Η Ρωσία μπορεί μέχρι στιγμής να μην έκανε αισθητή την εμπλοκή της στην ΑΟΖ Κύπρου και Ισραήλ, ωστόσο κανείς δεν πρέπει να θεωρεί πως ο τσάρος του φυσικού αερίου, Βλαντιμίρ Πούτιν, θα μείνει αμέτοχος στο ενεργειακό παιχνίδι της Ανατολικής Μεσογείου.

Επίσημο κάλεσμα προς τους ενεργειακούς κολοσσούς Total, Eni και ExxonMobil να υποβάλουν προσφορά για άδεια έρευνας και εκμετάλλευσης στο θαλασσοτεμάχιο «7» της Κυπριακής ΑΟΖ απηύθυνε αυτήν την εβδομάδα η Κυβέρνηση, προκαλώντας την οργή της Άγκυρας, που εκτόξευσε «υπαρξιακές» απειλές εναντίον Κύπρου-Ελλάδας. Ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προειδοποίησε πως κανένα βήμα δεν μπορεί να γίνει σε Ανατολική Μεσόγειο και Αιγαίο χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα δικαιώματα, τα συμφέροντα και οι προσδοκίες της Τουρκίας-ψευδοκράτους.

Η προσπάθεια περαιτέρω θωράκισης της ενεργειακής σκακιέρας, ενόψει και των γεωτρήσεων της Exxon Μοbil στο τεμάχιο «10», καταδεικνύει ότι με τις επαφές που έγιναν στη Νέα Υόρκη στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, η Κυπριακή Δημοκρατία απέσπασε ψήφο εμπιστοσύνης από εταιρείες και τις χώρες για το επόμενο ενεργειακό βήμα.

Καθοριστικής σημασίας θεωρείται η τριμερής Κύπρου-Ελλάδας-Αιγύπτου, που θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Τετάρτη στην Κρήτη, και θα καθορίσει ενδεχομένως τον τρόπο με τον οποίο το Κάιρο να συμμετέχει στην ενίσχυση των εξαγωγών προς την Ε.Ε., μέσω και του αγωγού East Med.

Η αισιοδοξία της ΔΕΠΑ

Παρά τις αμφισβητήσεις που εκφράζονται κατά καιρούς από διάφορους, η ΔΕΠΑ, η οποία έχει συντάξει τη μόνη υπάρχουσα μελέτη σκοπιμότητας που χρηματοδότησε η Κομισιόν, επιμένει ότι ο East Med είναι τεχνικά βιώσιμος, εμπορικά ανταγωνιστικός και οικονομικά εφικτός. Ο Κώστας Καραγιανάκος, εκτελεστικός διευθυντής της ΔΕΠΑ, θεωρεί ότι είναι «ελαφρώς πιο ελκυστικός» από τη διοχέτευση του φυσικού αερίου μέσω της Τουρκίας ή την υγροποίηση και τη μεταφορά του.

«Συνηθίζαμε να αναζητούμε επενδυτές στο East Med. Τώρα μας αναζητούν», δήλωσε αυτήν την εβδομάδα στη Weekly Standard, υπογραμμίζοντας ότι ο αγωγός φέρνει τεράστια γεωπολιτικά πλεονεκτήματα, καθιστώντας την Ελλάδα «γέφυρα» της Ε.Ε. με τους σημαντικούς πόρους της Λεβαντίνης, ενώ αποτελεί ήδη «πύλη» για το φυσικό αέριο της Κασπίας, καθιστώντας την Ελλάδα αναπόσπαστο μέρος της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης, τερματίζοντας παράλληλα την απομόνωση της Κύπρου.

«Γνωρίζουμε το μέγεθος των υποθαλάσσιων δομών και τους ενδεχόμενους υδρογονάνθρακες», δήλωσε επιπλέον ο γεωλόγος Κωνσταντίνος Νικολάου στην Weekly Standart, προσθέτοντας πως «το άθροισμα των αποθεμάτων μπορεί να ανέρχεται σε περισσότερα απ' ό,τι το Zohr και αυτό είναι πολύ ελπιδοφόρο».

