Δουλειές δισεκατομμυρίων βρίσκονται πίσω από το τίμημα ύψους 535 εκατ. ευρώ που κατέβαλε για το 66% του ΔΕΣΦΑ, η κοινοπραξία της οποίας leader είναι η ιταλική Snam.
Δουλειές που σχετίζονται με τις συνέργειες ανάμεσα στο δίκτυο του ΔΕΣΦΑ και το δίκτυο αερίου της Αλβανίας, το οποίο έχει αναλάβει να αναπτύξει η Snam, τον αγωγό TAP όπου οι Ιταλοί έχουν το 20%, και μελλοντικά με το λεγόμενο "κάθετο άξονα" Βουλγαρίας- Ρουμανίας-Σερβίας-Ουγγαρίας, με κατάληξη τον κόμβο Baumgarten της Αυστρίας.
Διότι ενώ ο αγωγός TAP κινείται στον άξονα Ανατολής-Δύσης, ο κάθετος διάδρομος έχει κατεύθυνση Νότου-Βορρά, κατευθύνεται δηλαδή στην "καρδιά" της ρωσικής ενεργειακής ισχύος, άρα σε χώρες που εξαρτώνται έως και 90% από τη Μόσχα.
Εκεί δηλαδή όπου ο απώτερος στόχος της Δύσης και των ΗΠΑ είναι να φτάνει κάποια ημέρα αμερικανικό φυσικό αέριο, κάτι σαν ενεργειακή "απόβαση" στην αυλή της Ρωσίας, εν προκειμένω στην Ουκρανία.
Στις δουλειές αυτές βρίσκεται και η αιτία για την οποία το σχήμα Snam, Fluxys, Enagas, έβγαλε από την τσέπη επιπλέον 30-35 εκατ ευρώ, πάνω από το "ταβάνι" της αποτίμησης των δύο ανεξάρτητων εκτιμητών που έχει προσλάβει το ΤΑΙΠΕΔ. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του "Energypress", ο "πήχης" αυτός είχε οριστεί στα περίπου 500 εκατ. ευρώ.
Δεδομένου ότι η προσφορά των τριών μετόχων του TAP, υπερβαίνει ήδη τον μέγιστο "πήχη" που είχε οριστεί για το ΔΕΣΦΑ, ακόμη και αν αρνηθεί το σχήμα Snam-Fluxys-Enagas, να προσφέρει επιπλέον κεφάλαια, θεωρείται βέβαιο ότι η ελληνική εταιρεία είναι δική του υπόθεση. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν αποκλείεται το τίμημα να αυξηθεί κατά μερικά εκατ. ευρώ, καθώς το αίτημα του ΤΑΙΠΕΔ για περαιτέρω βελτίωση της προσφοράς, αποτελούσε όρο του διαγωνισμού, τον οποίο οι πάντες γνώριζαν εξαρχής.
Σε κάθε περίπτωση, τα 535 εκατ ευρώ, είναι αρκετά πάνω από τα 400 εκατ ευρώ που είχε καταβάλλει προ πενταετίας, στον πρώτο και άγονο τελικά διαγωνισμό για το ΔΕΣΦΑ, η αζέρικη Socar. Σε εκείνο το διαγωνισμό, ο αποτιμητής είχε ορίσει την αξία του 66% του ΔΕΣΦΑ στα 330 εκατ. ευρώ, και ενώ το country risk της χώρας ήταν υψηλότερο του σημερινού, και το επενδυτικό πλάνο του ΔΕΣΦΑ δεν είχε καμία σχέση με το σημερινό. Επίσης τότε δεν υπήρχαν στο ταμείο της εταιρείας υψηλά διαθέσιμα, όταν αυτά τώρα κινούνται σε επίπεδα 200 εκατ. ευρώ.
Οι συνέργειες με Αλβανία, TAP, κάθετο διάδρομο
Σχετικά με τις συνέργειες, τον Αύγουστο του 2017, οι διαχειριστές του δικτύου φυσικού αερίου της Ιταλίας Snam και της Αλβανίας Albgaz υπέγραψαν μνημόνιο κατανόησης (MoU) για την έναρξη κατασκευής και ανάπτυξης των υποδομών στην Αλβανία. Η συμφωνία έχει άμεση σχέση με την ανάπτυξη της αγοράς φυσικού αερίου, που θα ξεκινήσει με τον αγωγό TAP, ο οποίος θα διασχίζει την Αλβανία.
Θυμίζουμε ότι ο TAP αποτελεί μέρος του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου, που ξεκινά από το πεδίο Shah Deniz 2 του Αζερμπαϊτζάν, διέρχεται από Γεωργία, Τουρκία, Ελλάδα και Αλβανία και καταλήγει μέσω της Αδριατικής Θάλασσας στην Ιταλία.
"Οι Ιταλοί ήθελαν να πάρουν οπωσδήποτε τον ΔΕΣΦΑ. Εκτός του ότι είναι μέτοχοι στον TAP, και έχουν αναλάβει το δίκτυο της Αλβανίας, αποσκοπούν και στην ανάπτυξη του κάθετου διαδρόμου Βουλγαρίας-Ρουμανιας-Σερβίας- Ουγγαρίας", εξηγεί στο "Energypress" άνθρωπος με γνώση των διεργασιών. Ενός έργου που ναι μεν βρίσκεται ακόμη στις μελέτες, ωστόσο αποτελεί ένα από τα έργα κοινού ενδιαφέροντος (PSI) της ΕΕ.
Δείγμα πάντως του πόσο ήθελαν οι Ιταλοί τον ΔΕΣΦΑ, είναι το γεγονός ότι προ τριετίας, η Snam είχε συμφωνήσει με τους Αζέρους της Socar να αγοράσει από αυτήν το 17% του ΔΕΣΦΑ, έναντι 110 εκατ ευρώ. Ηταν η εποχή που η Κομισιόν, προκειμένου να εγκρίνει την εξαγορά του ΔΕΣΦΑ από τους Αζέρους, είχε ζητήσει να περιοριστεί η συμμετοχή τους από το 66%, στο 49%, και το υπόλοιπο 17% να αποκτηθεί από άλλον ευρωπαϊκό ενεργειακό όμιλο. Σημειωτέον ότι οι Αζέροι, είχαν ανακηρυχθεί στο πρώτο διαγωνισμό για το ΔΕΣΦΑ (2013) έναντι 400 εκατ ευρώ, προτιμητέοι επενδυτές.
Το 2016 λοιπόν, και έπειτα από πολλές περιπέτειες, οι Αζέροι είχαν ανακοινώσει ότι η ιταλική Snam θα εξαγοράσει το 17% των μετοχών του ΔΕΣΦΑ, ώστε η Κομισιόν να δώσει το "πράσινο φως" στην αποκρατικοποίηση. Η τότε μάλιστα συμφωνία προέβλεπε ότι οι Ιταλοί θα έμπαιναν στη λειτουργία του ΔΕΣΦΑ με ποσοστά 50%-50%, αναφορικά με το μάνατζμεντ, τα μέλη στο Δ.Σ, κ.ο.κ.
Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν συνέβη, και ο πρώτος εκείνος διαγωνισμός κηρύχθηκε άγονος, έπειτα από τρικλοποδιές του τότε υπουργού Ενέργειας Π.Σκουρλέτη. Σήμερα η Snam είναι διατεθειμένη να πληρώσει 535 εκατ. ευρώ, γι' αυτό που κάποτε θα πλήρωνε μόλις 110 εκατ. ευρω...