Μετά το ταξίδι και τις επαφές του Υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Χριστοδουλίδη, στις ΗΠΑ, με υψηλόβαθμους αξιωματούχους, η Λευκωσία δηλώνει αισιόδοξη για την αμερικανική ομπρέλα στην Κυπριακή ΑΟΖ

Ιστορική μπορεί να χαρακτηριστεί αυτή η εβδομάδα, τόσο για την Κύπρο, όσο και ευρύτερα για την Ανατολική Μεσόγειο. Το γεωτρύπανο Stena Ice Max, του αμερικανικού ενεργειακού κολοσσού Εxxon Mobil, αναμένεται να δέσει αύριο στο Λιμάνι της Λεμεσού, προκειμένου να αρχίσει από την Τετάρτη τις πολυαναμενόμενες και εξαιρετικά υποσχόμενες γεωτρήσεις στο θαλασσοτεμάχιο 10 της Κυπριακής ΑΟΖ. Κατά πάσα πιθανότητα, η γεώτρηση θα διεξάγεται υπό το άγρυπνο μάτι και των αμερικανικών πλοίων που βρίσκονται στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή, διασφαλίζοντας ότι όλα θα διεξαχθούν ομαλά.

Αυτοί που δυσφορούν, ουσιαστικά, από τη γεώτρηση της Exxon Mobil είναι οι Τούρκοι, καθώς βλέπουν με καχυποψία την ευθυγράμμιση των συμφερόντων της Ουάσιγκτον με τον άξονα Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας-Αιγύπτου. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που έχει σημασία είναι το μέγεθος και η ποιότητα ενός ενδεχόμενου κοιτάσματος και το πώς αυτό θα επηρεάσει τις γεωπολιτικές εξελίξεις, συμπεριλαμβανομένων και των διαδικασιών επίλυσης του Κυπριακού.

Μετά το ταξίδι και τις επαφές του Υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Χριστοδουλίδη, στις ΗΠΑ, με υψηλόβαθμους αξιωματούχους, η Λευκωσία δηλώνει αισιόδοξη για την αμερικανική ομπρέλα στην Κυπριακή ΑΟΖ. Εν μέσω της γεώτρησης, αυτόν τον Δεκέμβριο θα πραγματοποιηθούν και συναντήσεις υψηλού επιπέδου στην Ουάσιγκτον με την Ελλάδα, σε μια προσπάθεια βελτίωσης της οικονομικής και στρατιωτικής συνεργασίας των δύο χωρών. Η περιφερειακή συνεργασία, ιδίως στον ενεργειακό τομέα, αναμένεται να κυριαρχήσει στη συζήτηση.

Σχεδιασμός και δυνατότητες

Το γεωτρύπανο Stena IceMax, που φέρει βρετανική σημαία, διαθέτει διπλό πύργο και τρυπάνι +1Α1. Κατασκευάστηκε το 2011 από τη Samsung Heavy Industries και ξεκίνησε εργασίες το 2012. Το IceMAX σχεδιάστηκε ειδικά για να λειτουργεί στις πιο αντίξοες κλιματικές συνθήκες του κόσμου -κυρίως στην Αρκτική-, και μεγάλο μέρος του εξοπλισμού του έχει σχεδιαστεί για να λειτουργεί σε θερμοκρασίες έως -30 βαθμούς, αλλά και σε μεγάλες γεωλογικές πιέσεις. Είναι ικανό να τρυπήσει σε βάθη νερού έως και 10.000 πόδια κάτω από τον βυθό της θάλασσας (3048m).

Έχει μήκος 228 μέτρα, πλάτος 42, μπορεί να φιλοξενήσει μέχρι και 180 άτομα προσωπικό και φέρει δικό του ελικοδρόμιο. Για τους σκοπούς της γεώτρησης, η Κυπριακή Δημοκρατία εξέδωσε και NAVTEX (οδηγία προς ναυτιλλομένους), με την οποία δεσμεύεται η περιοχή στην κυπριακή ΑΟΖ από τις 10 Νοεμβρίου έως και τις 25 Φεβρουαρίου 2019. H εταιρεία που ανέλαβε την παροχή υπηρεσιών εφοδιαστικής βάσης από το Λιμάνι της Λεμεσού προς την γεώτρηση είναι η Μedserv.

