Αυτές είναι μέρες, που η εικόνα για τα ενεργειακά μπορεί να θόλωσε λόγω των προκλήσεων της Τουρκίας και της επιμονής σε αυτές του Ερντογάν, παρά τις πιέσεις ακόμα και τις προάλλες στη Βάρνα.
Όμως, οι εξελίξεις τρέχουν. Έχουμε την ExxonMobil – Qatar Petroleum που προχωρά όπως προγραμμάτισε τις έρευνες στο «10», οπότε το Β εξάμηνο του έτους περιμένουμε και το γεωτρύπανο στην «Δελφίνη» και στον «Ανθέα». Περιμένουμε και πρόγραμμα –συγκεκριμένο– από την ΕΝΙ. Ο χρόνος τρέχει και οι ημερομηνίες ανανέωσης συμβολαίων, όπως αυτών της ΕΝΙ και της TOTAL δεν είναι καθόλου μακριά.
Όμως, το κυρίαρχο ενεργειακό θέμα των ημερών είναι αυτό που αφορά στην «Αφροδίτη» και την κοινοπραξία της οποίας ηγείται η αμερικανική Noble. Θα πωλήσει ή δεν θα πωλήσει στην Αίγυπτο; Πόσο θα αποδεχθεί η κυβέρνηση μείωση των κρατικών εσόδων από μια συμφωνία πώλησης; Είναι δίκαιο να δοθούν περισσότερα οφέλη στην κοινοπραξία της Noble εις βάρος του μεριδίου της Κύπρου ή όχι; Και πόσο έντονες μπορεί να είναι οι αλλαγές στις αναλογίες διαμοιρασμού;
Οι μεγάλες πιέσεις έρχονται με το επιχείρημα ότι είναι ασύμφορο με τέτοιες συμφωνίες διαμοιρασμού –με τη μερίδα του λέοντος να πηγαίνει στο κράτος– να επενδύσουν και να κλείσουν πράξεις πώλησης για φυσικό αέριο από την περιοχή μας.
Οπότε τίθεται το ευρύτερο θέμα αν είναι ή όχι συμφέρουσες οι τιμές πώλησης του φυσικού αερίου από κοιτάσματα της περιοχής μας. Κι αν δεν είναι για πωλήσεις μέχρι την Αίγυπτο, πώς θα είναι για πωλήσεις στην Ευρώπη μέσω αγωγού, μέσω του EastMed;
Με λίγα λόγια, μπορεί το φυσικό αέριο από κοιτάσματα της Κύπρου, του Ισραήλ, να είναι ανταγωνιστικό του ομολογουμένως φθηνού ανταγωνιστικού ρωσικού φυσικού αερίου;
Ο East Med, ξεκινά με ένα πολιτικό πλεονέκτημα. Δεν αυξάνει την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία. Και με ένα πρακτικό μειονέκτημα. Για την ώρα υπάρχει μόνο το «Λεβιάθαν» διαθέσιμο για τέτοιες εξαγωγές. Μεγάλο κοίτασμα, της τάξης των 450 δισ. κ.μ., εκ των οποίων το 40% θα μείνει για τις ανάγκες του Ισραήλ και άλλο 10% πωλείται προς Αίγυπτο, Ιορδανία, Παλαιστίνη. Το «Ζορ» των 850 δισ. κ.μ., για την ώρα δεν προβλέπεται να είναι διαθέσιμο για τον αγωγό, αλλά αυτό το ενδεχόμενο πρέπει να το θεωρούμε ανοικτό για το μέλλον. Οι επόμενες ανακαλύψεις θα ενισχύσουν τις δυνατότητες εξαγωγών μέσω του EastMed, που όπως και να έχει, δεν προβλέπεται να ξεπεράσουν ακόμα και στις πιο αισιόδοξες προβλέψεις, τα 20 – 25 δισ. κ.μ. τον χρόνο.
Σε σχέση με το κρίσιμο θέμα του κόστους άντλησης και μεταφοράς, που κρίνουν την ανταγωνιστικότητα, τα μέχρι τώρα στοιχεία, όπως αυτά του οίκου Stratas Advisors, δείχνουν ότι η τιμή του φυσικού αερίου σήμερα είναι περίπου $52 ανά 1.000 κ.μ.
Η Ρωσία τώρα, και μιλάμε για την Gasprom, έχει τιμή άντλησης τα $20 ανά κ.μ., όμως, για να φτάσει στην Ευρώπη περνά από αγωγό 3.200 χιλιομέτρων με κόστος μεταφοράς $1 ανά 1.000 κ.μ. για κάθε 1.000 χιλιόμετρα. Με τον φόρο, τα τέλη εξαγωγών κ.τ.λ φτάνει τα $85 ανά 1.000 κ.μ. Άρα; Είναι ή δεν είναι ανταγωνιστικό το φυσικό αέριο από κοιτάσματα της περιοχής μας;
(Του Πέτρου Θεοχαρίδη, Φιλελεύθερος)