Πριν από λίγες μέρες μπήκαμε στο 2018. Όταν, μετά από λίγους μήνες, από το ίδιο μετερίζι επιχειρήσουμε την ανασκόπηση της χρονιάς, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα έχουμε να λέμε για ένα εντελώς διαφορετικό τοπίο που θα έχει διαμορφωθεί σε ό,τι αφορά τα ενεργειακά της χώρας.

Δεν θα ήταν υπερβολή να λέγαμε ότι σε όλα τα μεγάλα «μέτωπα» (ηλεκτρισμό, φυσικό αέριο, ΑΠΕ, υδρογονάνθρακες) επίκεινται σημαντικές αλλαγές, που αναμένεται να αναμορφώσουν ριζικά τον ενεργειακό χάρτη, καθώς και βασικές παραμέτρους της ενεργειακής αγοράς.

Άλλωστε, δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει ότι εντός του έτους αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί από την κυβέρνηση η εκπόνηση του εθνικού ενεργειακού σχεδιασμού, οπότε θα έχουμε στα χέρια μας και μια ολοκληρωμένη «επίσημη» αποτύπωση των κατευθύνσεων για την ενεργειακή πολιτική της χώρας.

Αξίζει να σημειώθεί, επίσης, ότι το 2018 αναμένονται εξελίξεις και σε ό,τι αφορά την προώθηση της ιδιωτικοποίησης της συμμετεχής του δημοσίου σε ενεργειακές επιχειρήσεις (σε εξέλιξη, άλλωστε, βρίσκεται η διαδικασία για το 66% ΔΕΣΦΑ, ενώ επίκειται η προώθηση της διαδικασίας για ΕΛΠΕ, ΔΕΠΑ, ΔΕΗ), αλλά και σε ενεργειακές υποδομές (π.χ. εξελίξεις σχετικά με αγωγούς φυσικού αερίου, LNG Αλεξανδρούπολης, αποθήκη Καβάλας κ.α.), ωστόσο στα κεφάλαια αυτά δε θα επεκταθούμε στο συγκεκριμένο άρθρο.

Ηλεκτρισμός

Η πλέον ριζική αλλαγή στα δομικά χαρακτηριστικά αγορά ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να προκύψει από την εξέλιξη της «αποεπένδυσης» του λιγνιτικού δυναμικού της ΔΕΗ που βρίσκεται σε εξέλιξη, ενώ σε ό,τι αφορά τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας θα προκύψει από την πορεία προς την εφαρμογή του λεγόμενου “target model” και τη λειτουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας.

Η κατάργηση του μονοπωλίου της ΔΕΗ στην εκμετάλλευση του λιγνιτικού δυναμικού της χώρας για την ηλεκτροπαραγωγή, σε συνδυασμό με την υποχρέωση μείωσης του μεριδίου της στη λιανική, είναι σαφές ότι θα αλλάξει τους όρους και τους συσχετισμούς στο «παιχνίδι» της αγοράς ηλεκτρισμού.

Ήδη, άλλωστε, οι μεγάλες ποσότητες που διατίθενται στους ιδιώτες προμηθευτές μέσω των δημοπρασιών ΝΟΜΕ (ιδίως στην τελευταία δημοπρασία του 2017, αλλά και βάσει των ποσοτήτων που θα διατεθούν το 2018), έχουν διαμορφώσει προϋποθέσεις δυναμικών ανακατατάξεων, με νέους παίκτες να επιδιώκουν να δώσουν εμφατικό παρών στις εξελίξεις, αλλά και τους «μεγάλους» να επιδιώκουν την αποφασιστική ενίσχυση της θέσης τους με άλλους όρους.

Αναπόφευκτη συνέπεια των παραπάνω, πέραν του περιορισμού του μεριδίου της στη λιανική, ακολουθώντας την πορεία του μεριδίου στην παραγωγή, είναι και ο αναπροσανατολισμός των προτεραιοτήτων της ΔΕΗ.

Στην πορεία προς την υλοποίηση του περίφημου target model, που θα σηματοδοτήσει την αλλαγή του μοντέλου της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, οι βασικοί σταθμοί του 2018 περιλαμβάνουν τη λειτουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας με τον παράλληλο μετασχηματισμό του ΛΑΓΗΕ, την εν μέρει αλλαγή του ρόλου του ΑΔΜΗΕ και την καθιέρωση νέων αγορών.

Οι αλλαγές αυτές τελικά θα επιφέρουν τη συνολική αλλαγή του τρόπου με τον οποίο συμμετέχουν παραγωγοί, προμηθευτές και καταναλωτές στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Θα πρέπει να σημειωθεί, επίσης, ότι παραμένει σε εκκρεμότητα το θέμα του μηχανισμού ευελιξίας, ενώ εντός του έτους θα διενεργηθούν οι νέοι διαγωνισμοί για την διακοψιμότητα, μετά τη διετή επέκταση της.

