Την άποψη ότι η εικόνα της ελληνικής οικονομίας παρουσιάζει βελτίωση, εξέφρασε ο Αθανάσιος Κελέμης από το βήμα του συνεδρίου Capital+Vision, που διοργανώνει το Ελληνογερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο με το Capital.gr. Όμως, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο Γενικός Διευθυντής του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου, αυτό "δεν σημαίνει ότι εφησυχάζουμε, αλλά μας δίνεται ένα επιπλέον κίνητρο ώστε να συνεχίσουμε εντατικότερα τις μεταρρυθμίσεις για τη δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος για τις επενδύσεις".
O κ. Κελέμης έκανε εκτενή αναφορά στον κομβικό και στρατηγικό τομέα της ενέργειας, στον οποίον η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει τη νησίδα σταθερότητας για επενδύσεις στην περιοχή, να συμβάλλει καθοριστικά στην διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού και στη δημιουργία νέων, πιο ανταγωνιστικών αγορών προς όφελος του τελικού καταναλωτή.
Αναλυτικά στην ομιλία του ανέφερε τα ακόλουθα:
"Φίλες και φίλοι,
Χαίρομαι ιδιαιτέρως που βρίσκομαι σήμερα εδώ ώστε να σας παρουσιάσω το στρατηγικό μας πλάνο για την ανάπτυξη επενδύσεων σε ένα τόσο σημαντικό τομέα για την παγκόσμια οικονομία, τον ενεργειακό τομέα. Την προηγούμενη φορά συμμετείχα στο συνέδριο, από τη θέση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης και είχα παρουσιάσει τις συγκεκριμένες πρωτοβουλίες που λάβαμε ως Υπουργείο για την ενθάρρυνση/στήριξη των επενδύσεων, όπως είναι ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος και η απλοποίηση των διαδικασιών σύστασης και αδειοδότησης επιχειρήσεων.
Από τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεση μας για τις εγχώριες και ξένες άμεσες επενδύσεις, συνάγουμε το συμπέρασμα ότι η εικόνα της ελληνικής οικονομίας είναι σαφώς βελτιωμένη και ότι οι πρωτοβουλίες μας έχουν αποτέλεσμα. Χαρακτηριστικά, το 2016 είχαμε τις υψηλότερες άμεσες ξένες επενδύσεις των τελευταίων ετών, ενώ αυτή τη χρονιά έχουν φτάσει τα 2,1 δισ. ευρώ μόνο στο α’ 6μηνο του 2017.
Η ελληνική οικονομία λοιπόν γυρνάει σελίδα. Αυτό δεν σημαίνει ότι εφησυχάζουμε, αλλά μας δίνεται ένα επιπλέον κίνητρο ώστε να συνεχίσουμε εντατικότερα τις μεταρρυθμίσεις για τη δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος για τις επενδύσεις. Χρειάζεται ακόμη εντατική και συστηματική δουλειά ώστε να διασφαλίσουμε ότι η ελληνική οικονομία δεν θα επιστρέψει ποτέ στο στρεβλό αναπτυξιακό μοντέλο του παρελθόντος.
Χωροταξία
Προϋπόθεση για την προσέλκυση επενδύσεων αποτελεί η περαιτέρω απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης και η ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου. Στην κατεύθυνση αυτή κρίσιμο ρόλο καλείται να παίξει η χωροταξία. Έχουμε σχεδιάσει και υλοποιούμε μια ολοκληρωμένη και συνολικής στρατηγική. Επιγραμματικά θα αναφέρω:
1. Το Νόμο για τη χωροταξία που ψηφίστηκε στο τέλος του 2016 και εξειδικεύεται στο σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για τις χρήσεις γης, που έχει ήδη προωθηθεί στο ΣτΕ.
2. Την ολοκλήρωση της θεσμοθέτησης των 11 Περιφερειακών Πλαισίων και την αναζήτηση πόρων για την εκπόνηση Τοπικών Χωρικών Σχεδίων σε όλη την Επικράτεια.
