Θυμίζει λίγο τα "Παιδιά του Πειραιά", το γνωστό τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι, όπου στα πρώτα λόγια ακούγεται "Πως θα ήθελα να έχω ένα και δύο και τρία και τέσσερα παιδιά για χάρη του Πειραιά..." Μόνο που στη δική μας περίπτωση, το ζητούμενο τίθεται λίγο διαφορετικά, αφού τα σενάρια που έχουν ήδη αρχίσει να διατυπώνονται από Έλληνες και ξένους παίκτες αφορούν τη μεταμόρφωση της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας κατά τα αμέσως επόμενα χρόνια.
Αφορμή για τη διατύπωση προβλέψεων ως προς το μετασχηματισμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας έδωσε η ολοκλήρωση του market test την περασμένη εβδομάδα από την DG Comp της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπου και ανταποκρίθηκαν θετικά 15 ευρωπαϊκές και διεθνείς εταιρείες, πράγμα που επιτρέπει τώρα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προχωρήσει στο σχεδιασμό της για προκήρυξη, από αυτήν, κανονικού διαγωνισμού μέχρι τα τέλη του 2018 για την πώληση του γνωστού πακέτου των λιγνιτικών μονάδων Μεγαλόπολη 3 και 4 (511 MW), καθώς και αυτών της Μελίτης 1 (289 MW) και της υπό αδειοδότηση και μέλλουσας να κατασκευασθεί μονάδας 2 (450 MW). Εάν τα πράγματα εξελιχθούν ομαλά αυτό σημαίνει ότι η ΔΕΗ μέχρι τα τέλη του 2020 θα έχει απωλέσει το 20,0 % της εγκατεστημένης της λιγνιτικής ισχύος (σύνολο σήμερα στα 3912 MW) και όχι το 40% όπως κακόβουλα και παραπλανητικά διαδίδουν ορισμένοι κύκλοι. Ένα ποσοστό που πράγματι μπορεί να αυξηθεί, μέχρι και 32%, εάν αποσυρθούν κάποιες μονάδες και εάν τελικά κατασκευασθεί η Μελίτη 2 ή εάν πωληθεί κάποια άλλη μονάδα στη θέση της.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που είναι απόλυτα βέβαιο είναι ότι, μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, η ΔΕΗ θα έχει μειώσει την λιγνιτική της ισχύ κατά 800 MW πράγμα που δε σημαίνει ούτε το τέλος της, ούτε απαραίτητα τη μείωση του συνολικού της ενεργειακού εκτοπίσματος αφού, όπως χαρακτηριστικά δήλωσε πρόσφατα ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Επιχείρησης κος Μανώλης Παναγιωτάκης, «Παρά τον αναγκαστικό της χαρακτήρα της αποεπένδυσης στους λιγνίτες, η Επιχείρηση επιδιώκει να τη μετατρέψει σε ευκαιρία. Για αυτό το λόγο, είναι πολύ σημαντικό για την εταιρεία η πώληση των μονάδων να γίνει με συμφέροντες όρους προκειμένου να εξασφαλισθεί μια δίκαιη τιμή, έτσι ώστε αφενός να βελτιώσουμε τα χρηματοοικονομικά μας και αφετέρου να προβούμε σε άλλες επενδύσεις στα πλαίσια του συνολικού αναπροσανατολισμού του παραγωγικού μας μοντέλου όπως είναι οι επενδύσεις σε ΑΠΕ».
Πράγματι η ΔΕΗ, εάν τελικά οι πολιτικοί αφήσουν τη διοίκηση να κάνει τη δουλειά της και να μπορέσει να μετασχηματίσει και εκσυγχρονίσει την Επιχείρηση, θα είναι σε θέση να αντικαταστήσει εν μέρει τόσο την απολεσθείσα παραγωγική της ισχύ, όσο και το μερίδιο της στην λιανική (που σήμερα έχει μειωθεί στο 85,40%, ενώ προβλέπεται να μειωθεί περαιτέρω στο 74,5% τους επόμενους μήνες στοχεύοντας σ’ ένα ρεαλιστικό 60% μέχρι το 2020), με παράλληλη επέκταση των δραστηριοτήτων της εκτός συνόρων, όπως έχει ήδη αρχίσει να πράττει (βλ. επέκταση σε FYROM, Αλβανία, Τουρκία κλπ). Με άλλα λόγια, η ΔΕΗ θα συνεχίσει για αρκετά χρόνια ακόμα να αποτελεί το βασικό πόλο του ενεργειακού συστήματος της χώρας.
Το ερώτημα που τίθεται τώρα -και ασφαλώς δεν μπορεί να απαντηθεί άμεσα- είναι για το ποιοι θα αναδειχθούν τελικά ως οι έτεροι πόλοι του ηλεκτρικού - ενεργειακού συστήματος. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς οι οποίοι γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα, δύο φαίνεται ότι είναι τα επικρατέστερα σενάρια. Το πρώτο φέρνει τον Όμιλο Μυτιληναίος, μέσω της Protergia, να εξελίσσεται στο δεύτερο μεγάλο πόλο μετά την ΔΕΗ, αυξάνοντας περαιτέρω την εγκατεστημένη του ισχύ και το μερίδιο του στην αγορά μέσω εξαγορών. Παράλληλα, τα ΕΛΠΕ-Elpedison καθίστανται ένας τρίτος πόλος, επεκτείνοντας και αυτός την εμβέλειά του μέσω εξαγορών. Η Τέρνα-Ήρων εξελίσσεται στον μπαλαντέρ της υπόθεσης, εάν και ποτέ ουδείς μπορεί να γνωρίζει τις πραγματικές προθέσεις του μεγαλομετόχου της, της ENGIE, η οποία με την τοποθέτηση της στην ελληνική αγορά μέσω του Ήρωνα, μπορεί άνετα, εάν θελήσει, αύριο να παίξει ένα δυνατό παιχνίδι, αναποδογυρίζοντας την τράπουλα και διεκδικώντας και αυτή έναν ηγετικό ρόλο. Έτσι, μπορεί αύριο να φθάσουμε να έχουμε ακόμα και τέσσερις πόλους, συμπεριλαμβανομένης της ΔΕΗ, η οποία σύμφωνα με τους τελευταίους σχεδιασμούς της διοίκησης Παναγιωτάκη θα αρχίσει ήδη από το 2018 να παίζει ολοένα και πιο δυνατό ρόλο στα Βαλκάνια.