Για το μέλλον της ΔΕΗ μετά την πώληση των λιγνιτικών μονάδων αλλά και τη διαδικασία της πώλησης και το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας μιλά ο πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ, Γιώργος Αδαμίδης, σε συνέντευξη που παραχωρεί στο insider.gr. Όπως σημειώνει, η ελληνική κυβέρνηση παραχωρεί τις καλύτερες μονάδες ενώ εκτιμά ότι η επικείμενη πώληση δεν θα συμβάλει ούτε στην αύξηση του ανταγωνισμού ούτε στην τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης. Θεωρεί ότι η πώληση είναι «ετεροβαρής» ως προς την απόδοση των μονάδων που δίνει η ελληνική πλευρά σε σχέση με εκείνες που παραμένουν στο δημόσιο και προαναγγέλλει κινητοποιήσεις και απεργίες στο άμεσο χρονικόδιάστημα. Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη που παραχώρησε ο κ. Αδαμίδης στο insider.gr.
Τι αντίκτυπο θεωρείτε ότι θα έχει για τους καταναλωτές η πώληση των μονάδων της ΔΕΗ;
Οι μονάδες της Μελίτης και της Μεγαλόπολης είναι από τις πιο σύγχρονες μονάδες, είναι εκείνες που εντάσσονται πρώτες στο σύστημα, παράγουν πρώτες. Όταν η ζήτηση δεν είναι αυξημένη, όλες οι υπόλοιπες λειτουργούν σε εφεδρεία. Επομένως οι επενδυτές θα πάρουν τις μονάδες που λειτουργούν πρώτες. Οι ομάνδες που παραχωρούνται είναι ετεροβαρείς κυρίως ως προς την απόδοση. Εκτός λοιπόν από τον αντίκτυπο στην επιχείρηση και την οικονομία, το πιθανότερο είναι ότι θα υπάρχει αντίκτυπος και στις τιμές για τους καταναλωτές. Οι τιμές είναι βέβαιο ότι θα αυξηθούν στο επόμενο χρονικό διάστημα διότι η ΔΕΗ μετά από λίγο καιρό όταν θα απολέσει ένα μεγάλο μέρος από το παραγωγικό της δυναμικό, θα είναι αναγκασμένη είτε να πουλήσει πελάτες της είτε να κάνει εισαγωγές για να καλύψει τη ζήτηση (ή να αγοράσει από τους ιδιώτες/εναλλακτικούς παρόχους). Το «παιχνίδι» δεν παίζεται επί ίσοις όροις. Πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν και κάτι ακόμη: Η ΔΕΗ είναι υποχρεωμένη να δίνει ρεύμα σε όποιον της ζητήσει. Είναι αυτό που λέμε «τελευταίο καταφύγιο» και αυτό προβλέπεται από την ελληνική νομοθεσία. Αντίθετα, ένας εναλλακτικός πάροχος, μια ιδιωτική εταιρεία, δίνει ρεύμα μόνο αν τη συμφέρει και αν το θέλει. Όταν το παραγωγικό δυναμικό της ΔΕΗ μειωθεί κατά 900-1000 μεγαβάτ (αυτό θα αφαιρεθεί από τις καλύτερές της μονάδες) και παραμείνει μεγάλος ο αριθμός των πελατών, η ΔΕΗ θα είναι αναγκασμένη να αγοράζει ρεύμα από αλλού ενδεχομένως και από τους ίδιους τους ιδιώτες για να εξυπηρετήσει τους πελάτες. Αν δεν το κάνει, θα αναγκαστεί να διώξει πελάτες. Και με ποια διαδικασία θα διώξει πελάτες; Σε αυτό ακριβώς το πεδίο κινείται και η πολιτική του κ. Παναγιωτάκη που λέει ότι θέλει να φτιάξει μια εταιρεία με 500.000 την οποία θα πουλήσει. Βλέπει μπροστά του τον κίνδυνο, έχει αποδεχθεί την πώληση και καταλαβαίνει ότι εφόσον χάσει ένα τόσο μεγάλο παραγωγικό δυναμικό, για να καλύψει τους πελάτες, θα πρέπει ο ίδιος να κάνει επιπλέον εισαγωγές. Σήμερα η ΔΕΗ δεν παράγει ούτε καν το 50% της ζήτησης και έχει πελατολόγιο που αγγίζει το 83%. Από αυτό ένα 23% είναι πελατολόγιο που δεν το θέλει κανείς από τους εναλλακτικούς παρόχους (βιομηχανικοί πελάτες, το ελληνικό δημόσιο, δήμοι, ευάλωτοι καταναλωτές, ΥΚΩ). Επιπλέον, οι 700.000 περίπου καταναλωτές ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες. Αυτούς δεν τους θέλουν οι εναλλακτικοί πάροχοι.
