Την ώρα που ο Γ. Σταθάκης βρίσκεται στην Λευκωσία, προκειμένου να εκπροσωπήσει την Ελλάδα στην τετραμερή (Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ-Ιταλία, με συμμετοχή και της ΕΕ) διακυβερνητική συνάντηση για τον αγωγό East Med και να υπογράψει μαζί με τους ομολόγους του Μνημόνιο Συναντίληψης για την περαιτέρω προώθηση του έργου, εντύπωση προξενεί ο τρόπος με τον οποίο ο ισραηλινός τύπος προϋπαντεί τη συνάντηση αυτή.
Συγκεκριμένα, σε ανάλυση της Jerusalem Post, πέραν της ενίσχυσης της μεταξύ τους συνεργασίας, η οποία βασίζεται «σε μια σειρά από στρατηγικά συμφέροντα», «Κύπρος, Ελλάδα και Ισραήλ, επιθυμούν να επιτύχουν τον περιορισμό του άξονα Ρωσίας-Ιράν-Χεζμπολάχ στην περιοχή».
Μάλιστα, η Jerusalem Post εντάσσει σε αυτό το πλαίσιο και το θέμα του EastMed, αναφέροντας ως ενδεικτικό των συμφερόντων των τριών χωρών «το φιλόδοξο έργο της κατασκευής υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου από το Ισραήλ στη Κύπρο και από εκεί στην Κρήτη και την κεντρική Ελλάδα».
Οι σχετικές αναφορές πλαισιώνονται και από εκτενείς αναλύσεις σχετικά με τις κοινές στρατιωτικές ασκήσεις Ισραήλ-Κύπρου και Ισραήλ-Ελλάδας, οι οποίες έχουν πυκνώσει το τελευταίο διάστημα. Για παράδειγμα, εστιάζει στο γεγονός ότι πάνω από 500 κομάντος του ισραηλινού στρατού βρέθηκαν τον περασμένο Ιούνιο στην Κύπρο για ασκήσεις.
Σε αντίστοιχο πνεύμα, η Jerusalem Post αναφέρεται και στην πρόσφατη τριμερή σύνοδο των υπουργών Άμυνας, κατά την οποία οι τρεις χώρες συμφώνησαν να εντείνουν περαιτέρω τις σχέσεις τους στον αμυντικό τομέα.
Αν μη τι άλλο, η ανάλυση της Jerusalem Post προσθέτει μια επιπλέον διάσταση στην προβληματική που αναπτύσσουν όσοι αναζητούν να βρουν τη δυναμική και τις τάσεις των εξελίξεων σε σχέση με την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων της ΝΑ Μεσογείου, ένα ζήτημα που εκ των πραγμάτων έχει σημαντικό ενδιαφέρον από γεωπολιτικής και γεωοικονομικής άποψης.
Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι, τουλάχιστον σε επίσημα ανακοινωθέντα, από ελληνικής μεριάς δεν έχουν υπάρξει αναφορές σε κλίμα ανάλογο με αυτό που απηχεί η ανάλυση της Jerusalem Post, υπάρχουν δυο παράγοντες (πέραν προφανώς των στοιχείων που χρησιμοποιεί η ισραηλινή εφημερίδα για να στοιχειοθετήσει την άποψη που προβάλλει) που χρειάζεται κανείς να αναλογιστεί, προτού απορρίψει χωρίς δεύτερη σκέψη το σκεπτικό της εφημερίδας.
Ο πρώτος αφορά τις αναβαθμισμένες σχέσεις της ελληνικής κυβέρνησης με τις ΗΠΑ, σε ενδεχομένως πρωτοφανή στη μεταδικτατορική περίοδο επίπεδα. Χωρίς ακόμα να έχουν γίνει πλήρως γνωστά όσα συζητήθηκαν στην πρόσφατη επίσκεψη Τσίπρα στις ΗΠΑ, η έντονη δραστηριότητα που επιδεικνύει η αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα σε πολλαπλά επίπεδα, αλλά και οι προσωπικές παρεμβάσεις του πρέσβη Τζ. Πάιατ σε σχέση με ενεργειακού ενδιαφέροντος θέματα, θα μπορούσαν ενδεχομένως να ερμηνευτούν σε ανάλογο με αυτό που προβάλλει η Jerusalem Post πλαίσιο, δεδομένων μάλιστα των βασικών θέσεων που διέπουν την αμερικανική εξωτερική πολιτική.
