(upd. 14: 59) Απεσύρθη τελικά η χθεσινή Navtex της Κύπρου, που αφορούσε ασκήσεις προγραμματισμένες για σήμερα, με πραγματικά πυρά, σε περιοχή που εφάπτεται αυτής που «δέσμευσε» η Τουρκία μέχρι τις 22 Φεβρουαρίου για ασκήσεις του Πολεμικού της Ναυτικού και προκαλεί ένταση στην κυπριακή ΑΟΖ.

Σύμφωνα με δηλώσεις του Διοικητή του Κέντρου Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης της Κύπρου, κ. Κωνσταντίνου Φυτιρή στο Sigmalive, η απόσυρση της Navtex «δεν συνδέεται κατ’ ουδένα τρόπο με την ένταση που προκαλεί το πολεμικό ναυτικό της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ».

Όπως εξήγησε ο κ. Φυτιρής, «η Κυπριακή Δημοκρατία εξέδωσε χθες Navtex δεσμεύοντας τη συγκεκριμένη περιοχή, καθώς υποβλήθηκε σχετικό αίτημα από την UNifil, για να πραγματοποιήσει άσκηση με πραγματικά πυρά. Εν τέλει η Unifil απέσυρε το εν λόγω αίτημα, ίσως λόγω κακών καιρικών συνθηκών, κι έτσι η Navtex δεν είχε κανένα λόγο να υφίσταται».

Πάντως, όπως συμπλήρωσε ο κ. Φυτιρής, η άσκηση των πλοίων της Unifil θα γίνει σε μεταγενέστερο χρόνο.

Νωρίτερα, το energypress έγραφε:

Η τελευταία εξέλιξη της θερμής εβδομάδας στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου είναι η Navtex που εξέδωσε χθες το Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, με την οποία δεσμεύτηκε περιοχή έκτασης περίπου 600 τετρ. χιλιομέτρων εντός της περιοχής ευθύνης της.

Μια περιοχή που περιλαμβάνει και μέρος των τεμαχίων «3» και «13» της ΑΟΖ, για άσκηση με πραγματικά πυρά για σήμερα 15 Φεβρουαρίου, κατά τις απογευματινές ώρες.

Πρόκειται για περιοχή που εφάπτεται της ζώνης που «δέσμευσε» η Τουρκία για ασκήσεις μέχρι τις 22 Φεβρουαρίου και με επίκληση της οποίας προκάλεσε την διακοπή της πορείας του γεωτρύπανου Saipem 12000 προς τον στόχο «Σουπιά» στο οικόπεδο 3.

Η Navtex της Κυπριακής Δημοκρατίας, δεν είναι άσχετη με τις πληροφορίες για την παρουσία ιταλικής φρεγάτας στην περιοχή, που συμμετείχε προ δεκαημέρου σε κοινή άσκηση έρευνας και διάσωσης με την Κύπρο στην περιοχή του στόχου «Σουπιά».

Ευρήματα και προσδοκίες

Η ένταση στην περιοχή είναι αποτέλεσμα μια σαφούς προσπάθειας της Άγκυρας να «παγώσει» το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, αμέσως μετά τις ανακοινώσεις της ENI για τα ευρήματα στο κοίτασμα Καλυψώ.

Η ανακάλυψη τα τελευταία χρόνια νέων κοιτασμάτων -και δη φυσικού αερίου- στην Κύπρο, το Ισραήλ και την Αίγυπτο, έχει καταστήσει την ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου μια νέα ζώνη παραγωγής υδρογονανθράκων, υπολογίσιμη στη διεθνή σκακιέρα και ικανή να προσελκύσει τους μεγάλες «παίχτες» της πετρελαϊκής βιομηχανίας.

Το έναυσμα δόθηκε από την ανακάλυψη των μεγάλων κοιτασμάτων Λεβιάθαν και Ταμάρ στην ΑΟΖ του Ισραήλ που συνοδεύτηκε από την επίσης μεγάλη ανακάλυψη του κοιτάσματος Αφροδίτη στο οικόπεδο 12 της Κύπρου.

Καθοριστική υπήρξε στη συνέχεια η ανακάλυψη, το 2015, του γιγαντιαίου κοιτάσματος Ζορ στην ΑΟΖ της Αιγύπτου (περιέχει 850 δις. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου) σε σημείο πολύ κοντινό στα οικόπεδα που έχει χαράξει η Κυπριακή Δημοκρατία εντός της δικής της ΑΟΖ.

Αλλά και οι υπόλοιπες έρευνες και ανακαλύψεις Νότια της Κύπρου έχουν δώσει στοιχεία ικανά να δημιουργήσουν ισχυρές προσδοκίες για την ύπαρξη ποσοτήτων φυσικού αερίου πολλαπλάσιων εκείνων που έχουν μέχρι σήμερα εντοπιστεί.

