Ιδιαίτερα κρίσιμο θα είναι το 2018 για την πορεία υλοποίησης μεγάλων ιδιωτικοποιήσεων, καθώς η κυβέρνηση θα πρέπει να πραγματοποιήσει σε δώδεκα μήνες όσα ανέβαλλε τα τελευταία χρόνια. Ο υψηλός πήχης εσόδων, ύψους 2,7 δισ. ευρώ, από αξιοποίηση κρατικής περιουσίας, που προβλέπει ο εθνικός Προϋπολογισμός του 2018, σε συνδυασμό με το εγχείρημα ελάφρυνσης του χρέους υποχρεώνουν την κυβέρνηση σε έναν ανηφορικό αγώνα δρόμου με πολλαπλά εμπόδια. Υπενθυμίζεται ότι το εγχείρημα της ελάφρυνσης του χρέους συνδέεται με την πρόοδο των αποκρατικοποιήσεων, καθώς τα εκτιμώμενα έσοδα έχουν βαρύνοντα ρόλο στην ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους(DSA), ενώ οι ιδιωτικοποιήσεις εκπέμπουν ένα ισχυρό επενδυτικό μήνυμα.

Υπό το πρίσμα αυτό, η κυβέρνηση καλείται να κινηθεί σε δύο πυλώνες. Πρώτον, θα πρέπει να επιταχύνει την πώληση ποσοστών πλειοψηφίας ή μειοψηφίας του μετοχικού κεφαλαίου κρατικών εταιρειών. Δεύτερον, θα πρέπει να μεριμνήσει ώστε η έλευση του 2018 να συνοδευτεί με μεταβιβάσεις 19 κρατικών επιχειρήσεων (ΔΕΚΟ) στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας (ΕΕΣΠ) ή Υπερταμείο.

Το "Κ" παρουσιάζει τα μέτωπα με τα οποία βρίσκεται αντιμέτωπη η κυβέρνηση την επόμενη χρονιά.

Ο ανεδαφικός στόχος για έσοδα 2,7 δισ. ευρώ

Μπορεί από το 2011 έως και φέτος το Δημόσιο να έχει συγκεντρώσει από αποκρατικοποιήσεις το ποσό των 4,7 δισ. ευρώ, όμως, μόνο για το 2018, υπάρχει η προσδοκία να αντληθούν 2,7 δισ. ευρώ, σύμφωνα με όσα προβλέπει ο κρατικός Προϋπολογισμός. Στην κυβέρνηση δηλαδή, πιστεύουν ότι θα καταφέρουν να συγκεντρώσουν περισσότερο από το μισό των χρημάτων που αντλήθηκαν από πώληση κρατικών περιουσιακών στοιχείων σε διάστημα επτά ετών! Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των assets που προτίθεται τους επόμενους 13 μήνες (συμπεριλαμβανομένου του φετινού Δεκεμβρίου) να βγάλει στην "αγορά" το Δημόσιο, φανερώνει ότι ο στόχος για έσοδα 2,7 δισ. ευρώ είναι ανεδαφικός, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς.

Από πού θα προέλθουν τα περισσότερα έσοδα

Δύο είναι οι πιο προχωρημένες αποκρατικοποιήσεις που θα φέρουν τα περισσότερο έσοδα και η εκκίνησή τους θα πέμψει ισχυρό επενδυτικό μήνυμα στη διεθνή κοινότητα. Ο λόγος για την έναρξη των πρόδρομων κατασκευαστικών εργασιών στο Ελληνικό και για την πώληση του 30% του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών.

