Σημαντικές προοπτικές αλλά και προκλήσεις χαρακτηρίζουν τον τομέα υδρογονανθράκων στην Ελλάδα που μόλις εδώ και λίγα χρόνια έχει αναδειχθεί ανάμεσα στα σπουδαιότερα ενεργειακά κεφάλαια της Ελλάδας.
Συζητώντας με στέλεχη του χώρου τις τελευταίες εξελίξεις με την παραχώρηση οικοπέδων για έρευνα σε Κρήτη και Ιόνιο Πέλαγος, το Petroleum Economist επιχειρεί να σκιαγραφήσει τις δυνατότητες, τις ευκαιρίες μα και τις προκλήσεις που εμφανίζουν οι ελληνικοί υδρογονάνθρακες.
“Αυτές τις μέρες επικεντρώνουμε τις δυνάμεις στην προώθηση της εξερεύνησης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα – υπάρχει μια νέα δυναμική σε αυτόν τον τομέα. Είμαστε χαρούμενοι που έχουμε μεγάλες εταιρείες όπως είναι η Exxon Mobil και η Total να αποφασίζουν να επενδύσουν εδώ”, σημειώνει σε συνέντευξή του ο Μιχάλης Βερροιόπουλος, γενικός γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών.
Αυτό που οδήγησε τέτοιου βεληνεκούς εταιρείες να κοιτάξουν στην περιοχή μας και να εκδηλώσουν ενδιαφέρον ήταν “η μεγάλη αλλαγή με τις ανακαλύψεις στην περιοχή σε Ισραήλ και Κύπρο αλλά κυρίως η ανακάλυψη του κοιτάσματος Ζορ στην Αίγυπτο”, αναφέρει χαρακτηριστικά ο Γιάννης Μπασιάς.
Το κοίτασμα Ζορ ανακαλύφθηκε το 2015 από την Eni και περιέχει τουλάχιστον 30 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου. “Η Eni μεταμόρφωσε τελείως την εικόνα της Ανατολικής Μεσογείου. Το συναρπαστικό είναι ότι έχουμε το ίδιο γεωλογικό περιβάλλον με αυτό του Ζορ, σε αρκετές περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου, όχι μόνο στην Κύπρο αλλά και στην Ελλάδα, επίσης. Επομένως, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να έχουμε παρόμοιες ανακαλύψεις”.
Αυτό είναι που άνοιξε την όρεξη σε εταιρείες όπως η Total και η Exxon Mobil, όπου και οι δύο ήδη κατέχουν δικαιώματα σε οικόπεδα στην Κυπριακή ΑΟΖ, όπως σχολιάζει το Petroleum Economist.
Προκλήσεις: Βαθιά νερά και τεχνογνωσία
Ενώ η προοπτική εξόρυξης υδρογονανθράκων μπορεί να είναι συναρπαστική και να αποτελεί το κλειδί για μπει η χώρα για τα καλά στον ενεργειακό χάρτη της περιοχής, παραμένουν σημαντικές προκλήσεις μέχρι να φτάσουμε σε αποτέλεσμα. Απαιτείται χρόνος για να διαπιστωθεί αν εν τέλει οι προσδοκίες ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και στην περίπτωση των υδρογονανθράκων γίνεται μονάχα όταν έρθουν στην επιφάνεια της θάλασσας. Μάλιστα, στη συνέντευξή του, ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων επισημαίνει ότι η ημέρα κατά την οποία το αέριο θα φτάσει στην ξηρά είναι ακόμη αρκετά μακριά.
Πρόκληση για την διεξαγωγή των ερευνητικών δραστηριοτήτων παραμένει το μεγάλο βάθος και η τεράστια έκταση των οικοπέδων όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της Κρήτης η έκταση φτάνει τα 40.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα. “Θέλω να τονίσω, σημειώνει ο Μπασιάς, ότι εδώ έχουμε δύο πολύ μεγάλα μπλοκ, όπου το μέσο βάθος είναι 3.200 μέτρα, βαθύτερο από τη Βραζιλία και τον Κόλπο του Μεξικού. Επομένως μπορεί να έχει ενδιαφέρουσα γεωλογικά πεδία από την άποψη ύπαρξης υδρογονανθράκων στα 4000 μέτρα βάθος. Έχουμε εντοπίσει περισσότερες από 10 δομές που θα μπορούσαν να είναι ενδιαφέρουσες”.
Το πρόβλημα με τις γεωτρήσεις μεγάλου βάθους δεν είναι η διάτρηση των πετρωμάτων αλλά η σταθερότητα στο νερό για βάθη που υπερβαίνουν τα 3000 μέτρα. “Η τεχνολογία στο συγκεκριμένο κομμάτι δεν έχει προχωρήσει ακόμη αρκετά”, πρόσθεσε ο Γιάννης Μπασιάς. “Δεν έχουμε τα πλοία γεώτρησης για να το κάνουμε αυτό. Δεν είναι απλώς θέμα να ανακαινίσουμε ένα γεωτρύπανο ώστε να είναι λειτουργικό σε βάθη μεγαλύτερα των 3.000 μέτρων”.
