Με επίκεντρο την παραγωγή και μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας, την ανάπτυξη του δικτύου φυσικού αερίου και τις επενδύσεις σε ΑΠΕ, το νέο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης φιλοδοξεί να μετατρέψει την περιοχή σε ενεργειακό …κόμβο. Τη σχετική απόφαση έγκρισης του νέου χωροταξικού υπέγραψαν την Πέμπτη, ο υπουργός και ο αναπληρωτής υπουργός, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ.κ. Γιώργος Σταθάκης και Σωκράτης Φάμελλος.

Ως προς την ανάπτυξη κομβικών σημείων εισόδου του φυσικού αερίου, στο δίκτυο των αγωγών που σχεδιάζεται στην περιοχή, προτείνεται η κατασκευή δύο σταθμών αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου, ενός υπεράκτιου στην Αλεξανδρούπολη και ενός στην περιοχή της Καβάλας.

Για τον δεύτερο σταθμό, υπάρχουν δύο εναλλακτικές προτάσεις χωροθέτησης, η πρώτη το τοποθετεί στην περιοχή του νέου λιμένα και η δεύτερη στο, προς εξάντληση, υπόγειο κοίτασμα φυσικού αερίου στη θαλάσσια περιοχή του κόλπου της Καβάλας. Η τελική του χωροθέτηση, θα εξαρτηθεί από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις στις αντίστοιχες θαλάσσιες περιοχές. Γι΄ αυτό, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έγκριση της αναθεώρησης του Περιφερειακού Χωροταξικού της περιοχής «απαιτείται η επανεξέταση και των δύο εναλλακτικών προτάσεων για την περιοχή της Καβάλας, προκειμένου η τελική επιλογή να συνεπάγεται τις λιγότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις για την περιοχή και να συνυπολογίζει τα σωρευτικά χαρακτηριστικά της εκτιμώμενης επιβάρυνσης. Επίσης προωθείται και η εκμετάλλευση της υπόγειας αποθήκης αερίου Νότιας Καβάλας».

Επέκταση της χρήσης συμπιεσμένου και υγροποιημένου αερίου

Επίσης, κατά προτεραιότητα, προωθείται σε βραχυ-μεσοπρόθεσμο ορίζοντα η υλοποίηση του δικτύου μέσης και χαμηλής πίεσης για την τροφοδοσία με φυσικό αέριο των μεγάλων αστικών κέντρων της Περιφέρειας, αλλά και των βιομηχανικών εγκαταστάσεων και γενικά των παραγωγικών μονάδων. Το Περιφερειακό Χωροταξικό προκρίνει την επέκταση της χρήσης συμπιεσμένου (CNG) και υγροποιημένου (LNG) φυσικού αερίου από μεμονωμένους βιομηχανικούς καταναλωτές ή άλλες παραγωγικές μονάδες, καθώς και η τροφοδοσία απομακρυσμένων τοπικών δικτύων διανομής. Σημαντική θεωρείται και η δυνατότητα αξιοποίησης του φυσικού αερίου για την ανάπτυξη μεγάλων θερμοκηπιακών μονάδων.

Δίδεται έμφαση στην προοπτική συμπαραγωγής ενέργειας, κυρίως με χρήση φυσικού αερίου αλλά και βιομάζας, τόσο για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, όσο και για την κάλυψη αναγκών θέρμανσης.

Σχετικά με τους αγωγούς, στο Περιφερειακό Χωροταξικό επαναλαμβάνονται τα ήδη γνωστά πρότζεκτ. Δηλαδή, ο Διαδριατικός Αγωγός Φυσικού Αερίου (ΤΑΡ), για τη μεταφορά φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, μέσω της Βόρειας Ελλάδας, στη Δυτική Ευρώπη, ο κάθετος Διασυνδετήριος Αγωγός Φυσικού Αερίου Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB), που θα διοχετεύει το φυσικό αέριο από τον ΤΑΡ στο δίκτυο της Βουλγαρίας, ο IGI, για τη μεταφορά φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, μέσω Ελλάδας και Ιταλίας στη Δυτική Ευρώπη.