O εντοπισμός του στόχου «Δελφίνος»

Αν και δεν έχει ακόμη γνωστοποιηθεί το μέγεθος της «Καλυψούς» στο τεμάχιο 6 της ΑΟΖ, ωστόσο οι ενθαρρυντικές ενδείξεις από τη γεώτρηση της Exxon ενισχύουν τις προσδοκίες για τις γεωτρήσεις στον στόχο «Δελφίνος» της ExxonMobbil, που απέχει λιγότερο από 25 χιλιόμετρα από την «Καλυψώ» και λιγότερο από 35 χιλιόμετρα από τον στόχο «Άνθεια». Για τον εντοπισμό και αξιολόγηση του κοιτάσματος η Exxon χρησιμοποίησε τη μέθοδο της πλήρους αντιστροφής κύματος, τον κωδικό FWI (Full Waveform Inversion). Η τεχνική αυτή αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των πρωτοποριακών προσπαθειών της ExxonMobil για εντοπισμό και ανάπτυξη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων και, μετά την Κυπριακή ΑΟΖ, ετοιμάζεται, το επόμενο διάστημα, να τη δοκιμάσει και νοτίως της Κρήτης.

Σε συνδυασμό με την τεχνολογία υπερυπολογιστών, ο FWI της ExxonMobil παρέχει στους γεωεπιστήμονες ασύγκριτες γνώσεις σχετικά με τις γεωλογικές δομές, τα φυσικά χαρακτηριστικά των πετρωμάτων και ποια μορφή ρευστών θα μπορούσαν, τελικά, να περιέχουν μέσα τους. Στην ExxonMobil το FWI καταγράφεται μέσω ερευνητικών σεισμικών καταγραφών τριών διαστάσεων (3D), χρησιμοποιώντας πολύ υψηλότερες συχνότητες, δημιουργώντας, έτσι, μοντέλα υψηλής ανάλυσης των υπόγειων γεωλογικών σχηματισμών.

Τακτικές κινήσεις από Τουρκία

Το μεγάλο ζήτημα που θα κληθεί να διαχειριστεί το επόμενο διάστημα η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ο τρόπος της εμπορικής εκμετάλλευσης όχι μόνο μιας μεγάλης ανακάλυψης στο 10, αλλά και των υπόλοιπων κοιτασμάτων τόσο στην Κυπριακή ΑΟΖ, όσο σε αυτήν του Ισραήλ και της Αιγύπτου, με την Τουρκία να παραμονεύει. Βασικός στρατηγικός στόχος της Άγκυρας είναι να αποτραπεί με κάθε μέσο η τριπλή οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου, Ελλάδας και Αιγύπτου, κάτι που θα σημάνει και τον τελικό αποκλεισμό της από κάθε διεκδίκηση στην πλούσια σε υδρογονάνθρακες και πετρέλαιο περιοχή νοτίως του συμπλέγματος Καστελορίζου.

Μια σημαντική είδηση, που δεν της δόθηκε η δέουσα σημασία, είναι η επίσκεψη που πραγματοποίησε στις 5 Νοεμβρίου ο Τούρκος Υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ στην Τρίπολη της Λιβύης. Σύμφωνα με τουρκικά δημοσιεύματα και φωτογραφίες, ο Ακάρ συναντήθηκε στο πρωθυπουργικό υπουργικό συμβούλιο με αξιωματούχους όπως τον Αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας, Γιασάν Γκιουλέρ, τον επικεφαλής του Προεδρικού Συμβουλίου, τον Υπουργό Εσωτερικών Φατίχ Αλί Μπασάγκα και τον Χαλίντ αλ Μισρί, επικεφαλής του Υψηλού Συμβουλίου Επικρατείας (HCS).

Κατά τη διάρκεια των συναντήσεων συζητήθηκε η συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών σε θέματα άμυνας, στρατιωτικής και «περιφερειακής ασφάλειας». Υπενθυμίζεται ότι, πριν από μερικές εβδομάδες, δημοσίευμα της Γενί Σαφάκ κατηγορούσε την Ελλάδα ότι δήθεν σφετερίζεται θαλάσσια περιοχή τουλάχιστον 39.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, η οποία θα έπρεπε κανονικά να ανήκει στη Λιβύη, ενώ παρουσιάζει και χάρτη.

Σύμφωνα με την ισλαμική-φιλοερντογανική εφημερίδα, ο αρχηγός του πολεμικού ναυτικού της Τουρκίας, Τζιχάτ Γιαϊτζί, σε άρθρο του στο περιοδικό «Στρατηγικές Ασφάλειας», αναφέρει ότι μελετάται εάν θα γίνει συμφωνία για την ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης. Ουσιαστικά, η Άγκυρα, δρώντας προληπτικά, φροντίζει, ούτως ώστε η Λιβύη να μην αποδεχτεί οποιαδήποτε πρόταση οριοθέτησης ΑΟΖ με την Ελλάδα, αφού σε τέτοια περίπτωση θα ανοίξει, ακολούθως, ο δρόμος για οριοθέτηση με την Αίγυπτο και την Κύπρο.

