Χαμηλότερη των αρχικών προσδοκιών που είχαν καλλιεργηθεί για τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες, αποδείχθηκε η συμμετοχή στους διαγωνισμούς για την παραχώρηση έρευνας και εκμετάλλευσης στις θάλασσες της Κρήτης και του Ιουνίου.

Δίχως να αμφισβητείται το μέγεθος των ονομάτων που κατέθεσαν προσφορές για τα οικόπεδα σε Κρήτη και Ιόνιο (Total- Exxon Mobil- ΕΛΠΕ, και ΕΛΠΕ-Repsol αντίστοιχα), εντούτοις οι εκτιμήσεις για ισχυρό ενδιαφέρον από πολλούς πετρελαικούς παίκτες δεν επαληθεύτηκαν.

Και μπορεί να αποτελεί αναμφισβήτητη επιτυχία ότι τρία πολύ δυνατά ξένα ονόματα μπαίνουν και επίσημα στο παιχνίδι των ελληνικών υδρογοναθράκων, ωστόσο η επόμενη ημέρα γεννά ορισμένα ερωτήματα.

Το πρώτο αφορά την έλλειψη ανταγωνισμού, και ότι αυτό συνεπάγεται για τα προσδοκώμενα τιμήματα. Ενα σχήμα σε κάθε διαγωνισμό, σημαίνει ότι καθορίζει εκείνο το τίμημα, κανείς άλλος.

Αν για κάθε ένα από τα τρία οικόπεδα, τα δύο της Κρήτης, και το ένα του Ιονίου, είχαν εμφανιστεί περισσότεροι μεγάλοι παίκτες, πιθανότατα θα βλέπαμε πλειοδοσία, και άρα υψηλότερα τιμήματα και οφέλη για το Δημόσιο.

Αντίθετα δεν μπορεί να τρέφει κανείς παρόμοιες προσδοκίες όταν οι δύο διαγωνισμοί αποτελούν πλέον παιχνίδι για δύο. Δηλαδή για το σχήμα Total - ExxonMobil - ΕΛΠΕ που υπέβαλε προσφορές για τα δύο οικόπεδα, δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης και για το σχήμα Repsol-ΕΛΠΕ που κατέθεσε προσφορά για το οικόπεδο του Ιονίου.

Εξάλλου το ενδιαφέρον των Γάλλων, και των Αμερικανών, είχε προεξοφληθεί εδώ και καιρό. Ηταν η Total με την Exxon Mobil και τα ΕΛΠΕ, που είχαν κινήσει τη διαδικασία για τη Κρήτη. Εξαιτίας τους η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ) προκήρυξε το διαγωνισμό.

Οσο για την Energean Oil & Gas, η οποία είχε κινήσει τη διαδικασία για το άλλο τεμάχιο, στο Ιόνιο, απλώς δεν εμφανίστηκε. Σύμφωνα με πληροφορίες, δύο είναι οι λόγοι. Αφενός επειδή η βασική της προτεραιότητα είναι πλέον το Ισραήλ, όπου έχει αναλάβει την ανάπτυξη των κοιτασμάτων Καρίς και Τανίν. Αφετέρου επειδή βρίσκεται σε εξέλιξη μια χρηματιστηριακή διαδικασία στο Λονδίνο, (δημόσια προσφορά μετοχών αξίας 500 εκατ δολ στο Λονδίνο), και θα λειτουργούσε ανασταλτικά για την εταιρεία να εισέλθει σε μια υπόθεση, η οποία δεν θα της προσέδιδε αξία, παρά μόνο μεγάλα κόστη, και ρίσκο. Το Ιόνιο μπορεί να διαθέτει πετρελαιοπιθανές περιοχές, ωστόσο κανένα μεγάλο κοίτασμα δεν έχει ως σήμερα ανακαλυφθεί.

Ενα δεύτερο ερώτημα που γεννά το αποτέλεσμα των δύο διαγωνισμών αφορά αυτή καθ’ εαυτή την ελκυστικότητα των ελληνικών υδρογονανθράκων. Δεν εμφανίστηκαν σε αυτούς ούτε η ιταλική ΕΝΙ, ούτε η ισραηλινή Delek, ούτε η αμερικανική Noble, όπως και άλλοι παίκτες της πετρελαικής βιομηχανίας, που ακούγονταν ότι θα δώσουν το παρών τους, όπως και ότι έχουν αγοράσει το πακέτο με τα σεισμικά δεδομένα.