Το «γλείψιμο» Ερντογάν σε Γερμανία

Την ύπαρξη πλούσιων κοιτασμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο παραδέχτηκε και ο Τούρκος Εκτελεστικός Διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA), Fatih Birol, ο οποίος, μάλιστα, κινδυνολογώντας, ισχυρίστηκε ότι μεσοπρόθεσμα το φυσικό αέριο δεν μπορεί να πάει προς την Ευρώπη ή σε κάποιο άλλο μέρος, τόσο για οικονομικούς όσο και πολιτικούς λόγους. Η άποψη αυτή ενισχύει ουσιαστικά τις φιλοδοξίες και το αφήγημα της Άγκυρας, που επιδιώκει να μετατραπεί αυτή σε ενεργειακό κόμβο και στον μοναδικό εναλλακτικό τροφοδότη φυσικού αερίου στην Ε.Ε.

Στην πρόσφατη επίσκεψή του στη Γερμανία, ο Ταγίπ Ερντογάν σε μια απέλπιδα προσπάθεια να κερδίσει την εύνοια και στήριξη των Γερμανών εν μέσω οικονομικής κρίσης-αντιπαράθεσης με ΗΠΑ, φρόντισε να υπενθυμίσει τις ιστορικές σχέσεις των δυο χωρών και επικαλέστηκε τον Μπίσμαρκ, ο οποίος είχε κάποτε πει: «Οι Τούρκοι και οι Γερμανοί αγαπούσαν ο ένας τον άλλον για πολύ καιρό». Τουρκικές εφημερίδες και αναλυτές έσπευσαν να υπερθεματίσουν τη συγκεκριμένη αναφορά, αναπτύσσοντας μια σειρά από λόγους, για τους οποίους τα «εγγόνια» του Μπίσμαρκ μπορούν να αποκομίσουν κοινά συμφέροντα, ακόμη και στην Ανατολική Μεσόγειο, ειδικά μετά τις αμερικανικές επιθέσεις στην ευρωπαϊκή οικονομία.

«Η αστάθεια στην Ανατολική Μεσόγειο αποτελεί ουσιαστικά απειλή για την Ευρώπη, η οποία μπορεί να γίνει επιβάρυνση για τα γερμανικά όπλα. Σε αυτό το σενάριο είναι προφανές πως εάν η Τουρκία υποφέρει από οικονομική κρίση, θα επηρεάσει και τα γερμανικά και άλλα ευρωπαϊκά συμφέροντα στην Τουρκία.

Εκτός αυτού, η γερμανική στρατηγική σήμερα δεν επιδιώκει να καταπολεμήσει άμεσα τους άλλους παγκόσμιους παράγοντες, αλλά να εξοικονομήσει σημαντικά μερίδια στην περιοχή της Ανατολής και αυτή η πολιτική δεν είναι πολύ διαφορετική από εκείνη του Bismarck στη δεκαετία του 1880», αναφέρει η «Σαμπάχ».
Το Βερολίνο προσπαθεί και πάλι να εξασφαλίσει τους ενεργειακούς του πόρους, αλλά αυτήν τη φορά σε συνεργασία με τη Ρωσία και την Τουρκία, αναφέρει η ανάλυση, τονίζοντας την γερμανορωσική συνεργασία του Γερμανού πρώην καγκελάριου Σρέντερ ενάντια στις αμερικανικές πιέσεις.

Η Γερμανία, συνεχίζει το δημοσίευμα, ευνοεί τη μεταφορά ορυκτού πλούτου στην Ε.Ε. μέσω της Κασπίας με τη βρετανική BP και της Ανατολικής Μεσογείου με τη γαλλική Total. «Η BP, η οποία είναι ένας από τους κύριους φορείς του ενεργειακού αγωγού Κασπίας-Μεσογείου-Ευρώπης, έχει κοινά συμφέροντα με τη γερμανική στρατηγική να προμηθεύσει την Ευρώπη με καύσιμα, αλλά οι αμερικανικές εταιρείες φαίνεται να σκληραίνουν τη στάση τους στον προαναφερθέντα ενεργειακό δρόμο, ενώ οι αμερικανικοί ενεργειακοί κολοσσοί θέλουν να πάρουν τη μερίδα του λέοντος στην Ανατολική Μεσόγειο».