Εάν το οικονομικό κλείσιμο του μεγαλύτερου έργου αστικής ανάπλασης των τελευταίων δεκαετιών λάβει χώρα το 2018, το Δημόσιο θα εισπράξει την πρώτη δόση, ύψους 300 εκατ. ευρώ, από συνολικά 915 εκατ. ευρώ που αντιστοιχούν στο τίμημα που έχει προσφέρει η επενδυτική κοινοπραξία με επικεφαλής τη Lamda Development. Η υπογραφή από τα συναρμόδια υπουργεία (Οικονομικών, Περιβάλλοντος, Πολιτισμού) και η συνακόλουθη αποστολή για επεξεργασία στο Συμβούλιο της Επικρατείας του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος με το οποίο εγκρίνεται το σχέδιο ολοκληρωμένης ανάπτυξης του ακινήτου υπήρξε ένα από τα πιο σημαντικά βήματα προόδου της επένδυσης. Πλέον, μένει να φανεί εάν θα επαληθευθούν όσα εξήγγειλε πριν από λίγες ημέρες ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, για πλήρη ανάπτυξη των έργων έως το τέλος του 2018, δεδομένου ότι ο χρόνος μετράει αντίστροφα.

Και αυτό επειδή, για να ξεκινήσει το έργο, που θα απορροφήσει σε βάθος χρόνου κεφάλαια ύψους 8 δισ. ευρώ, θα πρέπει μέσα στους επόμενους μήνες να ολοκληρωθεί σειρά προαπαιτουμένων, από τα οποία τα βασικότερα αφορούν:

- Την έγκριση του Προεδρικού Διατάγματος από το ΣτΕ, διαδικασία που τοποθετείται σε τρεις έως έξι μήνες, χωρίς να συνυπολογίζεται ενδεχόμενη επιστροφή του Π.Δ. στη διοίκηση από το ΣτΕ για τροποποιήσεις.

- Την ολοκλήρωση του διεθνούς διαγωνισμού για τη χορήγηση άδειας καζίνο εντός του ακινήτου.

- Τη μετεγκατάσταση σε άλλους χώρους των φορέων που βρίσκονται στην έκταση.

Η δεύτερη, από πλευράς εσόδων, μεγαλύτερη ιδιωτικοποίηση, αυτή της διάθεσης του 30% του ΔΑΑ (που κατέχει το ΤΑΙΠΕΔ), που θα αποφέρει 500 εκατ. ευρώ στο Δημόσιο, βρίσκεται στο στάδιο της προετοιμασίας, με τους συμβούλους να πραγματοποιούν τις απαιτούμενες ενέργειες. Να σημειωθεί ότι, παρά την πρόβλεψη στον Προϋπολογισμό για έσοδα ύψους 500 εκατ. ευρώ, δεν αποκλείεται το τελικά εισπραχθέν τίμημα να είναι ακόμα και διπλάσιο, λόγω των επιδόσεων-ρεκόρ του αεροδρομίου των Σπάτων.

Η κύρωση από τη Βουλή της αναθεωρημένης –με 20ετή επέκταση έως το 2046– σύμβασης παραχώρησης θα σηματοδοτήσει την έναρξη της διαδικασίας πώλησης, με την καναδική PSP Investments, την κινεζική Shenzhen Airport Group και τον όμιλο Κοπελούζου να αναμένεται ότι θα εκδηλώσουν ενδιαφέρον. Πότε έχει εισπράξεις το Δημόσιο από την επέκταση της σύμβασης παραχώρησης του ΔΑΑ; Η καταβολή της πρώτης δόσης, ύψους 240 εκατ. ευρώ, από το καναδικό fund PSP Investments, που ελέγχει το 40% του ΔΑΑ, τοποθετείται μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2018.

Ενέργεια

Προχωρημένη είναι η διαδικασία της πώλησης του 66% του Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ), το οποίο διεκδικούν η κοινοπραξία των Snam SpA (Ιταλία), Enagas Internacional SLU (Ισπανία), Fluxys S.A. (Βέλγιο) και N.V. Nederlandse Gasunie (Ολλανδία), καθώς και, από την άλλη, η ισπανική εταιρεία Regasificadora del Noroeste S.A. Η διαδικασία υποβολής δεσμευτικών προσφορών έχει οριστεί για τις 16 Φεβρουαρίου, με το Δημόσιο να τοποθετεί το προς είσπραξη ποσό σε 188 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, το τίμημα αυτό είναι ενδεικτικό κατώτατο βάσει των νέων δεδομένων για την αξία του ΔΕΣΦΑ.