Αναφερόμενος στο χρονοδιάγραμμα των εν εξελίξει ερευνητικών δραστηριοτήτων επεσήμανε πως αποτελέσματα αναμένονται σε 6 με 7 χρόνια από τώρα, καθώς πρόκειται για εξαιρετικά χρονοβόρα διαδικασία όπως συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις. “Οι άνθρωποι χρειάζεται να καταλάβουν ότι δεν πρόκειται να έχουμε παραγωγή πετρελαίου ή φυσικού αερίου φέτος ή του χρόνου”, σχολίασε χαρακτηριστικά.
Πρίνος: Η αναγέννηση από τις στάχτες με πολλές υποσχέσεις για το μέλλον
Αν και εν πολλοίς τα γεωλογικά αποτελέσματα και οι τελικές εκτιμήσεις περί αποθεμάτων Ανατολικά της Κρήτης και στο Ιόνιο θα καθορίσουν τι θέση θα πάρει η Ελλάδα στον ενεργειακό χάρτη της περιοχής, να σημειωθεί πως οι ελληνικοί υδρογονάνθρακες μετρούν ήδη αποτελέσματα με το παράδειγμα του Πρίνου, όπως σημειώνει το Petroleum Economist.
Ο Πρίνος ανακαλύφθηκε το 1974 και σε κάποια φάση παρήγαγε 30.000 βαρέλια πετρελαίου ημερησίως. Όμως στη συνέχεια έπεσε σε παρακμή μέχρι που ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση με την ανάληψη του κοιτάσματος από την Energean, όπως αναφέρει το έγκυρο περιοδικό πετρελαίου.
Το 2007, το κοίτασμα πέρασε στα χέρια της Energean, η οποία αποφάσισε να προχωρήσει σε εκ νέου δραστηριότητες για την ανάπτυξή του. Σήμερα, η παραγωγή είναι κατά μέρο όρο 4.200 βαρέλια την ημέρα, με την εταιρεία να ελπίζει να διπλασιάσει σταδιακά το συγκεκριμένο νούμερο.
Σε δηλώσεις του ο Μάθιος Ρήγας, επισημαίνει ότι μένει ακόμη πολύ πετρέλαιο να παραχθεί από τον Πρίνο. Ανάμεσα στα πλεονεκτήμα που εμφανίζει το κοίτασμα είναι το γεγονός πως χωρίς επιπλέον κόστος, ο Πρίνος διαθέτει τις υποδομές για να διαχειριστεί παραγωγή της τάξης των 30.000 βαρελιών πετρελαίου την ημέρα, όσο είναι δηλαδή το επίπεδο παραγωγής που κάποτε είχε το εν λόγω κοίτασμα. Ένα άλλο πλεονέκτημα του παραγώμενου πετρελαίου στον Πρίνο είναι ότι, σύμφωνα με το ελληνικό φορολογικό καθεστώς και την συμφωνία δικαιωμάτων επί του κοιτάσματος, η Energean έχει κατά μέσο όρο μια απώλεια περίπου 25% (προς φόρους κλπ).
Κατά συνέπεια, σημειώνει ο Μάθιος Ρήγας, “ ένα βαρέλι πετρελαίου από τον Πρίνο έχει πιθανώς 3 φορές μεγαλύτερη αξία από ένα ισοδύναμο βαρέλι πετρελαίου της Αιγύπτου ή κάποιο άλλο βαρέλι όπου η κυβέρνηση παίρνει πολύ μεγάλο μερίδιο. Ο φόρος και τα δικαιώματα είναι τόσο χαμηλά επειδή, όταν αναλάβαμε τον Πρίνο, το κοίτασμα ήταν σε υποβάθμιση".
Τέλος, να σημειώσουμε ότι το 2015 η Energean προχώρησε σε νέες σεισμικές έρευνες 3D. “Κατανοούμε πολύ καλά το κοίτασμα αυτό”, σχολιάζει ο Μάθιος Ρήγας. “Νομίζουμε ότι ο Πρίνος θα φτάσει να αποδίδει πολύ περισσότερα στο μέλλον αλλά χρειαζόμαστε χρόνο για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο”.
Τρίτος γύρος αδειοδοτήσεων στα σχέδια της ΕΔΕΥ
Όσον αφορά το μέλλον, ενώ αναμένονται νέα από τα δύο οικόπεδα στην Κρήτη, προγραμματίζεται ένας άλλος γύρος υποβολής προσφορών, σύμφωνα με τον Μπασιά, αλλά πιθανώς όχι για τα επόμενα δύο με τρία χρόνια.
“Στον δεύτερο γύρο υποβολής προσφορών, ναι, η Ελλάδα περνούσε κακές στιγμές και η τιμή του πετρελαίου ήταν χαμηλή, αλλά και η στρατηγική δεν ήταν σωστή. Προσπαθούσαμε να προωθήσουμε τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες μέσω πρεσβειών και προξενείων σε αρκετές χώρες. Αυτό δεν είναι σωστό. Πρέπει να είσαι εμπορικός, “βάζεις την τσάντα στον ώμο” και χτυπάς πόρτες για ένα ολόκληρο χρόνο. Τότε θα συμβεί, θα έχεις ένα καλό διαγωνισμό, με καλές συμμετοχές”.