Την ίδια ώρα η φιλοερντογανική εφημερίδα «Yeni Safak» προπαγανδίζει υπέρ του αγωγού ΤΑP, τονίζοντας πως αφού οι χώρες της Ανατολικής Μεσογείου δεν μπορούν να βρουν μια τελική συμφωνία για εκμετάλλευση των κοιτασμάτων στην περιοχή, τότε ο μόνος τρόπος για να αρθεί το αδιέξοδο είναι να μεταφερθούν τα κοιτάσματα στην Τουρκία, προκειμένου να καταστεί ενεργειακός κόμβος. Αυτό, άλλωστε, είναι και η επιθυμία του Ερντογάν, την οποία εκφράζει ως επίσημη θέση ο κατοχικός ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί.

Η Ρωσία παραμονεύει

Από την πλευρά της, η Ρωσία μπορεί μέχρι στιγμής να μην έκανε αισθητή την εμπλοκή της στην ΑΟΖ Κύπρου και Ισραήλ, ωστόσο κανείς δεν πρέπει να θεωρεί πως ο Τσάρος του φυσικού αερίου, Βλαντιμίρ Πούτιν, θα μείνει αμέτοχος στο ενεργειακό παιχνίδι της Ανατολικής Μεσογείου, αφήνοντας τις ΗΠΑ να καθορίσουν την ενεργειακή αρχιτεκτονική. Ήδη, η ρωσική Νοvatek έχει μπει μαζί με την κοινοπραξία ENI-TOTAL στην ΑΟΖ του Λιβάνου.

Αναλυτές θεωρούν μάλιστα πως η απόφαση για εμπλοκή της Ρωσίας στον εμφύλιο της Συρίας δεν είναι άσχετη με την προσπάθεια διαμόρφωσης της μελλοντικής ενεργειακής αρχιτεκτονικής στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Συγκεκριμένα, αναλυτές θεωρούν πως η Ρωσία έχει θέσει ως μακροπρόθεσμο στόχο να μετατρέψει τη Συρία σε κόμβο ενεργειακής διαμετακόμισης για πωλήσεις στην Ασία.

Για την αποκατάσταση των κατεστραμμένων ενεργειακών υποδομών υπολογίζεται ότι θα χρειαστεί να δαπανήσει περίπου 30 δισεκατομμύρια δολάρια. Ως αντάλλαγμα, η Ρωσία θα πετύχει να εξασφαλίσει μια ισχυρότερη παρουσία στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο, ενώ η εγγύτητα με την κινεζική αγορά είναι ιδιαίτερα ελκυστική, σε μια εποχή που οι σινορωσικές σχέσεις ανθίζουν.

Μοναδική ρωσική εταιρεία που έχει το πολιτικό και οικονομικό εκτόπισμα να εκπροσωπεί την ενεργειακή διεύρυνση της Ρωσίας στη Συρία είναι ο γίγαντας της Gazprom, που έχει βελτιώσει τις σχέσεις της με τον Πρόεδρο της Συρίας Άσαντ, ο οποίος κατά καιρούς εκθιάζει τις εξαιρετικές σχέσεις της χώρας του με το Κρεμλίνο και φωτογραφίζει την Gazprom ως τον προτιμότερο φορέα εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.

Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι η Gazprom έχει ήδη αναλάβει δικαιώματα ερευνών και γεωτρήσεων από τις ακτές της Συρίας από τη ρωσική κρατική εταιρεία Soyuzneftegaz, η οποία το 2014 υπέγραψε 25ετή συμφωνία με τη συριακή κυβέρνηση που παραχωρεί αποκλειστικά δικαιώματα εξερεύνησης στην ΑΟΖ της χώρας. Ωστόσο, τα θαλάσσια οικόπεδα 1 και 3 της Συρίας βρίσκονται σε περιοχή που αμφισβητείται από τον Λίβανο και, ως εκ τούτου, μια ενδεχόμενη διαφωνία μεταξύ των δύο χωρών μπορεί να εμποδίσει τη Δαμασκό από την άμεση εκμετάλλευσή τους.

(του Μάριου Πούλλαδου, "Η Σημερινή" Κύπρου)