Στις υπόλοιπες ενεργειακές αποκρατικοποιήσεις, την επόμενη χρονιά το Δημόσιο εκτιμά ότι θα εισπράξει από την πώληση του 31% της Δημόσιας Επιχείρησης Αερίου, που ανήκει στο Δημόσιο (ΤΑΙΠΕΔ), ποσό ύψους 250 εκατ. ευρώ. Εισπράξεις ύψους 100 εκατ. ευρώ αναμένονται από την πώληση του 17% της ΔΕΗ την επόμενη χρονιά, ενώ σε 500 εκατ. ευρώ τοποθετούνται τα εκτιμώμενα έσοδα από την πώληση της συμμετοχής του 35,5% του Δημοσίου στα Ελληνικά Πετρέλαια.

Εισπράξεις 345 εκατ. ευρώ

Σύμφωνα με τον κρατικό Προϋπολογισμό, για τη φετινή χρονιά υπολογίζονται συνολικά έσοδα 28 εκατ. ευρώ από την ιδιωτικοποίηση σε μαρίνες και λιμάνια. Ο λιμένας Αλεξανδρούπολης είναι ένας από τους 10 που ανήκουν στο χαρτοφυλάκιο του ΤΑΙΠΕΔ και αναμένεται κατά το προσεχές διάστημα να οδηγηθούν προς αξιοποίηση.

Παράλληλα, εκτιμάται ότι το Δημόσιο θα εισπράξει την επόμενη χρονιά 42,1 εκατ. ευρώαπό την αξιοποίηση της έκτασης στην Αφάντου Ρόδου, συνολικού εμβαδού 1.615 στρεμμάτων, έργο για το οποίο έχουν πλειοδοτήσει, μέσω διεθνούς διαγωνισμού, οι εταιρείες M.A. Angeliades Inc. και Aegean Sun Investments. Το οικονομικό κλείσιμο της συναλλαγής δεν έχει ακόμη πραγματοποιηθεί, καθώς εκκρεμούν ζητήματα που σχετίζονται με τον τρόπο υλοποίησης των αρχαιολογικών εργασιών στην έκταση.

Παράλληλα, έσοδα αναμένονται από την ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας για την αξιοποίηση του ακινήτου Castello Bibelli στην Κέρκυρα, ενώ η πώληση και μίσθωση του όγδοου χαρτοφυλακίου ακινήτων μέσω της διαδικασίας του e-auction του ΤΑΙΠΕΔ εκτιμάται ότι θα αποφέρει στο Δημόσιο έσοδα της τάξης των 25 εκατ. ευρώ το 2018.

Σημαντικά έσοδα, των οποίων το ύψος τοποθετείται σε 250 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τον εθνικό Προϋπολογισμό, αναμένονται την επόμενη χρονιά από την πώληση του 5% του ΟΤΕ. Σύμφωνα με την υφιστάμενη συμφωνία μετόχων, η γερμανική Deutsche Telekom, που ελέγχει σήμερα το 40% του οργανισμού, προορίζεται να αναλάβει το 5% των μετοχών του ΟΤΕ, κυριότητας ΤΑΙΠΕΔ.

Η βασική μέτοχος του ΟΤΕ διατηρεί δικαίωμα πρώτης προτίμησης για κάθε ποσοστό που προτίθεται να παραχωρήσει το ελληνικό Δημόσιο, το οποίο συνολικά ελέγχει το 10% της εισηγμένης στο Xρηματιστήριο εταιρείας.