3. Τη δημιουργία Ειδικών Χωροταξικών Σχεδίων, σε κλάδους, όπως ο τουρισμός, η ιχθυοκαλλιέργεια, οι ορυκτές πρώτες ύλες.
4. Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα υπερψηφίστηκε το νομοσχέδιο για τον έλεγχο και την προστασία του δομημένου περιβάλλοντος.
5. Σύντομα, επίσης, θα φέρουμε στη Βουλή νομοσχέδιο που θα διαμορφώνει για πρώτη φορά το θεσμικό πλαίσιο για τον χωροταξικό σχεδιασμό στη θάλασσα και στην παράκτια ζώνη.
6. Με γοργούς ρυθμούς προχωρά η ανάρτηση των δασικών χαρτών, με την οποία οριοθετείται οριστικά το δασικό δυναμικό της χώρας. Πρόκειται για ένα βήμα απαραίτητο, στη διαδικασία κατάρτισης του Κτηματολογίου. Ένα επόμενο βήμα, που θα γίνει τον προσεχή μήνα, είναι η θεσμοθέτηση του ενιαίου φορέα του Κτηματολογίου, με την ενοποίηση Υποθηκοφυλακείων και Κτηματολογίου.
Ενέργεια
Σήμερα, όμως, θέλω να επικεντρωθώ στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος της ενέργειας και τις σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες που ανοίγονται.
Τα κορυφαία ζητήματα της κλιματικής αλλαγής και της ενεργειακής ασφάλειας δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο σε εθνικό επίπεδο. Η ανάγκη συνεργασίας και σύμπνοιας σε Ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο καθίσταται επιτακτική. Έχουμε ευθυγραμμιστεί με τις δεσμεύσεις που απορρέουν από τις συμφωνίες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και είμαστε πρόθυμοι να υιοθετήσουμε τους υψηλότερους στόχους για τη μείωση των ρύπων και τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας που τέθηκαν στο "χειμερινό πακέτο" που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το περασμένο φθινόπωρο.
Η Ελλάδα, επιπλέον, είναι από τις πρώτες χώρες που επικύρωσε την Συμφωνία των Παρισίων για το κλίμα. Σημασία βέβαια δεν έχει απλά να επιτύχουμε έναν συγκεκριμένο ποσοτικό στόχο αλλά να ολοκληρώσουμε τη μετάβαση της παγκόσμιας οικονομίας προς ένα νέο ενεργειακό
μείγμα. Διαδικασία που δημιουργεί σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες, που θα διέκρινα σε 4 άξονες.
1. Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
Λαμβάνοντας υπόψη τον κεντρικό ρόλο που έχει διαδραματίσει η αξιοποίηση του ρυπογόνου άνθρακα στην παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη στο παρελθόν, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή ώστε η μετάβαση αυτή να γίνει με συντεταγμένο τρόπο. Αν, για παράδειγμα, μια οικονομία βρεθεί πίσω σε αυτή τη διαδικασία, πιθανότατα θα κληθεί να λειτουργήσει με ιδιαίτερα υψηλό ενεργειακό κόστος. Στον αντίποδα, η ταχεία αξιοποίηση σύγχρονων "καθαρών" τεχνολογιών, μπορεί να προσφέρει σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Για να συμβεί, όμως, αυτό απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις σε ΑΠΕ.