Υπάρχει κάποιος τρόπος να θωρακιστούν οι καταναλωτές;
Η μόνη λύση είναι να κάνει η ΔΕΗ ένα ελκυστικό χαρτοφυλάκιο, το οποίο θα περιέχει και ευάλωτους και καλούς πελάτες. Δεν είμαι όμως βέβαιος ότι μπορεί να γίνει αυτό γιατί κανείς δεν θα θέλει να το αγοράσει. Υπάρχουν τρόποι ώστε οι εναλλακτικοί πάροχοι να προσεγγίσουν όλες τις ομάδες καταναλωτών αρκεί να το θέλουν. Θα μπορούσαν να το είχαν κάνει και τώρα εφόσον αγοράζουν φθηνότερο ρεύμα από τη ΔΕΗ.
Στη φάση που βρισκόμαστε η συγκεκριμένη επιλογή της κυβέρνησης να πουλήσει τις καλύτερες λιγνιτκές μονάδες είναι ένα πλήγμα σε δύο επίπεδα. Πρώτον, στους καταναλωτές και δεύτερον, στην ίδια τη ΔΕΗ. Στους καταναλωτές δεν υπάρχει περίπτωση να προσφερθούν χαμηλότερα τιμολόγια γιατί και τώρα που μπορούν να το κάνουν δεν το κάνουν. Οι ιδιώτες πάροχοι αγοράζουν με 30 ευρώ. Η πρώτη δημοπρασία ήταν στα 37 ευρώ. Το κόστος παραγωγής από μια λιγνιτική μονάδα δεν μπορεί να πέσει κάτω από 40 ευρώ. Υπάρχει εξορυκτική δραστηριότητα, ορυχεία, μετεγκαταστάσεις, κατολισθήσεις κλπ. Μπορεί το κόστος να είναι ελεγχόμενο και σχετικά προβλέψιμο αλλά δεν είναι μικρό. Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι οι επενδυτές θα αγοράσουν τις μονάδες της Μεγαλόπολης και της Φλώρινας και επειδή θα μπαίνουν πρώτα στο σύστημα, η παραγωγή θα πωλείται αν όχι στις ίδιες τιμές στη χώρα σε μεγαλύτερες τιμές έξω.
Έχετε αντιδράσει έντονα στην πώληση των μονάδων της ΔΕΗ, το θέμα «κλειδώνει» την Παρασκευή, 1η Δεκεμβρίου , πρόκειται για μια απόφαση ειλημμένη….
Αντιδρούμε στην πώληση των μονάδων της ΔΕΗ. Για το λόγο αυτό κάναμε και κινητοποιήσεις και είχαμε πολύ πρόσφατα και μια συνάντηση με τον υπουργό Ενέργειας, κ. Σταθάκη. Η κυβέρνηση επικαλείται την απόφαση του ευρωδικαστηρίου (καταδικαστική απόφαση για δεσπόζουσα θέση της ΔΕΗ) και υποστηρίζει ότι δεδομένου ότι είμαστε υποχρεωμένοι από την DG Comp να παρέχουμε λιγνιτκά κοιτάσματα σε ιδιώτες, πρέπει να δώσουμε από τα ήδη υπάρχοντα καθώς δεν υπάρχει προθεση να ανοίξουν νέα λιγνιτικά πεδία. Ο κ. Σταθάκης μας ανέφερε ότι ως κυβέρνηση βρήκε μπροστά του τη «μικρή ΔΕΗ» και εμφανίζει το δικό του σενάριο ως καλύτερο από το προηγούμενο. Ωστόσο, η δική μας θέση, την οποία εκφράσαμε και στον υπουργό είναι ότι η χώρα δεν έχει καμία υποχρέωση να πουλήσει μονάδες.