Στο Υπερταμείο οι κρατικές εταιρείες

Σύμφωνα με το επικαιροποιημένο Μνημόνιο, η μεταβίβαση των κρατικών εταιρειών που βρίσκονται σήμερα υπό την εποπτεία των, θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί την εκπνοή του 2017, προκειμένου να αποφευχθούν ζητήματα δημοσιονομικής εξυγίανσης. Ωστόσο, μέχρι σήμερα καμία σχετική απόφαση δεν έχει εκδοθεί, ούτε επίσημη ενημέρωση είναι διαθέσιμη, με αποτέλεσμα να μην είναι ξεκάθαρο εάν η συγκεκριμένη διαδικασία έχει ολοκληρωθεί.    

Συνολικά 19 κρατικές εταιρείες προβλέπεται να ενταχθούν στην "ομπρέλα" του Υπερταμείου το 2018, ήτοι αυτές που ελέγχει πλήρως το Δημόσιο (ΕΛΤΑ, ΟΑΣΑ, ΟΣΕ, ΟΚΑΑ, ΔΕΘ, ΟΑΚΑ, ΕΛΒΟ, Κτιριακές Υποδομές), εισηγμένες όπου είναι μέτοχος πλειοψηφίας (ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ) και ΔΕΚΟ όπου το Δημόσιο είναι μέτοχος μειοψηφίας(Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, Καταστήματα Αφορολογήτων Ειδών).

Ποια θα είναι η αποστολή του Υπερταμείου Ιδιωτικοποιήσεων; "Η κατοχή των συμμετοχών του κράτους σε δημόσιες επιχειρήσεις, η επαγγελματική διαχείρισή τους και η επαύξηση της αξίας των εν λόγω συμμετοχών, αξιοποιώντας σύγχρονα πρότυπα και πολιτικές αναφορικά με την εταιρική διακυβέρνηση, την εταιρική συμμόρφωση, την εποπτεία και τη διαφάνεια των διαδικασιών", όπως επισημαίνει η έκθεση του ΕΕΣΠ.

Τι σημαίνει αυτό; Ότι για τις ΔΕΚΟ που θα περιέλθουν στον έλεγχο του Υπερταμείου θα καταρτίζονται ετήσια επιχειρησιακά σχέδια, θα δημοσιοποιούνται τριμηνιαίες οικονομικές καταστάσεις, θα δημιουργηθούν επιτροπές εσωτερικού ελέγχου και, όπου χρειάζεται, θα επιβάλλεται περικοπή δαπανών και μείωση του προσωπικού. Παρότι θεωρείται βέβαιο ότι κορυφαίοι υπουργοί θα επιδιώξουν να επιβραδύνουν τη διαδικασία μεταβίβασης των ΔΕΚΟ, το προσεχές διάστημα αναμένεται να υπάρξει το πρώτο "κρας τεστ", με την υπαγωγή στον έλεγχο του Υπερταμείου του ΟΑΣΑ και των ΕΛΤΑ. Πρόκειται για δύο από τις πιο προβληματικές ΔΕΚΟ, με τα ΕΛΤΑ να εφαρμόζουν ήδη σχέδιο αναδιάρθρωσης, δεδομένου ότι το μισθολογικό κόστος της εταιρείας με τους περίπου 7.180 εργαζομένους ξεπερνά το 70% του συνόλου των δαπανών.

Ο ΟΑΣΑ θα μπορούσε να εισέλθει σε νέα εποχή όταν και εφόσον το ηλεκτρονικό εισιτήριο τεθεί σε πλήρη λειτουργία, επιτρέποντας στην εταιρεία με το μονοπώλιο των αττικών αστικών συγκοινωνιακών μεταφορών να ενισχύσει σημαντικές τις εισροές της. Ωστόσο, τα μέτωπα με τα οποία βρίσκεται ο Οργανισμός αντιμέτωπος είναι πολυάριθμα και σχετίζονται, μεταξύ άλλων, με τον γερασμένο στόλο οχημάτων και την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του.

Οι αποκρατικοποιήσεις που θα φέρουν τα περισσότερα έσοδα το 2018

(Δ. Δεβελέγκος, Κεφάλαιο)