Πιστεύω ότι δε χρειάζεται να επιχειρηματολογήσω ιδιαίτερα σε σχέση με το τεράστιο ηλιακό και αιολικό δυναμικό της Ελλάδας. Κληθήκαμε, όμως να αντιμετωπίσουμε ζητήματα που μας κληροδότησαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις, λόγω έλλειψης διαμόρφωσης μακροχρόνιου πλάνου και πλαισίου για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Ειδικά ο κλάδος των φωτοβολταικών βίωσε το φαινόμενο που έχει διατυπωθεί ως "φωτοβολταικό μπουμ" της περιόδου 2004-2015, το οποίο αποτυπώνεται ξεκάθαρα με την παράθεση των εξής στοιχείων. Το 2004 το μερίδιο των ΑΠΕ προσεγγίζει μόλις το 6,9%, το 2015 πια έχει διπλασιαστεί για να φτάσει το 15,4%. Βασικό αποτέλεσμα της διείσδυσης των ΑΠΕ μέσω του συστήματος ιδιαιτέρως υψηλών εγγυημένων τιμών, οδήγησε στο υπέρογκο έλλειμμα του Λειτουργού της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας το οποίο και έχουμε καταφέρει να ελέγξουμε και να μειώσουμε σημαντικά, ώστε αυτό να μηδενιστεί και πλέον δεν αποτελεί εμπόδιο στην περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου.
Στην ίδια κατεύθυνση, προχωρήσαμε στη δημιουργία ενός ισχυρού θεσμικού πλαισίου επενδύσεων στις ΑΠΕ. Η Ελλάδα, το Φεβρουάριο του 2017, απέκτησε για πρώτη φορά ολοκληρωμένο μηχανισμό στήριξης των ΑΠΕ, ο οποίος είναι εγκεκριμένος από την ΕΕ.
Ιδιαιτέρως αξιόλογο είναι το επενδυτικό δυναμικό στον τομέα των αιολικών. Εντός του 2018 και 2019, αναμένεται να προκηρυχθούν
διαγωνισμοί για 1GW ισχύος σε νέα έργα, μεταφραζόμενο σε επιπλέον 1-1,2 δισ. ευρώ επενδύσεων. Παράλληλα, θα προκηρυχθούν διαγωνισμοί που θα αφορούν επιπλέον 1 δισ. ευρώ επενδύσεις το 2018 και το 2019. Σε αυτά ξεχωρίζουν τα μεγάλα αιολικά πάρκα στην Εύβοια, που αφορούν σε επενδύσεις άνω των 300 εκατ. ευρώ.
Θεσμοθετούμε σύντομα νέα εργαλεία ανάπτυξης επενδύσεων στον τομέα των ΑΠΕ και των ήπιων μορφών ενέργειας, συγκεκριμένα τις Ενεργειακές Κοινότητες, όπου εικάζω ότι είναι ιδιαιτέρως γνωστές στο συγκεκριμένο ακροατήριο, λόγω και της σημαντικής ανάπτυξης τους στη Γερμανία ιστορικά. Στόχος μας είναι να επιτρέψουμε τη συμμετοχή όσων το δυνατόν περισσότερων "παικτών" στην παραγωγή ενέργειας. Με αυτή τη νομοθετική πρωτοβουλία που λαμβάνουμε, έχουμε ως στόχο να ενθαρρύνουμε τη δημιουργία συμπράξεων μεταξύ μικρομεσαίων επιχειρήσεων, πολιτών και οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης με αποτέλεσμα την οικονομική ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών και τη μείωση του ενεργειακού κόστους για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.
2. Λιγνιτικό δυναμικό
Ο λιγνίτης θα αποκτήσει μικρότερη συμμετοχή στο ενεργειακό μείγμα, πλην όμως το μερίδιό του θα παραμείνει αρκετά μεγάλο, καθώς αποτελεί "εθνικό καύσιμο". Λαμβάνοντας υπόψη βέβαια, την αναγκαιότητα μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, οι υπάρχουσες μονάδες θα πρέπει να αναβαθμιστούν ώστε να μειωθεί το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Οι νέες μονάδες που θα κατασκευαστούν απαιτείται να είναι αποδοτικότερες και να αξιοποιούν νέες τεχνολογίες που πληρούν αυστηρά περιβαλλοντικά κριτήρια. Βρισκόμαστε σε διαδικασία/φάση αποεπένδυσης του 40% του λιγνιτικού δυναμικού της Δ.Ε.Η., αυτή την περίοδο, με σκοπό να αποκτήσουν μεγαλύτερη πρόσβαση στο λιγνίτη ιδιώτες εκτός της Δ.Ε.Η. Και σε αυτή την περίπτωση απαιτούνται κεφάλαια προς επένδυση και τεχνογνωσία. Σε αυτό το κεφάλαιο η διεθνής συνεργασία θα μπορούσε να αποδειχθεί σημαντική.
