Το πόρισμα της επιστημονικής επιτροπής που είχε συστήσει η ΡΑΕ τον Δεκέμβριο του 2015 με σκοπό να μελετήσει τις δυνατότητες και τη σκοπιμότητα των ηλεκτρικών διασυνδέσεων των νησιών έχει ήδη, στο κύριο μέρος του, παραδοθεί στην Αρχή.

Εκείνο που προκύπτει ανεπιφύλακτα, είναι η ανάγκη να διασυνδεθούν και τα υπόλοιπα νησιά των Κυκλάδων που σήμερα δεν είναι ενταγμένα στον προγραμματισμό, καθώς και τα Δωδεκάνησα. Για τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου προκρίνεται ως οικονομικότερη η λύση της κατασκευής εκεί νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο, ωστόσο εξετάζονται και κάποια βιώσιμα εναλλακτικά σενάρια διασυνδέσεων.

Στόχος της Αρχής είναι εντός του 2018 να περιληφθούν στο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Συστήματος οι διασυνδέσεις των νησιών που κρίνονται αναγκαίες, και μάλιστα με δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα.

Παρότι δεν είναι ευρέως γνωστό, ο νόμος 4414/16 που αφορά τις ΑΠΕ και ψηφίστηκε τον προηγούμενο Αύγουστο δίνει στη ΡΑΕ την αρμοδιότητα αλλά και την ευθύνη να καθορίσει τον βέλτιστο τρόπο με τον οποίο πρέπει κάθε νησί να ηλεκτροδοτείται.

Έχει δε τη δικαιοδοσία ακόμα και να… αποσύρει την άδεια πετρελαϊκών μονάδων που λειτουργούν σήμερα σε νησιά, στο βαθμό που κρίνει ότι μπορεί να γίνει διασύνδεση, προκειμένου να πιέσει τον ΑΔΜΗΕ να υλοποιήσει τη διασύνδεση αυτή.

Έχει επιπλέον την αρμοδιότητα (ν.4001, και οδηγία 72/2009), εάν δεν μπορεί να προωθήσει τις διασυνδέσεις ο ίδιος ο ΑΔΜΗΕ, να προχωρήσει σε διαδικασίες για τις αναθέσεις αυτών των έργων σε τρίτους, με τον ΑΔΜΗΕ να είναι στη συνέχεια υποχρεωμένος να παραλάβει και να λειτουργήσει το έργο.

«Είμαι σήμερα περισσότερο αισιόδοξος για την προώθηση κρίσιμων διασυνδέσεων, λόγω και της πολιτικής βούλησης αλλά και της κινητικότητας του νέου ΑΔΜΗΕ. Σε κάθε όμως περίπτωση, η Αρχή και εγώ προσωπικά δεσμευόμαστε να προβούμε σε κάθε νόμιμη και δυνατή λύση για την ολοκλήρωση των έργων αυτών, κάνοντας χρήση, αν χρειαστεί, των εξουσιών ανάληψης σχετικής πρωτοβουλίας για την κατασκευή έργων του Συστήματος Μεταφοράς που της αποδίδονται με τον ν. 4001/2011 και την Οδηγία 72/2009/ΕΚ» ανέφερε πρόσφατα ο πρόεδρος της ΡΑΕ Νίκος Μπουλαξής.

Τα νέα έργα που εισηγείται η Επιτροπή ως ώριμα και βιώσιμα περιλαμβάνουν:

-Τέταρτη φάση διασύνδεσης των Κυκλάδων στην οποία εντάσσονται οι εξής διασυνδέσεις:

·         Πάρος - Σαντορίνη - Φολέγανδρος - Μήλος - Σίφνος - Σύρος,

·         Νάξος - Δονούσα, Νάξος - Σχοινούσα - Αμοργός και Κουφονήσι- Σχοινούσα - Ηρακλειά,

·         Πάρος - Ίος - Σίκινος - Φολέγανδρος,

·         Σίφνος - Σέριφος - Κύθνος,

·         Λαύριο - Κέα,

·         Σαντορίνη - Ανάφη - Αστυπάλαια.

Εξετάζονται, επίσης, εναλλακτικά σενάρια όπως η διασύνδεση Σύρου - Σερίφου - Μήλου, αντί για Σύρο - Σίφνο - Μήλο, περίπτωση κατά την οποία η Σίφνος θα διασυνδεθεί με τη Σέριφο και η τελευταία με το Λαύριο.

-Για τα Δωδεκάνησα η εισήγηση προβλέπει την κατασκευή διασύνδεσης Λαυρίου - Κω και διακλάδωση από την Κω προς Κάλυμνο και Ρόδο. Εναλλακτικά εξετάζεται η διασύνδεση μέσω Κρήτης.

-Για τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου αν και προκρίνεται ως οικονομικότερη η λύση της κατασκευής νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο, εξετάζονται δύο εναλλακτικές διασυνδέσεων:

Αλιβέρι - Σκύρος - Μυτιλήνη, Μυτιλήνη - Χίος - Σάμος και Μυτιλήνη - Λήμνος - Αγ. Ευστράτιος ή εναλλακτικά να γίνει απευθείας η διασύνδεση Αλιβέρι - Μυτιλήνη και ξεχωριστά Αλιβέρι - Σκύρος.

