησυχίες του κόσμου εκλείψουν, η επόμενη ημέρα στο Ιράν, θα είναι εξαιρετικά δύσκολη. Ιδίως όταν συνοδεύεται και με ακόμη μεγαλύτερες δυσκολίες στην οικονομία.

Μια άλλη Χώρα που διακρίνεται, επίσης, για την εξαιρετικά κακή επίδοση της στα ανθρώπινα δικαιώματα, στις ελευθερίες του τύπου και την εν γένει διαφάνεια στην Χώρα, είναι η Τουρκία.

Η πανδημία βρήκε την Τουρκία σε μια ιδιαίτερη στιγμή, με μια οικονομία εξασθενημένη σημαντικά, με εκ νέου πτωτική πορεία της λίρας, σημαντικό εξωτερικό υπερδανεισμό, και καλά κρατούντα πληθωρισμό και αυξανόμενη ανεργία. Με μια δυσαρεστημένη κοινή γνώμη για την τακτική του Ερντογάν στο Ιντλίμπ της Συρίας, το θάνατο ικανού αριθμού στρατιωτών, την ολοένα αυξανόμενη επίπτωση του προσφυγικού προβλήματος αλλά και τις επικίνδυνες προσεγγίσεις της εξωτερικής πολιτικής της Χώρας σε Συρία και σε Λιβύη.

Η διάχυτη εκτίμηση ότι, στο πρώτο χρονικό διάστημα, η Τουρκική κυβέρνηση απέκρυψε τις πραγματικές διαστάσεις της πανδημίας, δημιούργησε ακόμη περισσότερη δυσφορία στην κοινωνία. Εάν το θέμα του Κορονοϊού δεν μπορέσει να δαμασθεί, η επόμενη μέρα θα είναι δύσκολη για τον Τούρκο Πρόεδρο. Μόνη ανακούφιση του παραμένει η πολύ χαμηλή τιμή του πετρελαίου και οι επιπτώσεις που έχει αυτό στην Σ. Αραβία και τα Η. Α. Εμιράτα, στους ανταγωνιστές του δηλαδή για την ηγεσία στον μουσουλμανικό κόσμο.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση για μια ακόμη φορά στο ξεκίνημα αυτής της περιπέτειας έδειξε περιορισμένα αντανακλαστικά τόσο σε επίπεδο Ένωσης, όσο και στο επίπεδο των Μελών – Κρατών. Η Ένωση κλυδωνίζεται από τον ιό, τη στιγμή που ταλαιπωρείται ήδη από ένα σωρό ζητήματα. Το Brexit, οι φόβοι για το προσφυγικό, τα θέματα της οικονομίας και της προβλεπόμενης ύφεσης, οι διαφωνίες μεταξύ Βορρά και Νότου, αλλά και Ανατολικών Χώρων με τις Δυτικές και η έλλειψη οράματος και βούλησης για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, δημιουργούν σημαντικά ερωτηματικά στις Ευρωπαϊκές κοινωνίες με πολιτικές προεκτάσεις για το μέλλον της ΕΕ.

Ωστόσο, με αφορμή την κρίση του Κορονοϊού, οι Βρυξέλλες έδειξαν, λίγο αργότερα κάποια σημάδια ενεργοποίησης. Ήδη έδωσαν στην Ιταλία μεγαλύτερη δημοσιονομική ευελιξία (όπως και στις άλλες Χώρες) ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έβαλε στο τραπέζι σημαντική ρευστότητα (περίπου 1 δισ. €) και τη νέα ποσοτική χαλάρωση, με ένα νέο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Χρήμα δηλαδή στα Κράτη και στον Ιδιωτικό τομέα. Είναι πολύ πιθανό η επόμενη ημέρα να βρει την Ε.Ε. σε μια παρατεταμένη χρονικά ύφεση εάν δεν μπορέσει να αντιμετωπίσει την πανδημία και τα σχετικά προβλήματα με επιτυχία.

