Η αντιπαράθεση για την ιδιοκτησία μέρους του κοιτάσματος φυσικού αερίου Αφροδίτη απειλεί με καθυστερήσεις τα φιλόδοξα σχέδια δισεκατομμυρίων δολαρίων που θα μετατρέψουν την Ανατολική Μεσόγειο σε ενεργειακό κόμβο.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, και ο υπουργός Ενέργειας της χώρας μεταβαίνουν αύριο (σ.σ. σήμερα, Τρίτη) στην Κύπρο για να προωθήσουν τα σχέδια διασύνδεσης των συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας των δύο χωρών, καθώς και την κατασκευή αγωγού που θα μεταφέρει το φυσικό αέριο των δύο χώρων στην Κεντρική Ευρώπη.

Ωστόσο, η διαμάχη για μέρος του κοιτάσματος Αφροδίτη, που ανακαλύφθηκε το 2011 στα όρια της κυπριακής ΑΟΖ, στέκεται εμπόδιο στους σχεδιασμούς των δύο χωρών. Ένα κομμάτι του εν λόγω κοιτάσματος εκτείνεται μέχρι τα σύνορα με την ισραηλινή ΑΟΖ. Το Ισραήλ εκτιμά ότι το κομμάτι αυτό περιέχει 7-10 δισ. κυβικά πόδια αερίου (bcm), αξίας περίπου 1,5 δισ. δολαρίων. Αποτελεί κάτι λιγότερο του 10% του συνολικού αποθέματος Αφροδίτη και ένα πολύ μικρό ποσοστό των αποθεμάτων που έχουν ανακαλυφθεί στο Ισραήλ.

Το Ισραήλ τονίζει ότι δεν θα παραιτηθεί των δικαιωμάτων του για το κοίτασμα και ότι οι εταιρίες που δραστηριοποιούνται στην ισραηλινή πλευρά είναι έτοιμες για δικαστικές ενέργειες σε περίπτωση που υπάρξει εκμετάλλευση χωρίς την συμμετοχή τους.

«Υποθέτω ότι θα βρούμε μια λύση σε καλό πνεύμα, ώστε να συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε σε μεγαλύτερα και πιο σημαντικά θέματα», δήλωσε ο Ισραηλινός υπουργός Ενέργειας στο Reuters.

Το πρακτορείο υπογραμμίζει ότι οι εταιρίες που εμπλέκονται και από τις δύο πλευρές δεν έχουν καταλήξει σε συμφωνία για την κυριότητα και τον καταμερισμό των ποσοτήτων. Αρκετά σημαντικά κοιτάσματα έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή την τελευταία 10ετία, με το Ισραήλ και την Κύπρο να συνεργάζονται στενά για την εκμετάλλευσή τους. Οι καλές σχέσεις μεταξύ των αξιωματούχων των δύο κυβερνήσεων δεν εγγυώνται από μόνες τους τη λύση.

«Η κυβέρνηση του Ισραήλ δεν θα υποχωρήσει, ούτε ως κίνηση φιλίας, αναφορικά με τα χωρικά της ύδατα ή τον φυσικό της πλούτο», τονίζει ο Ισραηλινός υπουργός Ενέργειας, προσθέτοντας ότι οι κυβερνήσεις έχουν ζητήσει από τις δύο εταιρίες να καταλήξουν σε συνεννόηση για το πόσο αέριο υπάρχει σε κάθε πλευρά. «Εάν δεν φθάσουν σε κάποια συνεννόηση, τότε θα ζητήσουμε επαγγελματική διαιτησία ή ομάδα εμπειρογνωμόνων... για να εξετάσουν τα ευρήματα και των δύο περιοχών και να αποφασίσουν για τον σωστό διαμοιρασμό», ανέφερε.

Ο Κύπριος υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Λακκοτρύπης, αρνήθηκε να σχολιάσει το ζήτημα, αλλά αξιωματούχοι στη Λευκωσία είπαν ότι και ο ίδιος έχει προτείνει ανάλογες κινήσεις.

Εκτιμάται ότι οι δύο χώρες ίσως συμφωνήσουν σε ένα γενικό πλαίσιο για να λυθεί το ζήτημα. Πιθανόν όμως να χρειαστούν εβδομάδες ή και μήνες για να γίνει αυτό. Ο Charles Ellinas, διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας ενεργειακών συμβούλων e-CNHC είπε ότι αυτό δεν σημαίνει ότι θα έρθει και το τέλος του κόσμου. «Εάν οι δύο κυβερνήσεις συμφωνήσουν μεταξύ τους να συμμορφωθούν με το αποτέλεσμα της διαιτησίας, τότε τα πράγματα θα ηρεμήσουν. Και αυτό πρέπει να κάνουν στη συνάντηση που θα έχουν αυτή την εβδομάδα», είπε.

Το κοίτασμα Αφροδίτη είναι μικρότερο από τα δύο γιγαντιαία κοιτάσματα Tamar και Λεβιάθαν που ανακαλύφθηκαν από το Ισραήλ. Αποτελεί, ωστόσο, ορόσημο για τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Κύπρου. Οι εταιρείες που έχουν αναλάβει την εκμετάλλευσή του είναι οι Royal Dutch Shell, Noble Energy και η ισραηλινή Delek Drilling. Επιδιώκουν την πώληση των ποσοτήτων στην Κύπρο, αλλά και σε αγορές όπως αυτή της Αιγύπτου, όπου η Shell διατηρεί μονάδα υγροποίησης.