Σε συμφωνία για την εκ νέου οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Αλβανία φαίνεται ότι έχει καταλήξει η ελληνική κυβέρνηση με τους ομολόγους της στα Τίρανα, μια εξέλιξη που σχετίζεται άμεσα με το ενδιαφέρον για τις έρευνες υδρογονανθράκων στα οικόπεδα 1 και 2 στο Ιόνιο.
Ως γνωστόν, η αλβανική πλευρά είχε προβάλλει στο παρελθόν σοβαρές αντιδράσεις στην προοπτική έρευνας υδρογονανθράκων στο Ιόνιο, εκτιμώντας ότι τα οικόπεδα 1 και 2 αφορούν και διαφιλονικούμενες περιοχές.
Η ιστορία της χάραξης της ΑΟΖ με την Αλβανία είναι πολυκύμαντη, όμως φαίνεται να λήγει οριστικά μετά τη συμφωνία στην οποία, σύμφωνα με πληροφορίες του energypress, καταλήγουν οι δυο κυβερνήσεις και η οποία πρόκειται να ανακοινωθεί επίσημα σε σύντομο διάστημα.
Aσφαλείς πληροφορίες αναφέρουν ότι με τη συμφωνία η ελληνική πλευρά αποδέχεται ότι η παλαιότερη (από το 2009) και μη εφαρμοσθείσα χάραξη της ΑΟΖ είχε γίνει, εν μέρει, με μεθοδολογικά εσφαλμένο τρόπο, άποψη που υποστηρίζει μέχρι σήμερα η Αλβανία. Η τωρινή συμφωνία αποδέχεται δηλαδή ότι οι θαλάσσιοι κόλποι θα πρέπει να θεωρηθούν «κλειστοί», ώστε να ισχύσει η σχετική πρόβλεψη της Σύμβασης της Θάλασσας. Ταυτόχρονα, όμως, με τη συμφωνία οριστικοποιείται ότι η αλβανική πλευρά δεν μπορεί να προβάλλει αιτιάσεις σε σχέση με την υφαλοκρηπίδα των Οθωνών και της Ερεικούσσας, κάτι που έχει ιδιαίτερη σημασία και ευνοεί την ελληνική θέση σε σχέση με την ελληνο-τουρκική διένεξη για το Καστελόριζο.
Η διαπραγμάτευση μόνο εύκολη δεν ήταν, καθώς, όπως είχε γράψει το energypress, για τους γείτονες έμοιαζε περίπου με «κόκκινο πανί» η προσπάθεια εντοπισμού και αξιοποίησης υδρογονανθράκων στη Δυτική Ελλάδα, είτε στη θάλασσα (Ιόνιο) είτε στη στεριά (Ιωάννινα, Άρτα/Πρέβεζα).
Εξάλλου, κατά το όχι και τόσο μακρινό παρελθόν η Αλβανία είχε όχι μόνο φέρει προσκόμματα σε οποιαδήποτε ερευνητική προσπάθεια χρειάσθηκε κάποιου είδους συνδρομή από τη διοίκησή τους, αλλά είχε δώσει και άδειες για έρευνες ακόμη και σε περιοχές εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Πλέον, κορυφαίοι κυβερνητικοί παράγοντες εκφράζουν τη βεβαιότητά τους ότι τέτοια προβλήματα δεν θα ανακύψουν εκ νέου.
Υπενθυμίζεται ότι τα δυο οικόπεδα, 1 και 2, είχαν βγει στο «πακέτο» του διαγωνισμού των 20 θαλάσσιων οικοπέδων που έληξε τον Ιούλιο 2015.
Για το οικόπεδο 2 στο Βόρειο Ιόνιο, έχει υπογραφεί από πέρυσι η σύμβαση με την κοινοπραξία TOTAL - ΕΛΠΕ – EDISON.
Για το οικόπεδο 1 στο ΒΔ Ιόνιο η εκκρεμότητα παραμένει, καθώς έχουν δοθεί διαδοχικές παρατάσεις για την αξιολόγηση της προσφοράς που είχαν υποβάλλει τα ΕΛΠΕ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι για το οικόπεδο 1, μόνο τα ΕΛΠΕ είχαν υποβάλλει προσφορά στο διαγωνισμό του 2015. Μάλιστα, όπως είχε πει την περίοδο εκείνη σε Γενική Συνέλευση των μετόχων των ΕΛΠΕ ο διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Γρ. Στεργιούλης, το θέμα είχε συζητηθεί με το υπουργείο Εξωτερικών και, αν και το οικόπεδο 1 δεν ήταν το πιο ενδιαφέρον ενεργειακά, τα ΕΛΠΕ υπέβαλαν προσφορά προκειμένου να μην αμφισβητηθούν κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας.
Η προϊστορία
Τον Απρίλιο του 2009 ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής και η υπουργός Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη υπέγραψαν στην Αλβανία τη συμφωνία για την ΑΟΖ και τα θαλάσσια σύνορα. Ο κ. Καραμανλής, μετά την υπογραφή της συμφωνίας μίλησε στο Κοινοβούλιο της γειτονικής χώρας. Με βάση τη συμφωνία, οριοθετείτο η υφαλοκρηπίδα και οι άλλες θαλάσσιες ζώνες, τις οποίες δικαιούνται οι δύο χώρες, βάσει των διατάξεων του Διεθνούς Δικαίου. Η συμφωνία βασίστηκε, όπως δήλωναν τότε οι επικεφαλής των δύο κρατών, στις διατάξεις της Συμβάσεως του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θαλάσσης και στην αρχή της λεγομένης «μέσης γραμμής».
Με αυτό τον τρόπο, όμως, η συμφωνία δημιουργούσε όμως ένα... κακό προηγούμενο για την Τουρκία, καθώς έδινε πλήρη δικαιώματα στα ελληνικά νησιά, η δε οριοθέτηση βάσει της «μέσης γραμμής» είναι κάτι που η Τουρκία διαχρονικά αντιπαλεύει. Έτσι, άσκησε πιέσεις στην Αλβανία για να την ακυρώσει, και τελικά τα κατάφερε: Μετά από δύο μήνες, και μετά τις εκλογές στη γειτονική χώρα, η αντιπολίτευση έστειλε τη Συμφωνία στο Αλβανικό Συνταγματικό Δικαστήριο, το οποίο την ακύρωσε ισχυριζόμενο ότι ήταν ετεροβαρής.
Το Μάιο του 2015 τη στιγμή που βρισκόταν σε εξέλιξη ο διαγωνισμός για την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στο Ιόνιο, η Αλβανία με ρηματική διακοίνωση προς το Υπουργείο Εξωτερικών, αμφισβητούσε την οριοθέτηση της ΑΟΖ στα θαλάσσια σύνορά μας. Ζητούσε μάλιστα να μην επιτραπεί η έρευνα στο οικόπεδο 1 ισχυριζόμενη ότι αυτό καταλαμβάνει μέρος της Αλβανικής υφαλοκρηπίδας.