Ενδιαφέρον Exxon για Αίγυπτο

Εν τω μεταξύ, η ExxonMobil επιδιώκει να υποστηρίξει τις δραστηριότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Αίγυπτο, δήλωσε ο πρόεδρος της εταιρείας, Μπράιαν Μίλτον, κατά τη διάρκεια συνάντησης με τον Υπουργό Πετρελαίου, Ταρέκ Ελ Μόλα, σύμφωνα με δήλωση του Υπουργείου Πετρελαίου τις προηγούμενες μέρες. Δεν δόθηκαν περαιτέρω λεπτομέρειες, αλλά η εταιρεία δήλωσε νωρίτερα φέτος ότι σχεδιάζει να επενδύσει 60 εκατ. ευρώ στην Αίγυπτο και ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για ευκαιρίες στην πλούσια σε φυσικό αέριο Ανατολική Μεσόγειο.

Η Μόσχα παραμονεύει

Οι ενεργειακές διεργασίες στην Ανατολική Μεσόγειο αφορούν άμεσα και τη Μόσχα, η οποία αυξάνει και τη ναυτική της παρουσία στην περιοχή. Ερωτηθείς αυτήν την εβδομάδα για εμπλοκή της Ρωσίας στα ενεργειακά, ο Ρώσος Πρέσβης στη Λευκωσία, Στανισλάβ Οσάτσι, είπε πως ρωσικές εταιρείες έλαβαν μέρος πριν από αρκετά χρόνια στον διαγωνισμό αδειοδότησης και μάλιστα είχαν κερδίσει, ωστόσο, στη συνέχεια, αποκλείστηκαν. Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτό έγινε και για δεύτερη φορά, επομένως η Ρωσία θεώρησε ότι δεν έχει ως προτεραιότητα, πλέον, την περιοχή της Κύπρου και γι’ αυτό δεν ενεπλάκη στον τρίτο γύρο αδειοδότησης. «Εάν ζητηθεί από τη Ρωσία, ενδεχομένως, θα μπορέσει να εμπλακεί στις διαδικασίες εξόρυξης φυσικού αερίου», επεσήμανε, μεταξύ άλλων.

Νέος γύρος αδειοδότησης σε Ισραήλ

Την πρόθεσή τους, το επόμενο διάστημα, να προχωρήσουν σε νέο γύρο αδειοδότητης 19 οικοπέδων στην ΑΟΖ ανακοίνωσαν οι Ισραηλινοί. «Υπάρχει έντονο ενδιαφέρον γι’ αυτόν τον διαγωνισμό, σίγουρα σε σύγκριση με τον προηγούμενο γύρο», δήλωσε στο Reuters ο Urin Adiri από το Υπουργείο Ενέργειας του Ισραήλ. Εξήγησε ότι οι εταιρείες φυσικού αερίου και πετρελαίου αισθάνονται πιο σίγουρες για τις επενδύσεις στα ύδατα της Μεσογείου από πέρσι. Οι άδειες εξερεύνησης θα είναι για τρία χρόνια, με πιθανότητα να παραταθούν για άλλα τέσσερα.

«Ο στόχος είναι να συνεχιστεί η δυναμική της ανάπτυξης του τομέα του φυσικού αερίου στο Ισραήλ, να αυξηθεί ο ανταγωνισμός με τη δημιουργία νέων διεθνών ενεργειακών εταιρειών και να αυξηθεί η ενεργειακή ασφάλεια του κράτους του Ισραήλ», δήλωσε από την πλευρά του ο Υπουργός Ενέργειας της χώρας, Γιουβάλ Στάινιτς.

Επισήμανε, παράλληλα, το σχέδιο κατασκευής του East Med για την ανάπτυξη υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου, που θα ξεκινά από το Ισραήλ και, μέσω Κύπρου και Ελλάδας, θα φθάνει στην Ιταλία. Ο East Med περνάει πλέον και στην επόμενή του φάση και αφορά τις μελέτες για διαμόρφωση του θαλάσσιου πυθμένα, περιβαλλοντικά και μηχανολογικά ζητήματα, καθώς οι προμελέτες για το έργο έδειξαν ότι είναι τεχνικά και εμπορικά βιώσιμο και ανταγωνιστικό.

(του Μάριου Πουλλάδου, Η Σημερινή)