Τέλος, ανακατατάξεις στην αγορά αναμένεται να επιφέρει και η προσφορά συνδυαστικών πακέτων ηλεκτρισμού και αερίου από τις εταιρείες που ήδη σχεδιάζουν να εκμεταλλευτούν το άνοιγμα της λιανικής αερίου.

Φυσικό Αέριο

Το μεγάλο ερώτημα που θα απαντηθεί το 2018 σε ό,τι αφορά στην προμήθεια φυσικού αερίου, αφορά στη επιβεβλημένη αλλαγή της παρουσίας της ΔΕΠΑ στις εταιρείες παροχής φυσικού αερίου. Ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις μεταξύ των μετόχων, με την κυβέρνηση να προκρίνει την αποχώρηση της ΔΕΠΑ από την ΕΠΑ Θεσσαλονίκης - Θεσσαλίας και την παραμονή και αναβάθμισή της στην ΕΠΑ Αττικής. 

Η αύξηση 9% στις πωλήσεις της ΔΕΠΑ στο εννεάμηνο, καθώς και οι προβλέψεις για το 2018, σε συνδυασμό με τη δραστηριοποίηση της Prometheus Gas και της  M&M Gas, δείχνουν ότι οι δρομολογημένες αλλαγές στην αρχιτεκτονική της αγοράς θα διεξαχθούν σε συνθήκες έντονου ανταγωνισμού και μεγέθυνσης της πίτας της χονδρικής αγοράς.

Αντίστοιχα, η μεγέθυνση της πίτας στη λιανική αγορά φυσικού αερίου συνοδεύεται και από δραστικές αλλαγές στην προμήθεια. Άλλωστε, είναι ήδη γνωστές οι προθέσεις των ΕΠΑ Αττικής και της ΖΕΝΙΘ (Αέριο Θεσσαλονίκης Θεσσαλίας) για γεωγραφική επέκταση. 

Όπως σημειώθηκε και παραπάνω, η δυναμική της αγοράς φυσικού αερίου αναμένεται να ενισχυθεί με το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού, καθώς αρκετές εταιρείες εξετάζουν την προσφορά συνδυαστικών πακέτων με ρεύμα και αέριο.

Η ΔΕΗ ήδη προετοιμάζεται για την είσοδό της στην αγορά αερίου, ενώ και μεγάλοι ιδιώτες πάροχοι ηλεκτρισμού έχουν ήδη ξεκινήσει καμπάνιες στους πελάτες τους για την παροχή πακέτων αερίου.

ΑΠΕ

Το 2018 επιφυλάσσει σημαντικές αλλαγές και στην αγορά των ΑΠΕ, καθώς αναμένεται να αρχίσει εκ νέου η κατασκευή νέων έργων, τα οποία πλέον θα ενσωματώνονται στην αγορά με νέους, πιο ανταγωνιστικούς όρους.

Η Κομισιόν έχει εγκρίνει το ελληνικό σχέδιο για τους νέους διαγωνισμούς ΑΠΕ, ενώ το ΥΠΕΝ έχει εκδώσει την απόφαση με την οποία καθορίζονται οι τεχνολογίες, καθώς και οι κατηγορίες των σταθμών Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. που εντάσσονται σε καθεστώς στήριξης, με τη μορφή Λειτουργικής Ενίσχυσης μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών.

Έτσι, φέτος αναμένεται να ξεκινήσουν οι νέοι διαγωνισμοί, με την αγορά να ευελπιστεί ότι οι εξελίξεις θα σηματοδοτήσουν το «ξεπάγωμα» της στασιμότητας των τελευταίων χρόνων, αλλά και την αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ στη χώρα μας.

Υδρογονάνθρακες

Το διεθνές ενδιαφέρον για έρευνες υδρογονανθράκων στην Ελλάδα αναζωπυρώθηκε μετά τις ανακαλύψεις κοιτασμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο και την Αίγυπτο και το ενδιαφέρον κολοσσών όπως η Exxon Mobil, η Total και η Repsol για συμμετοχή στις έρευνες υδρογονανθράκων στη χώρα δείχνει ότι η σχετική δραστηριότητα τα επόμενα χρόνια θα είναι έντονη.

Η κυβέρνηση πέρυσι προκήρυξε δυο νέες περιοχές (στο Ιόνιο και νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης) και, μετά και τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης των σχετικών διαγωνισμών, εκτιμάται ότι θα υπάρχει ανάδοχος και οι διαδικασίες θα ξεκινήσουν εντός του 2018.