Όμως η επόμενη ημέρα ίσως βρει την Ευρώπη να επανεξετάζει επίσης τις οικονομικές σχέσεις της με τις ΗΠΑ και την Κίνα. Η κίνηση του Αμερικανού Προέδρου να στοχοποιήσει την Ευρώπη μέσω των ταξιδιωτικών περιορισμών, λόγω της πανδημίας, ήλθε να προστεθεί στις άλλες πρόσφατες οικονομικές διαφωνίες που υπάρχουν μεταξύ των 2 Ατλαντικών Εταίρων. Από την άλλη μεριά, πολλές Δυτικές Εταιρείες που είχαν παραγωγικές εγκαταστάσεις στην Κίνα, βρήκαν την παραγωγική τους διαδικασία εγκλωβισμένη στη Χώρα, λόγω της πανδημίας. Το θέμα αυτό γεννά φυγόκεντρες τάσεις για τις εταιρείες αυτές και γίνεται ακόμη πιο επιτακτικό λόγω της αυξανόμενης αποσύνδεσης (decoupling) των εμπορικών σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ – Κίνας.

Εν τω μεταξύ, στην Βρετανία τώρα, προστίθεται, στα ήδη υπάρχοντα προβλήματα (Brexit, θέμα Ιρλανδίας, οικονομικά ζητήματα) και η κακή διαχείριση της πανδημίας εκ μέρους του Πρωθυπουργού της Χώρας που μέσα σχεδόν σε μία εβδομάδα προχώρησε από την πλήρη ελευθερία της κοινωνίας σε ένα ολοκληρωτικό “shut down”. Η χώρα τραυματισμένη ήδη οικονομικά από το Brexit, θα βρεθεί μπροστά σε μια επιδεινωμένη κατάσταση την επόμενη μέρα και σε μια μεγαλύτερη δυσφορία της κοινής γνώμης.

Αυτός ο ιός βρήκε την παγκόσμια κοινότητα ανέτοιμη όχι μόνο ανοσιακά και θεραπευτικά, αλλά και διαχειριστικά. Πολλοί αναφέρονται σε ολιγωρία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), ο οποίος δεν έκρουσε εγκαίρως το σήμα κίνδυνου, αλλά και στην Κίνα που στο πρώτο χρονικό διάστημα αιφνιδιάστηκε και απέκρυψε την όλη κατάσταση.

Το πιθανότερο είναι ότι το επόμενο χρονικό διάστημα η ανθρωπότητα θα κατορθώσει να χειριστεί καλλίτερα την πανδημική κρίση, αλλά την επόμενη ημέρα, η ανασύνταξη δυνάμεων και οι νέοι σχεδιασμοί θα βάλουν στο τραπέζι ζητήματα επαναπροσδιορισμού γεωπολιτικών και πολιτικών προσανατολισμών, επάρκειας συστημάτων διαχείρισης και τεχνολογίας, νέων οικονομικών προσεγγίσεων σε σχέση με το μοντέλο της παγκοσμιοποίησης, κοινωνικών αλλαγών ακόμη και ηθικής και βιοηθικής προσέγγισης. Νέοι μεγάλοι πόροι θα κατευθυνθούν προς τους νέους στόχους που θα τεθούν, ενώ παλαιότεροι στόχοι της ανθρωπότητας ίσως θα μείνουν πίσω. Ανάμεσα σε αυτούς τους τελευταίους μπορεί να είναι και η προσπάθεια για τον περιορισμό της Κλιματικής Αλλαγής.

Οι σχέσεις μεταξύ κρατικού και ιδιωτικού τομέα, τα διάφορα αποτελέσματα της παγκοσμιοποίησης, ο περιορισμός της ιδιωτικότητας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε σχέση με το δημόσιο συμφέρον και τα πλεονεκτήματα – μειονεκτήματα μεταξύ Μονοκρατικού και Δημοκρατικού κράτους θα συζητηθούν ευρύτατα.

Νέες προσεγγίσεις θα υπάρξουν που θα επηρεάσουν βαθιά την ανθρωπότητα.

 

ΠΗΓΗ:https://www.energia.gr/article/165160/h-diethnhs-politikh-skhnh-meta-thn-pandhmia