Ο δεύτερος αφορά τη διακηρυγμένη θέση της ΕΕ περί μείωσης του ρόλου της Ρωσίας στο ενεργειακό γίνεσθαι της Ευρώπης, στόχευση που σχετίζεται άμεσα με το θέμα της διαφοροποίηση των πηγών και “δρόμων” προμήθειας της ευρωπαϊκής αγοράς με φυσικό αέριο και σε μεγάλο βαθμό (αν και όχι απόλυτα) συμβαδίζει με τις αντίστοιχες αμερικανικές προτεραιότητες.
Από τη σκοπιά αυτή, αξίζει να σημειωθεί η αναφορά του Γ. Σταθάκη σε συνέντευξή του με αφορμή τη συνάντηση για τον EastMed, στην οποία, αναφερόμενος στη συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου, σημειώνει ότι «αυτή η ούτως ή άλλως στενή συνεργασία ενισχύεται στρατηγικά και από τους κοινούς ευρωπαϊκούς στόχους, όπως ορίζονται από το τρίτο ενεργειακό πακέτο και συνοψίζονται, στην ασφάλεια του εφοδιασμού και στη διαφοροποίηση της όδευσης των πηγών προμήθειας».
Η πρόοδος για τον EastMed
Ανεξάρτητα, πάντως, από τη διάσταση που αναδεικνύουν οι ισραηλινοί, στο θέμα του EastMed, που αποτελεί και το αντικείμενο της σημερινής τετραμερούς διάσκεψης στη Λευκωσία, οι εξελίξεις φαίνεται να τροχιοδρομούνται, σε συνέχεια και των κινήσεων που προηγήθηκαν τους προηγούμενους μήνες.
Αυτό που φαίνεται να έχει ενισχύσει τις προοπτικές του έργου, είναι το αναζωπυρωμένο ενδιαφέρον από ιταλικής πλευράς, που αποτέλεσε και τον καταλύτη για να εξασφαλιστεί η υποστήριξη του EastMed από την Κομισιόν.
Πλέον ολοκληρώνεται η φάση της απαραίτητης προεργασίας για την προώθηση του έργου, καθώς από πέρυσι έχουν ολοκληρωθεί οι προκαταρκτικές μελέτες που συγχρηματοδοτήθηκαν από την Ε.Ε. στο πλαίσιο των Pre-Feed Studies.
Οι μελέτες αυτές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο αγωγός είναι τεχνικά εφικτός, οικονομικά βιώσιμος και εμπορικά ανταγωνιστικός.
Όπως αναφέρεται στις συγκεκριμένες μελέτες, η σχεδιαζόμενη δυναμικότητα του αγωγού είναι 10 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου το χρόνο, με δυνατότητα να φτάσει ως τα 16 δισ. κ.μ. Το μήκος του θα φτάνει περίπου τα 2000 χλμ., ενώ το κόστος του προσδιορίζεται σε περίπου 6 δισ. δολάρια. Στη βάση των σχεδίων που έχουν εκπονηθεί ως τώρα, ο αγωγός εκτιμάται ότι θα είναι έτοιμος το 2025.
Το επόμενο βήμα στο σχεδιασμό για την προώθηση του αγωγού γίνεται με την υπογραφή του Μνημονίου Συναντίληψης που θα υπογράψουν σήμερα στη Λευκωσία οι υπουργοί Ενέργειας των τεσσάρων κρατών.
Στο κείμενο του Μνημονίου Συναντίληψης θα συνομολογείται ότι τα τέσσερα κράτη αναγνωρίζουν ότι υπάρχει εν δυνάμει project, καθώς και η δέσμευση στη μεταξύ τους συνεργασία για την προώθηση και υλοποίηση του.
Μετά και τις υπογραφές που θα πέσουν κατά τη σημερινή συνάντηση, ο λόγος θα περάσει στις τεχνοκρατικές ομάδες των εμπλεκόμενων μερών, οι οποίες θα συναντηθούν στις 21 Δεκεμβρίου, προκειμένου να ετοιμαστεί η τελική συμφωνία.
Στη συνέχεια, το θέμα αναμένεται να απασχολήσει και την τριμερή συνάντηση Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ σε επίπεδο ηγετών κρατών, η οποία είναι προγραμματισμένη για τις 8 Ιανουαρίου στη Λευκωσία.