Η απόφαση του Ευρωδικαστηρίου ορίζει ότι στα νέα λιγνιτικά πεδία που θα ανοίξουμε δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι η ΔΕΗ, να συμμετέχει η ΔΕΗ. Αυτή την απόφαση την ξέραμε από το 2009 και τότε η κυβέρνηση Παπανδρέου είχε πει προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι δεν προτίθεται να ανοίξει νέα ορυχεία για να δώσει στους ιδιώτης απλά θα έδινε από αυτά που ήδη υπάρχουν, δηλαδή από τα εργοστάσια που ήδη ξέρουμε.
Η απόφαση της κυβέρνησης είναι να μην ανοίξει νέα λιγνιτικά πεδία για να πετύχει νωρίτερα τους στόχους του Παρισιού λόγω της σταδιακής απομείωσης του άνθρακα σε όλη την Ευρώπη. Άρα από τα έτοιμα εργοστάσια στην Ελλάδα, τα οποία είναι ήδη αποσβεσμένα, πάει να δώσει στους ιδιώτες οι οποίοι θα κάνουν τι ; θα εξάγουν στο τέλος το ρεύμα έξω; Από πού προκύπτει ότι αυτό το ρεύμα θα το διαθέσουν στην ελληνική αγορά, εφόσον παίρνουν ενέργεια χωρίς κανένα απολύτως κόστος μέσα από τις δημοπρασίες; Και αυτό το ρεύμα το οποίο παράγει η ΔΕΗ με πολύ μεγαλύτερο κόστος δεν το δίνουν στην κατανάλωση αλλά το βγάζουν έξω. Ποιος εγγυάται ότι αυτοί που θα πάρουν αυτά τα εργοστάσια, το συγκεκριμένο ρεύμα θα το διαθέτουν για εσωτερική κατανάλωση;
Θα θέλαμε την άποψή σας και για τα αντισταθμιστικά. Για το Αμύνταιο και την Καρδιά, τις παλαιές μονάδες, οι οποίες θα παραμείνουν τελικά στο ελληνικό δημόσιο
Στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης η Επιτροπή Ανταγωνισμού (DG Comp) αποδέχθηκε τη Μελίτη και τη Μεγαλόπολη. Δεν αποδέχθηκε το Αμύνταιο διότι το 2013 τόσο η ΔΕΗ όσο και η ελληνική κυβέρνηση είχαν πει ότι οι μονάδες της Καρδιάς και του Αμυνταίου, μόλις συμπληρώσουν 17.500 ώρες λειτουργίας (από 1/1/2016 και μετά) θα αποσυρθούν οριστικά. Οι συγκεκριμένες μονάδες έχουν διάρκεια ζωής περίπου ένα χρόνο. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού δεν ήθελε στη διαδικασία του market test να μπουν μονάδες που η ίδια η κυβέρνηση είχε σκοπό να αποσύρει σε ένα χρόνο. Αυτό έχει μια λογική. Από την άλλη, με περιβαλλοντικές επενδύσεις είναι δυνατόν να παραταθεί η διάρκεια ζωής τους, κάτι το οποίο τώρα ο κ. Σταθάκης θέλει να λύσει, διαπραγματευόμενος μέχρι και την Παρασκευή για την παράταση των ωρών λειτουργίας των μονάδων.
Οι ώρες λειτουργίας του Αμύνταιου πρέπει να παραταθούν τόσο για λόγους επάρκειας όσο και για λόγους αυτάρκειας. Βέβαια, αν η ΔΕΗ ήθελε να παραταθεί ο χρόνος ζωής τους, θα έκανε ό,τι ήταν δυνατόν για να παραταθούν. Δεν θα είχε στείλει επιστολή να κλείσουν.