Την τελευταία επταετία και μέχρι πριν από λίγες ημέρες, στην Κυπριακή ΑΟΖ έχουν πραγματοποιηθεί έξι γεωτρήσεις:

• Δύο γεωτρήσεις έκανε το 2011 η Αμερικανική Noble Energy, μαζί με την Ισραηλινή Delek και τη Shell στο οικόπεδο 12. Το κοίτασμα «Αφροδίτη» που ανακαλύφθηκε στο οικόπεδο 12 με αποθέματα της τάξης των 130 δισ. κυβικών μέτρων, έδωσε φτερά στην υπόθεση υδρογονάνθρακες της Κύπρου, ωστόσο δεν ήταν αρκετό για να δώσει ποσότητες τέτοιες που να καθιστούν βιώσιμη την κατασκευή έργων αποθήκευσης και μεταφοράς του αερίου. Η ανακάλυψη νέων κοιτασμάτων θεωρήθηκε εξαρχής καθοριστική γιατί τη δημιουργία του απαραίτητου κρίσιμου μεγέθους.
• Τις δύο πρώτες γεωτρήσεις της έκανε επίσης η Ιταλική ΕΝΙ μαζί με την Κορεατική KOGAS στο τεμάχιο 9, γεωτρήσεις όμως που απέβησαν άκαρπες.
• Στο δεύτερο εξάμηνο του 2017 πραγματοποιήθηκε μία ακόμα γεώτρηση της Γαλλικής πολυεθνικής TOTAL, σε συνεργασία με την ENI, στο κοίτασμα Ονησιφόρος στο οικόπεδο 11. Τα ευρήματα χαρακτηρίστηκαν ως μικρού έως μεσαίου μεγέθους, και πάντως δεν δημιούργησαν ενθουσιασμό. Παρόλα αυτά, η γεώτρηση αυτή απέδειξε ότι το «μοντέλο» του γειτονικού τεράστιου κοιτάσματος Ζορ  λειτουργεί και εντός της Κυπριακής ΑΟΖ. Σε ποιοτικό επίπεδο η ένδειξη αυτή χαρακτηρίστηκε ως πολύ ελπιδοφόρα και αύξησε το ενδιαφέρον για έρευνες.
• Η έκτη γεώτρηση έγινε πάλι από την κοινοπραξία ΕΝΙ και TOTAL στο κοίτασμα Καλυψώ στο οικόπεδο 4. Τα αποτελέσματα είναι πολύ ενθαρρυντικά καθώς υπολογίζεται ότι το κοίτασμα περιέχει πάνω από 170 δις. κυβικά μέτρα αερίου, αλλά βεβαίως για να εκτιμηθεί η ακριβής ποσότητα θα πρέπει να γίνει επιβεβαιωτική γεώτρηση.

Η επόμενη κίνηση που έχει προγραμματίσει η ΕΝΙ είναι να «τρυπήσει» στο κοίτασμα Σουπιά στο οικόπεδο 3 που της έχει παραχωρηθεί κοινοπρακτικά με την KOGAS, όπως άλλωστε και το οικόπεδο 2. Το γεωτρύπανο Saipem 12000 θα έκανε ήδη τις προπαρασκευαστικές ενέργειες εάν δεν είχε εμποδιστεί τις τελευταίες ημέρες από το Τουρκικό πολεμικό ναυτικό, σε μια σαφή προσπάθεια της Άγκυρας να «παγώσει» το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στην ΕΝΙ έχει ακόμα παραχωρηθεί το οικόπεδο 8.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η παρουσία στην Κυπριακή ΑΟΖ της μεγαλύτερης πετρελαϊκής εταιρείας του κόσμου ExxonMobil (της οποίας διευθύνων σύμβουλος ήταν μέχρι πέρυσι ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ Ρεξ Τίλερσον), η οποία έχει αναλάβει, σε συνεργασία με έναν άλλο γίγαντα, την Qatar Petroleum, την εξερεύνηση του -πλέον ελπιδοφόρου- οικοπέδου 10 της κυπριακής επικράτειας. Σύμφωνα με τα στελέχη της κοινοπραξίας, κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2018 θα πραγματοποιηθεί διερευνητική γεώτρηση στο οικόπεδο 10, ενώ έχει ξεκινήσει η διαδικασία για τρισδιάστατες σεισμικές έρευνες προκειμένου να προσδιοριστούν οι καλύτερες τοποθεσίες για γεωτρήσεις.

Τι υποστηρίζουν οι Τούρκοι

Οι αιτιάσεις που προβάλλουν οι Τούρκοι είναι σε τρία επίπεδα:

• Αφενός θεωρούν ότι, στο βαθμό που δεν έχει λυθεί το Κυπριακό, η Τουρκοκυπριακή κοινότητα έχει δικαιώματα επί των κοιτασμάτων της Κυπριακής ΑΟΖ. Αμφισβητούν δηλαδή το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να αναζητήσει υδρογονάνθρακες ερήμην της τουρκοκυπριακής κοινότητας.
• Δεύτερον, αμφισβητούν ότι η Κύπρος δικαιούται ΑΟΖ, υποστηρίζοντας, (παρανόμως βάσει της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας) ότι μόνο τα χερσαία εδάφη και όχι τα νησιά δικαιούνται ΑΟΖ. Έτσι όταν η Τουρκία οριοθέτησε τα θαλάσσια σύνορά της με το ψευδοκράτος, δεν έκανε οριοθέτηση ΑΟΖ αλλά υφαλοκρηπίδας.
• Τρίτον, η Τουρκία εγείρει η ίδια διεκδικήσεις επί ορισμένων περιοχών που καταλέγονται στα οικόπεδα του Κυπριακού γύρου παραχωρήσεων, τις οποίες θεωρεί ότι ανήκουν στη δική της υφαλοκρηπίδα. Οι περιοχές που αμφισβητεί η Τουρκία περιλαμβάνουν τα οικόπεδα 4, 5, 6 και 10.