Ελάφρυνση για τις ΥΚΩ

Όπως είναι γνωστό, η διασύνδεση των νησιών σχετίζεται με το μεγάλο ζήτημα του κόστους παροχής των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) για τα νησιά, το οποίο αποτελεί σημαντικό μέρος του τιμολογίου ηλεκτρικής ενέργειας που λαμβάνει κάθε καταναλωτής και είναι ένα από τα περιθώρια μείωσης των τιμολογίων. Στόχος λοιπόν είναι η μείωση ή και η εξάλειψή του σε βάθος χρόνου. Σε ετήσια βάση, το ύψος των συνολικών επιβαρύνσεων των καταναλωτών από τις ΥΚΩ ανέρχεται στην τάξη των 500 έως 800 εκατομμυρίων ευρώ, ανάλογα κυρίως με το κόστος του πετρελαίου.

Όπως αποδεικνύεται τώρα από τη μελέτη της Επιτροπής, η συντριπτική πλειοψηφία των μη διασυνδεδεμένων νησιών και κυρίως των νησιών μεγάλου ή και μέσου μεγέθους, καθώς και των γύρω από αυτά μικρότερων, θα πρέπει να διασυνδεθούν.

«Εφόσον επαληθευτούν, εντός της επόμενης δεκαετίας, θα πρέπει να ενσωματωθεί  στο ηπειρωτικό Σύστημα τουλάχιστον το 80% της διακινούμενης ηλεκτρικής ενέργειας των νησιών που σήμερα παράγεται κυρίως από τοπικούς πετρελαϊκούς σταθμούς που επιφέρουν το υπέρογκο, εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, ετήσιο κόστος ΥΚΩ στον καταναλωτή. Τα λοιπά θα εξακολουθήσουν να ηλεκτροδοτούνται αυτόνομα, βασιζόμενα και σε υβριδικά συστήματα ΑΠΕ και αποθήκευσης, αλλά εξετάζεται και η εισαγωγή φυσικού αερίου» ανέφερε πρόσγατα ο κ. Μπουλαξής.

«Είναι κάτι παραπάνω από προφανές ότι το κόστος των έργων διασύνδεσης ακόμα και του συνόλου σχεδόν των νησιών, το οποίο εκτιμάται περί τα 3-3,5 δις ευρώ, είναι άμεσα συγκρίσιμο με τις επιβαρύνσεις για ΥΚΩ των νησιών ορισμένων μόνο ετών, καθώς, μόνο την τελευταία πενταετία, οι επιβαρύνσεις των καταναλωτών ανέρχονται σε ποσά περί των 3,5  δις €, εκ των οποίων, περίπου το 70% αντιστοιχεί στο κόστος καυσίμου (πετρελαίου)» επισήμανε ο πρόεδρος της ΡΑΕ.

Ο μέχρι σήμερα προγραμματισμός

Υπενθυμίζεται ότι ο μέχρι σήμερα προγραμματισμός των διασυνδέσεων, ενταγμένος στο 10ετές πρόγραμμα του ΑΔΜΗΕ έχει ως εξής:

-Είναι, ήδη, σε εξέλιξη η πρώτη φάση της διασύνδεσης των Κυκλάδωνπου περιλαμβάνει τη σύνδεση της Σύρου με Λαύριο και Τήνο, Πάρο και Μύκονο (ήδη είναι διασυνδεδεμένες μέσω Εύβοιας η 'Ανδρος και η Τήνος). Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2018.

-Η δεύτερη φάση διασύνδεσης των Κυκλάδων, που έχει ήδη εγκριθεί, περιλαμβάνει τις συνδέσεις Πάρου - Νάξου και Νάξου - Μυκόνου καθώς και την αναβάθμιση της σύνδεσης μεταξύ 'Ανδρου και Ν. Εύβοιας. Προβλέπεται να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2019.

-Η τρίτη φάση για τις Κυκλάδες, που επίσης έχει εγκριθεί, συνίσταται στην πόντιση δεύτερου καλωδίου μεταξύ Λαυρίου - Σύρου με προοπτική λειτουργίας το 2022.

-Ειλημμένη είναι επίσης η απόφαση για διασύνδεση της Κρήτης, η οποία (λόγω μεγέθους) θα αφαιρέσει σημαντικό βάρος από τους ώμους των καταναλωτών. Θα προηγηθεί η λεγόμενη "μικρή" διασύνδεση ικανότητας 2x140 μεγαβάτ από την Πελοπόννησο με προοπτική ολοκλήρωσης το 2020, και η "μεγάλη", ικανότητας 2x500 MW, μέσω Αττικής, για την οποία η ΡΑΕ έχει θέσει στόχο να ολοκληρωθεί το 2021-2022, νωρίτερα από τον προγραμματισμό του ΑΔΜΗΕ.

Η μεγάλη διασύνδεση σχετίζεται και με το μεγάλο έργο της διασύνδεσης με την Κύπρο (Euro Asia Interconnector).