3. Φυσικό Αέριο
Σημαντικό ρόλο στη μεταβατική περίοδο κατά την οποία θα υλοποιούνται οι επενδύσεις σε ΑΠΕ καλείται να παίξει το φυσικό αέριο, που δεν έχει χαρακτηριστεί τυχαίο "καύσιμο γέφυρα". Αυτό διότι επιτυγχάνει ένα διττό στόχο. Την δυνατότητα διατήρησης ενός
ικανοποιητικού επιπέδου ανάπτυξης της οικονομίας και άρα αντικαθιστά τον ρόλο του άνθρακα στην παγκόσμια παραγωγή, ενώ παράλληλα επιτυγχάνει τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι ανάγκες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας στο μέλλον, με ορίζοντα το 2035 αναμένεται να παραμείνει πολύ κοντά στα επίπεδα του 2015. Από το 2040 και μετά, αρχίζει να διαφαίνεται μια σημαντική μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου στην Ευρώπη, βάση των ίδιων στοιχείων.
Είναι λοιπόν προφανές ότι το καύσιμο που θα κινεί την Ευρωπαϊκή οικονομία τα επόμενα χρόνια. Το μεγάλο ζήτημα που ανακύπτει είναι η αυξημένη εξάρτηση της Ευρωπαϊκής οικονομίας στις εισαγωγές φυσικού αερίου. Βάση αυτών, καλούμαστε ως Ευρώπη να απαντήσουμε σε αυτή την πρόκληση, με δύο τρόπους. Πρώτον με την προώθηση εναλλακτικών οδεύσεων αγωγών φυσικού αερίου και δεύτερον με τη δημιουργία νέων αγορών που θα επιτρέψουν την είσοδο νέων παικτών στην αγορά, αυξάνοντας την ασφάλεια εφοδιασμού και παράλληλα μειώνοντας τις τιμές προς όφελος των τελικών καταναλωτών.
Η Ελλάδα, λόγω της στρατηγικής γεωγραφικής της θέσης, επιδιώκει να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην Ευρωπαϊκή αρένα φυσικού αερίου. Προχωράμε σε τρία στρατηγικά βήματα:
1. Στο άνοιγμα της εγχώριας αγοράς φυσικού αερίου και την επιτάχυνση της επέκτασης της χρήσης.
Η απελευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου εξελίσσεται με την παράλληλη δημιουργία μίας νέας ενεργειακής αγοράς. Παρότι η Δημόσια Επιχείρηση Αερίου (ΔΕΠΑ), είναι ο βασικός παίκτης της χονδρεμπορικής αγοράς, από τον Ιούνιο του 2016 και άλλοι εισαγωγείς φυσικού αερίου έχουν αρχίσει να δραστηριοποιούνται στο σημείο διασύνδεσης με τη Βουλγαρία. διαδικασία παράλληλη με την ενοποίηση της εγχώριας με την Ευρωπαϊκή αγορά. Η στρατηγική μας συνίσταται στο άνοιγμα της αγοράς σε νέους παίκτες με συντεταγμένο τρόπο, ο οποίος θα διασφαλίζει την ασφάλεια εφοδιασμού.
Ειδικότερα στη χονδρική αγορά
Η ΔΕΠΑ εκπονεί ένα πρόγραμμα αποδέσμευσης φυσικού αερίου ώστε να μειώσει το μερίδιο της στην αγορά, με την εφαρμογή των συναλλαγών φυσικού αερίου στο εικονικό σημείο δηλώσεων. Με αποτέλεσμα, ήδη στο τέλος του 2016, επτά ακόμη χρήστες του δικτύου να δραστηριοποιούνται στο σημείο διασύνδεσης με τη Βουλγαρία.