Προωθείται ολοκλήρωση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας

Προωθείται η ολοκλήρωση του συνόλου των έργων ανάπτυξης του βασικού συστήματος των 400kV για την εξασφάλιση ικανοποιητικών επιπέδων τάσης, ακόμη και σε περιπτώσεις κρίσεων και τη βελτίωση της ικανότητας υποδοχής – μεταφοράς της παραγόμενης ισχύος από τις μονάδες ΑΠΕ (Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας).

Αναμένεται να ολοκληρωθούν τα απαραίτητα έργα αναβάθμισης του δικτύου υψηλής τάσης, με σημαντικότερα τα προγραμματισμένα έργα στην περιοχή της Καβάλας, στη Νέα Σάντα και στον Έβρο, ενώ προωθείται και νέα διασυνδετική γραμμή ΥΤ-400kV Ελλάδας-Βουλγαρίας, Νέα Σάντα Maritsa. Η ενίσχυση των δικτύων μεταφοράς θεωρείται απαραίτητη και σε συνάρτηση με την υποδοχή των παραγόμενων φορτίων από τις ΑΠΕ.

Εξορύξεις πετρελαίου

Η εξόρυξη πετρελαίου στον κόλπο της Καβάλας αποτελεί σημαντική δραστηριότητα για την Περιφέρεια. Προωθείται μάλιστα η επέκταση της δραστηριότητας, λαμβάνοντας υπόψη ειδικότερες διατάξεις που θα προκύψουν από τα προεδρικά διατάγματα χαρακτηρισμού των περιοχών δικτύων Natura 2000. Προϋπόθεση αποτελεί η κατάρτιση Σχεδίου Αντιμετώπισης Τεχνολογικού Ατυχήματος Μεγάλης Έκτασης (ΣΑΤΑΜΕ) για το σύνολο των υφιστάμενων και των προγραμματισμένων εγκαταστάσεων (πλωτών και χερσαίων). Σχεδιάζεται επίσης, η κατασκευή αγωγού μεταφοράς του εξορυσσόμενου αργού πετρελαίου από τις πλωτές εγκαταστάσεις στους αποθηκευτικούς χώρους και στα διυλιστήρια της χερσαίας ζώνης.

Στήριξη στην πράσινη ενέργεια

Η αξιοποίηση του σημαντικού αιολικού δυναμικού της Περιφέρειας, καθώς και των υδατικών πόρων και των γεωθερμικών πεδίων προωθείται μέσω της ανάπτυξης ΑΠΕ. Όσον αφορά στην αιολική ενέργεια, σχεδιάζεται η αξιοποίηση Περιοχής Αιολικής Προτεραιότητας (ΠΑΠ 1), η οποία έχει φέρουσα ικανότητα 538 τυπικές ανεμογεννήτριες, ενδεικτικής παραγωγικής ισχύος 1.076 MW.

Σχετικά με τις χωρικές ενότητες ανάπτυξης των ΑΠΕ, σε μεγάλα τμήματα της ΠΑΠ 1, αναδεικνύεται ως κρίσιμο το ζήτημα της προστασίας της ορνιθοπανίδας και ειδικά των απειλούμενων και προστατευόμενων με διεθνείς συνθήκες αρπακτικών πουλιών. Με στόχο την καλύτερη δυνατή οργάνωση της δραστηριότητας στην περιοχή κρίνεται απαραίτητη μια ενιαία θεώρηση στη διαχείριση της περιοχής που περιλαμβάνει τις Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) Ορεινού Έβρου – Κοιλάδας Δέρειου, Δάσους Δαδιάς – Σουφλίου – Κοιλάδας Φιλιούρη και την Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) Τρεις Βρύσες. Αντίστοιχο Διαχειριστικό Σχέδιο πρέπει να γίνει και για τη ΖΕΠ Φαλακρού.