Σε τι επίπεδα πιστεύετε ότι θα κινηθεί η τιμή που θα «πιάσουν» οι προς πώληση μονάδες;
Καταρχήν θα πρέπει να δούμε ποιος και πώς θα τις αποτιμήσει. Φοβάμαι ότι το τίμημα θα είναι χαμηλό. Για παράδειγμα, ο ΑΔΜΗΕ θεωρήθηκε ότι για τις μέρες μας έπιασε ένα υψηλό τίμημα (320 εκατ. ευρώ). Προσωπικά όμως θεωρώ ότι ήταν πολύ μικρό το τίμημα γιατί πρόκειται για μια άπαξ διαδικασία. Οι επιχειρήσεις αυτές όμως έχουν μια συνέχεια, θα είναι στο διηνεκές. Ειδικά όταν μιλάμε για τον ΑΔΜΗΕ, το εθνικό σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, όποιος και αν παράγει το ρεύμα, αυτό θα περνάει από το δίκτυο. Και το δίκτυο το ελέγχει, (ευτυχώς προς το παρόν), η ελληνική κυβέρνηση κατέχοντας το 51%. Όμως είναι εύθραυστη αυτή η διαδικασία. Ήδη οι Κινέζοι μπήκαν με 24% και σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα πιστεύω ότι ο ΑΔΜΗΕ θα έχει την τύχη του ΟΤΕ.
Παράλληλα, αυτές οι κοινωνίες (Δυτική Μακεδονία, Αρκαδία) λαμβάνουν ένα ειδικό τέλος, ο Τοπικός Πόρος Ανάπτυξης (ΤΠΑ). Από τα συνολικά έσοδα της ΔΕΗ, κάθε χρόνο ένα ποσόν της τάξεως των 23 εκατ. ευρώ διανέμεται στις περιοχές Αρκαδίας και Δυτικής Μακεδονίας. Αυτό τι θα γίνει; Οι τηλεθερμάνσεις, οι οποίες ζεσταίνουν τη Μεγαλόπολή, τη Πτολεμαϊδα, τη Φλώρινα; Πώς θα αποτιμηθούν;
Μιλάμε για ένα εθνικό έγκλημα. Και τη φράση αυτή δεν την έχουμε πει εμείς, την έχει πει πρώτος ο κ. Τσίπρας, το 2014, όταν πουλούσαν τις ίδιες μονάδες οι άλλοι. Δεν μπορεί σήμερα να μην είναι εθνικό έγκλημα. Ούτε δεχόμαστε τη λογική ότι βρισκόμαστε με το πιστόλι στον κρόταφο. Και επειδή όλες αυτές οι μονάδες έχουν ήδη αποσβέσει το κόστος κατασκευής τους μπορεί να αποτιμηθούν «μπιρ παρά» όπως είπε και ο Σκουρλέτης, ο οποίος είχε κάνει λόγο και για «ρεσάλτο συμφερόντων».
Θεωρείτε ότι υπάρχει κάποιος τρόπος να διατηρηθούν οι θέσεις εργασίας στις προς πώληση μονάδες;
Ο κ. Σταθάκης είπε ότι το υπουργείο θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να διασφαλιστούν οι θέσεις εργασίας. Αλλά πως θα διασφαλίσει κάποιος τις θέσεις εργασίας σε μια επιχείρηση κάποιου άλλου; Είπε ότι θα μπουν ρήτρες όπως είχε γίνει και στο νόμο για τη μικρή ΔΕΗ όπου υπήρχε πρόβλεψη να διατηρηθούν οι σχέσεις εργασίας και το ισχύον καθεστώς για μια πενταετία. Μετά το πέρας της πενταετίας ο επενδυτής μπορούσε να κάνει ό,τι θέλει.
Μέχρι το τέλος Ιανουαρίου θα έχουμε μια ξεκάθαρη εικόνα. Θα δούμε ποιες θα είναι οι αντιδράσεις από την πλευρά των ενδιαφερόμενων αγοραστών. Θα θέλουν να αγοράσουν μονάδες με το προσωπικό που ήδη υπάρχει ή κατά τη διάρκεια του market test θα πουν ότι ενδιαφέρονται να αγοράσουν αλλά όχι με όλο το προσωπικό; Εκεί φοβάμαι ότι θα βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση το διοικητικό συμβούλιο της ΔΕΗ, το οποίο θα αναλάβει να φέρει και εις πέρας την όλη διαδικασία.