Στη λιανική αγορά έχουμε προχωρήσει σε τρία βασικά βήματα
- Ολοκληρώσαμε το διαχωρισμό προμήθειας και διανομής φυσικού αερίου
- Επιτρέψαμε στους εμπορικούς και βιομηχανικούς καταναλωτές, οι οποίοι αθροιστικά καλύπτουν το 85% της συνολικής ζήτησης, να επιλέγουν προμηθευτή, καθώς και
- Από την 1η Ιανουαρίου του 2018 θα δώσουμε σε όλους τους καταναλωτές το δικαίωμα επιλογής προμηθευτή.
Η στρατηγική μας είναι ξεκάθαρη. Δημιουργία επενδυτικών ευκαιριών μέσω της εισόδου νέων παικτών στην αγορά φυσικού αερίου, που θα επιτρέψει την περαιτέρω επέκταση του δικτύου διανομής σε όσες περισσότερες πόλεις. Οι τρεις ελληνικές εταιρίες διανομής έχουν ξεκινήσει πρόγραμμα επέκτασης του δικτύου σε 50 περιοχές και πόλεις στην Ελλάδα μέχρι το 2023.
2. Στην ενίσχυση του ρόλου της Ελλάδας ως χώρα- κλειδί για τη μεταφορά φυσικού αερίου
Είναι προφανές ότι η Ελλάδα λόγω της γεωγραφικής της θέσης αποτελεί Πύλη εισόδου φυσικού αερίου για την Νοτιοανατολική Ευρώπη με τη δυναμική να καταστεί κόμβος φυσικού αερίου για τα Βαλκάνια. Συμμετέχουμε στην κατασκευή μεγάλων έργων υποδομών στον τομέα φυσικού αερίου, που μπορούν θα διασφαλίσουν την ασφάλεια εφοδιασμού για την Ευρώπη και θα οδηγήσουν ταυτόχρονα στη δημιουργία νέων αγορών και συνεπώς στη μείωση των τιμών για τους τελικούς καταναλωτές.
Να αναφέρω συνοπτικά τα σημαντικότερα έργα υποδομών στα οποία συμμετέχουμε
- Ο Διαδριατικός Αγωγός Φυσικού Αερίου, ο οποίος αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του Νοτίου Διαδρόμου που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την Κασπία στην Ευρώπη, δημιουργώντας μια εναλλακτική όδευση για την Ευρώπη.
- Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση του Αγωγού EastMed, αποκτά σημαντικές προοπτικές υπό το φως των πρόσφατων ανακαλύψεων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στις θαλάσσιες περιοχές της Κύπρου και του Ισραήλ. Πρόσφατες μελέτες καταδεικνύουν ότι το έργο κατασκευής του αγωγού είναι βιώσιμο με οικονομικούς και τεχνικούς όρους.
3. Στην επέκταση της αγοράς φυσικού αερίου στην περιοχή των Βαλκανίων
Η Ελλάδα επιδιώκει να αξιοποιήσει τη στρατηγική της θέση, ώστε να έχει κεντρικό ρόλο στην επέκταση της αγοράς φυσικού αερίου στα Βαλκάνια, αξιοποιώντας τη δυναμική των εξελίξεων στον τομέα του Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου. Σχεδιάζουμε τη δημιουργία δύο σημείων εισόδου φυσικού αερίου στην ελληνική επικράτεια και την κατασκευή ενός κάθετου διασυνδετήριου αγωγού, στον οποίο συμπεριλαμβάνεται ο Διασυνδετήριος Αγωγός Ελλάδας-Βουλγαρίας, που θα ανοίξει το δρόμο για τη δημιουργία μιας νέας αγοράς στα Βαλκάνια, όπου θα καταστήσει την Ελλάδα ως βασικό παίκτη στην αγορά Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στην περιοχή. Κεντρικό ρόλο στη δημιουργία και την ανάπτυξη της νέας αυτής αγοράς Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου κατέχουν δύο επιμέρους έργα. Η αναβάθμιση του τερματικού σταθμού ΥΦΑ της Ρεβυθούσσας, καθώς και η κατασκευή του πλωτού σταθμού ΥΦΑ Αλεξανδρόπουλης.