Η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών (Φ/Β) συστημάτων προωθείται σε οργανωμένους υποδοχείς με τη χορήγηση ειδικών κινήτρων για την αξιοποίηση αργούντων εκτάσεων, την ενθάρρυνση της εγκατάστασης σε κτίρια κλπ. Ιδιαίτερα για τη γεωργική γη θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και τα προγραμματιζόμενα εγγειοβελτιωτικά έργα. Μέχρι τον καθορισμό των ζωνών υποδοχής, αποτρέπεται η περαιτέρω χωροθέτηση εντός της γεωργικής γης, καθώς και εντός των Εθνικών Πάρκων. 

Τηλεθέρμανση με γεωθερμία

Σημαντική θεωρείται και η αξιοποίηση των πλούσιων γεωθερμικών πεδίων της Περιφέρειας (έχουν εντοπιστεί έως σήμερα δέκα πεδία). Η στρατηγική αξιοποίησης της γεωθερμίας στον πρωτογενή τομέα στοχεύει στη δημιουργία συνεταιριστικών δικτύων δημοτικού και διαδημοτικού επιπέδου. Παράλληλα, προωθείται η αξιοποίηση της γεωθερμίας για την ανάπτυξη δικτύων τηλεθέρμανσης των οικισμών.

Στην κύρια προβλεπόμενη χρήση της γεωθερμίας περιλαμβάνεται και η αξιοποίησή της για την ανάπτυξη θερμοκηπιακών καλλιεργειών, η οποία προτείνεται να οργανωθεί σε ειδικές ζώνες ανάπτυξης θερμοκηπιακών εκμεταλλεύσεων. Εντός των συγκεκριμένων ζωνών προβλέπεται επίσης η ανάπτυξη θερμοκηπίων με χρήση άλλων ενεργειακών υποδομών (δίκτυο φυσικού αερίου, εκμετάλλευση βιομάζας).

Επίσης, προτείνεται η δημιουργία κέντρου έρευνας για την ενέργεια (ιδίως για τις ΑΠΕ) με στόχο την παραγωγή σχετικής τεχνογνωσίας. Η δράση μπορεί να αναπτυχθεί σε συνεργασία με τις ερευνητικές δραστηριότητες της Πολυτεχνικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και με τη συνδρομή του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ).

Μεγάλα και μικρά υδροηλεκτρικά έργα

Με την προγραμματιζόμενη κατασκευή φράγματος και Υδροηλεκτρικού Σταθμού (ΥΗΣ) στη θέση Τέμενος ολοκληρώνονται τα μεγάλα υδροηλεκτρικά έργα της ΔΕΗ στον ποταμό Νέστο. Προωθείται η υλοποίηση του τρίτου και τελευταίου έργου του Συγκροτήματος Νέστου, που ρυθμίζει τις εκροές του ΥΗΣ Πλατανόβρυσης, για την τροφοδότηση των αρδευτικών δικτύων της κατάντη περιοχής.

Όσον αφορά στην εγκατάσταση νέων ή η ανανέωση λειτουργίας υφιστάμενων μικρών υδροηλεκτρικών έργων (ΜΥΗΕ), προϋποθέτει διαδικασίες καθορισμού της φέρουσας ικανότητας των ρεμάτων, σε εναρμόνιση με τα Σχέδια Διαχείρισης Υδατικών Πόρων. Ιδιαίτερα για το Αρκουδόρρεμα, όπου συγκεντρώνεται ένας μεγάλος αριθμός προγραμματιζόμενων ΜΥΗΕ, όπως αναφέρεται στο Περιφερειακό Χωροταξικό, η στερεοπαροχή του διατηρείται, η οποία δεν θα πρέπει να επηρεαστεί από τα όποια έργα.