Είμαι βέβαιος ότι δεν θα υπάρξει κανένας ενδιαφερόμενος για να αγοράσει τις μονάδες μαζί με το προσωπικό. Επομένως, θα αναγκαστούν να προχωρήσουν σε απολύσεις. Θυμίζω ότι μετά το δεύτερο μνημόνιο, οι εργαζόμενοι στη ΔΕΗ δεν έχουν κάποια μονιμότητα. Οι συμβάσεις τους είναι αορίστου χρόνου και μπορούν να απολυθούν.
Έχετε προαναγγείλει κινητοποιήσεις. Ωστόσο πολύωρες απεργίες μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στους απλούς καταναλωτές ολόκληρης της χώρας. Μιλάμε για το ρεύμα….
Αντιδρούμε στην πώληση των μονάδων. Ξεκινάμε με ένα συλλαλητήριο τη Δευτέρα, 4 του μηνός, ημέρα της Αγίας Βαρβάρας, η οποία είναι και προστάτιδα των λιγνιτωρύχων στη Φλώρινα. Ένα δεύτερο συλλαλητήριο έχει προγραμματιστεί στη Μεγαλόπολη, στις 6 Δεκεμβρίου. Στις 14 Δεκέμβρη έχουμε μια 24ωρη προειδοποιητική απεργία ενταγμένη στην απεργιακή κινητοποίηση και της ΑΔΕΔΥ αλλά με ένα διεκδικητικό πλαίσιο το οποίο θα συμπληρώνεται με τα δικά μας αιτήματα. Αμέσως μετά τις γιορτές, γιατί πιστεύω ότι θα υπάρχει και μια σχετική ανάπαυλα από την πλευρά των δανειστών τότε, και εν όψει του market test, θα κινητοποιηθούμε με κάθε μορφής και διάρκειας αγώνα, ανάλογα με το πώς θα εξελίσσονται τα πράγματα, με αποκορύφωμα τις απεργιακές κινητοποιήσεις οι οποίες θα λάβουν χώρα την ώρα που η πώληση θα έρθει ως νομοσχέδιο στη Βουλή κατ’ αντιστοιχία του 2014. Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα λιγότερο από αυτά που κάναμε το 2014. Τότε μας επιστράτευσαν και σταματήσαμε. Το δικαστήριο κήρυξε παράνομη την απεργία. Τώρα όμως έχουμε ένα πλεονέκτημα. Η προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ (θα δω αν η σημερινή θα το κάνει) με πρόταση του τότε υπουργού Περιβάλλοντος, του κ. Λαφαζάνη, ήρθη η επιστράτευση. Από τις 4/2/2015 έγινε αυτό. Άρα αυτή την ώρα έχουμε τη δυνατότητα των κινητοποιήσεων. Δεν είμαστε επιστρατευμένοι.
Αναφέρατε πρόσφατα ότι θα εμποδίσετε το ΔΣ της ΔΕΗ να πάρει απόφαση πώλησης…
Το ΔΣ της ΔΕΗ φέρει τεράστια ευθύνη. Θα έχει και ποινικές ευθύνες. Την υπόθεση θα την πάμε και στα δικαστήρια και στο ΣτΕ και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο όπως είχαμε κάνει με τον ΑΔΜΗΕ. Το ίδιο θα κάνουμε και τώρα για να μπλοκάρουμε αυτή τη διαδικασία. Μετά την ψηφοφορία στη Βουλή (όπου θα δούμε ποιοι θα ψηφίσουν) θα έχουμε το ΔΣ της ΔΕΗ, το οποίο θα κληθεί να πάρει τις σχετικές αποφάσεις. Δεν ξέρουμε αν θα είναι το ισχύον γιατί λήγει η θητεία του κ. Παναγιωτάκη στις 30 Μαρτίου. Δεν ξέρω αν το Υπερταμείο θα ανανεώσει το σύνολο της διοίκησης της ΔΕΗ γιατί είναι στη φάση που θα αξιολογηθούν. Θα υπενθυμίσουμε όμως στον κ. Παναγιωτάκη ότι κάποτε ήταν αυτός που έγραφε τους λόγους του ΣΥΡΙΖΑ για την ενέργεια.