4. Ενοποίηση Ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας
Εντός του 2018, θα τεθεί σε εφαρμογή νομοθεσία για την αναδιοργάνωση της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, για την ολοκλήρωση της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, το λεγόμενο "Μοντέλο Στόχο".
Το Μοντέλο Στόχος προσδιορίζει τις ελάχιστες απαιτούμενες προδιαγραφές που θα πρέπει να ακολουθήσουν οι επιμέρους εθνικές αγορές, ώστε να διαμορφώσουν μια κοινή αρχιτεκτονική λειτουργίας, η οποία θα οδηγήσει, ακολούθως, στην σύζευξη των αγορών της ΕΕ και στην ενθάρρυνση ανοικτού και δίκαιου ανταγωνισμού, προς το συμφέρον του τελικού καταναλωτή.
Βασικό ζητούμενο της αναδιάρθρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι η μείωση του ενεργειακού κόστους και η ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού, μέσω της δημιουργίας μηχανισμών, όπως το ενεργειακό χρηματιστήριο, και της ενίσχυσης των διασυνδέσεων μεταξύ των κρατών-μελών.
Το αυξημένο μέγεθος μιας ενιαίας Ευρωπαϊκής αγοράς θα ωφελήσει αισθητά τους καταναλωτές:
- Συνεπάγεται σημαντική όξυνση του ανταγωνισμού, με προφανή θετικά αποτελέσματα για τον καταναλωτή.
- Περιορίζει τη διακύμανση της συνολικής προσφοράς και ζήτησης από τυχαία / εξωγενή γεγονότα, συμβάλλοντας στη σταθερότητα του ενεργειακού κόστους.
- Ενθαρρύνει την προσέλκυση κεφαλαίων, επιτρέποντας έτσι να πραγματοποιηθούν εκτεταμένες επενδύσεις, που θα αξιοποιούν σύγχρονες, φιλικές στο περιβάλλον, τεχνολογίες.
Στον κομβικό και στρατηγικό τομέα της ενέργειας, η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει τη νησίδα σταθερότητας για επενδύσεις στην περιοχή, να συμβάλλει καθοριστικά στην διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού και στη δημιουργία νέων, πιο ανταγωνιστικών αγορών προς όφελος του τελικού καταναλωτή.
Τέλος θα ήθελα να αναφέρω ότι πολύ πρόσφατα ενημερώθηκα για την εκκίνηση ενός εκπαιδευτικού προγράμματος με θέμα την περιβαλλοντική προστασία και την εξοικονόμηση ενέργειας, στο πλαίσιο του έργου "Young Energy Europe", το οποίο πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας για την Προστασία του Κλίματος (EUKI) του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Περιβάλλοντος της Γερμανίας και επέλεξε μεταξύ άλλων χωρών την Ελλάδα ως το κατάλληλο κράτος-μέλος για την ανάπτυξη της συγκεκριμένης δράσης. Στόχος του προγράμματος είναι οι εκπαιδευόμενοι να προσδιορίσουν τις κατάλληλες τεχνολογίες, μεθόδους και δράσεις που χρειάζονται ώστε η επιχείρηση που εργάζονται, να λειτουργεί εξοικονομώντας ενέργεια με γνώμονα την πράσινη ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος. Χαιρετίζω την πρωτοβουλία αυτή ως ακόμη μία ευκαιρία να συσφίξουμε την ήδη στενή συνεργασία μας με το Ομοσπονδιακό κράτος της Γερμανίας".