Όλοι οι παραπάνω φέρονταν να έχουν σκανάρει κάθε δεδομένο και κάθε πληροφορία για τους διαγωνισμούς παραχώρησης των δικαιωμάτων έρευνας σε Κρήτη, και Ιόνιο, πολλώ δε μάλλον όταν έχουν τοποθετηθεί στρατηγικά στην περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου συμμετέχοντας σε έρευνες από το Ισραήλ και την Κύπρο μέχρι και την Αίγυπτο.

Άνθρωποι με γνώση των διεργασιών αποδίδουν την απουσία πολλών και μεγάλων ονομάτων από τους ελληνικούς διαγωνισμούς, σε τρεις κυρίως λόγους. Καταρχήν στο γεωολογικό ρίσκο των συγκεκριμένων περιοχών, και ειδικά αυτών δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης, οι οποίες και κατατάσσονται από τη πετρελαϊκή βιομηχανία στις λεγόμενες "frontier areas". Ανεξερεύνητες περιοχές, με μεγάλα βάθη (από 1.700 έως και 3.500 μέτρα), και άρα η έρευνα ενέχει μεγάλο ρίσκο. Η έρευνα μπορεί να φέρει μεγάλα κέρδη, αλλά και να μην φέρει το παραμικρό αποτέλεσμα.

Συνδυαστικά με τον προηγούμενο παράγοντα λειτουργούν οι σχετικά χαμηλές τιμές πετρελαίου (63 δολάρια το βαρέλι), που δεν δικαιολογούν δαπανηρές έρευνες, όπως επίσης το γεγονός ότι στην Ελλάδα δεν έχει ακόμη βρεθεί κάποιο μεγάλο κοίτασμα, όπως το "Αφροδίτη" στην Κύπρο ή το "Ζορ" στην Αίγυπτο, μαζί με το επιχειρηματικό περιβάλλον (που στην χώρα μας δεν είναι και το καλύτερο), όπως και το πολιτικό.

Ειδικά για την απουσία της ΕΝΙ, κάποιοι τη συσχετίζουν με τις πρόσφατες περιπέτειες της στην Κυπριακή ΑΟΖ,. Ωστόσο, ο αντίλογος είναι ότι αν οι Ιταλοί είχαν αξιολογήσει ως άκρως ενδιαφέροντα τα τεμάχια σε Κρήτη και σε Ιόνιο, τότε θα έμπαιναν στο παιχνίδι διεκδίκησή τους. Προφανώς δεν συμμετείχαν στο διαγωνισμό, καθώς τα έκριναν υψηλού ρίσκου.

Για την ιστορία, θυμίζουμε ότι επρόκειτο για τον 3ο γύρο παραχωρήσεων οικοπέδων για έρευνα και εκματέλλευση υδρογονανθράκων στην Ελλάδα. Στον 1ο γύρο είχε "τρέξει" το open door (ανοικτή πρόσκληση), ενώ στο 2ο γύρο είχαν κατατεθεί δύο προσφορές για Αρτα-Πρέβεζα, μία για Αιτωλοακαρνανία, μία για ΒΔ Πελοπόννησο, μία για τον Κυπαρισσιακό Κόλπο στο Ιόνιο, μία προσφορά για τη Β.Κέρκυρα, και μία για το οικόπεδο 2 του Ιονίου.

Σε αντιδιαστολή με τα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα, θυμίζουμε ότι στο 1ο γύρο της Κύπρου είχαν κατατεθεί 3 προσφορές, ωστόσο στον 2ο γύρο μετά την ανακάλυψη του κοιτάσματος "Αφροδίτη", είχαν υποβληθεί 15 προσφορές από συνολικά 34 εταιρείες. Τώρα διεξάγεται στη Κύπρο ο 3ος γύρος, όπου και κατατέθηκαν 8 προσφορές για 3 μόνο οικόπεδα.