Άμεσες αλλαγές στο νόμο Κατσέλη (ν.3869/2010), οι οποίες θα ανοίξουν το «μαύρο κουτί» μη εξυπηρετούμενων δανείων, ύψους περίπου 18 δισ. ευρώ, ζητούν οι τράπεζες, προκειμένου να ξεχωρίσουν την… ήρα των στρατηγικών κακοπληρωτών από όσους πληρούν τα κριτήρια και έχουν πραγματικά ανάγκη.

Η Ελληνική Ένωση Τραπεζών (ΕΕΤ) έχει επεξεργαστεί, σύμφωνα με πληροφορίες, πλαίσιο τριών βασικών μεταρρυθμίσεων, οι οποίες αποσκοπούν αφενός στην αποσυμφόρηση της λίστας περίπου 150 χιλιάδων αιτήσεων προς εκδίκαση, αφετέρου, στη χορήγηση δυνατότητας ενεργητικής διαχείρισης για το 18% των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, που βρίσκονται σήμερα σε καθεστώς νομικής προστασίας.

Όπως αποκάλυψε το Euro2day.gr, η πρόταση των τραπεζών προβλέπει την ενσωμάτωση στο νόμο Κατσέλη των βασικών αρχών του εξωδικαστικού για όσες αιτήσεις δεν έχουν εκδικαστεί, μέχρι την τροποποίηση του νόμου.

Αυτό σημαίνει ότι θα είναι υποχρεωτική η προσπάθεια εξωδικαστικής διευθέτησης και μόνο εφόσον δεν τα βρουν τράπεζα και δανειολήπτης, η υπόθεση θα φθάνει στα δικαστήρια. Η αίτηση εξωδικαστικής διευθέτησης θα υποβάλλεται από τις τράπεζες ή τον οφειλέτη στην πλατφόρμα του εξωδικαστικού, αλλά ως ειδικός διαμεσολαβητής θα ενεργεί δικαστικός (σ.σ. πιθανότατα ειρηνοδίκης), ο οποίος θα την επικυρώνει, εφόσον οι δύο πλευρές καταλήξουν σε συμφωνία.

Η θέσπιση της εξωδικαστικής διευθέτησης, ως υποχρεωτικό βήμα, θα επιτρέψει στις τράπεζες να εντοπίσουν ποιοι από όσους έχουν υποβάλει αίτηση, παίρνοντας προσωρινή προστασία, πληρούν τα κριτήρια και ποιοι είναι στρατηγικοί κακοπληρωτές.

Για τον λόγο αυτό ζητούν η ρύθμιση να αφορά όλες τις αιτήσεις που δεν έχουν εκδικασθεί μέχρι την ενδεχόμενη τροποποίηση του νόμου και όχι μόνο αυτές που θα υποβληθούν μετά την ψήφιση. «Κλειδί» για να εντοπιστούν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές είναι η άρση του τραπεζικού απορρήτου, που προβλέπει ο νόμος εξωδικαστικής διευθέτησης χρεών.

Η δεύτερη κίνηση αφορά στην επίσπευση της εκδίκασης των αιτήσεων, μέσω της άμεσης τοποθέτησης όλων των εκπαιδευόμενων δικαστών στα ειρηνοδικεία.

Απώλεια προστασίας για όσους δεν εξυπηρετούν τη ρύθμιση

Τέλος, προτείνεται η αυστηροποίηση των κριτηρίων του νόμου, με προβλέψεις όπως η απώλεια της προστασίας για όσους σταματούν να εξυπηρετούν τη ρύθμιση που αποφάσισε το δικαστήριο. Ο νόμος Κατσέλη, όπως τροποποιήθηκε το 2015 (ν. 4336/2015), επιτρέπει στις τράπεζες να κινήσουν διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης για την πρώτη κατοικία, εφόσον ο οφειλέτης καθυστερεί την καταβολή δόσεων της ρύθμισης, με αποτέλεσμα το συνολικό ποσό σε καθυστέρηση να υπερβαίνει αθροιστικά την αξία τεσσάρων μηνιαίων δόσεων ετησίως.

Για να αρθεί, όμως, η προστασία και να κινηθούν διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης θα πρέπει να υπάρξειαπόφαση δικαστηρίου που να ακυρώνει την προηγούμενη. Με βάση τους σημερινούς αργούς χρόνους απονομής δικαιοσύνης (σ.σ ορίζονται δικάσιμοι ως και το 2030!), η παραπάνω κίνηση είναι εξαιρετικά χρονοβόρος και οι τράπεζες ζητούν να προβλεφθεί μια διαδικασία… fast track για όσους σταματούν να εξυπηρετούν τη ρύθμιση.

Από τα στοιχεία των τραπεζών προκύπτει ότι ένα μεγάλο μέρος όσων έχουν λάβει προσωρινή ή μόνιμη προστασία, με βάση τις διατάξεις του νόμου Κατσέλη, είναι στρατηγικοί κακοπληρωτές.

Τι δείχνουν τα στοιχεία των τραπεζών

Περίπου το 40% των αιτήσεων είτε δεν φθάνει ποτέ σε ακρόαση στο δικαστήριο, είτε η αίτηση προστασίας απορρίπτεται από τον ειρηνοδίκη. Επιπρόσθετα, περίπου ένας στους τρεις που κερδίζει απόφαση δικαστηρίου για ρύθμιση με διαγραφή μέρους της οφειλής σταματά να την εξυπηρετεί.

Όπως ανέφερε ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Eurobank και υπεύθυνος για τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα Θ. Καλαντώνης, μιλώντας σε συνέδριο της ΕΕΔΕ, η πρακτική κατάργησης επί σειρά ετών των μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης έχει «θεριέψει» το φαινόμενο των «στρατηγικών κακοπληρωτών».

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Γ. Γεωργακόπουλος, επικεφαλής των Legacy Unit και Recovery Banking Unit της Πειραιώς, μιλώντας στην ίδια εκδήλωση, χαρακτήρισε μοναδικό φαινόμενο την «κουλτούρα» ασυνέπειας που έχει δημιουργηθεί στην Ελλάδα, εξαιτίας της βαθιάς κρίσης, της αβεβαιότητας για την επόμενη ημέρα και της καθυστέρησης στην ψήφιση του απαραίτητου θεσμικού «οπλοστασίου».

Για να «θεραπευτεί» το πρόβλημα απαιτείται εφαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας, βελτιώσεις όπου χρειάζονται και λειτουργική ετοιμότητα από τις τράπεζες.

Τέλος, ο κ. Π. Μυλωνάς, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής, ζήτησε την κατάργηση όποιων εμποδίων έχουν παραμείνει στο έργο της διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, συμπεριλαμβάνοντας μέσα σε αυτές και κάποιες διατάξεις του νόμου Κατσέλη, όπως για παράδειγμα η αυστηροποίηση των κριτηρίων χορήγησης προσωρινής προστασίας.