Στρατηγική στόχευση της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων είναι να προχωρήσει σε ένα μεγάλο γύρο παραχωρήσεων σε τρία περίπου χρόνια και αφού εν τω μεταξύ έχουν γίνει οι πρώτες γεωτρήσεις, πολλά νέα σεισμικά και οι εταιρείες έχουν «επιστρέψει» στο Δημόσιο μέρος των παραχωρήσεων που θα έχουν ερευνήσει. Αυτό επισημαίνει μεταξύ άλλων ο Γιάννης Μπασιάς, πρόεδρος της ΕΔΕΥ στη συνέντευξη που παραχώρησε στο energypress.
Ο κ. Μπασιάς δίνει τη συνολική εικόνα των ερευνών στον ελληνικό χώρο, εξηγεί τους λόγους για τους οποίους έχουν προσέλθει στην ελληνική ΑΟΖ οι μεγάλες διεθνείς πετρελαϊκές, θέτει στη σωστή τους διάσταση τις προοπτικές της ευρύτερης περιοχής της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και, τέλος, παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο θα κινηθεί η ΕΔΕΥ σχετικά με τις πετρελαιοπιθανές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας.
Ολόκληρη η συνέντευξη του Γιάννη Μπασιά έχει ως εξής:
Κύριε πρόεδρε, πρόσφατα ανακοινώσατε ότι σε συνεργασία με την EBRD έχετε καταλήξει στον ανάδοχο ο οποίος θα σας βοηθήσει να έχετε τη διαχείριση συνολικά της ασφάλειας των υπεράκτιων εγκαταστάσεων. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά;
Μιλάμε για την προστασία της υγείας, της εργασίας και του περιβάλλοντος, που συνδέονται µε τις υπεράκτιες δραστηριότητες πλατφορµών και γεωτρήσεων στον ελληνικό χώρο.
Η μέριμνα για την ασφάλεια των υπεράκτιων εγκαταστάσεων είναι αποτέλεσμα μιας οδηγίας ευρωπαϊκής που εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες και στην Ελλάδα ανατέθηκε στην ΕΔΕΥ με μεταβατικό τρόπο για όσο καιρό χρειάζεται μέχρι να δημιουργηθεί μια διεύθυνση αυτόνομη. Η ΕΔΕΥ για «να τα βγάλει πέρα» όπως θα λέγαμε, ζήτησε τη βοήθεια της EBRD για να οργανωθεί ένας διεθνής διαγωνισμός και αναδείχτηκε ανάδοχος η νορβηγική DNV. Με αυτήν θα δουλέψουμε για έξι μήνες ώστε να οργανώσουμε μια δομή που θα ασχοληθεί με αυτά, να γίνει εκπαίδευση και πρόσληψη του αναγκαίου προσωπικού, να οργανωθεί το νομικό πλαίσιο που θα προτείνουμε στο υπουργείο ώστε να προχωρήσει σε ειδικότερα βήματα που προϋποθέτουν υπουργική απόφαση ή ίσως και νόμο και είμαστε πολύ χαρούμενοι γιατί είχαμε τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) και ο διαγωνισμός έγινε σε διεθνές επίπεδο. Βρισκόμαστε σήμερα σε κατάσταση να δουλεύουμε με μια εταιρεία που είναι η πιο γνωστή και η πιο σοβαρή σε τέτοια θέματα.
Αυτή τη στιγμή στη χώρα μας έχουμε δύο πλατφόρμες στον Πρίνο. Μία που παράγει, (της Καβάλα Oil, δηλαδή της Energean) και μια πιο νότια στη Νότια Καβάλα, ένα κοίτασμα που ήδη εξαντλήθηκε και έχουμε το περίφημο θέμα που συζητάμε αρκετά συχνά αν θα χρησιμοποιηθεί ως αποθήκη αερίου. Η οδηγία η ευρωπαϊκή λέει ότι άμα έχεις πάνω από έξι πλατφόρμες σε μια χώρα, πρέπει να γίνει ένας αυτόνομος οργανισμός δημόσιος.
Πώς προχωρά κύριε πρόεδρε ο τομέας της έρευνας στη χώρα μας;
Θα σας δώσω μια συνοπτική εικόνα: Ιωάννινα, Πατραϊκός και Κατάκολο είναι οι πιο προχωρημένες παραχωρήσεις.
Τα Ιωάννινα είναι μια περιοχή πολύ δύσκολη γιατί είναι πάρα πολύ γεωλογικά τεκτονισμένη και έχουμε εναλλαγές από μαλακά ιζήματα, σκληρά ιζήματα και σκληρές πέτρες, πράγμα που κάνει δύσκολη την κατανόηση των δομών, την πιθανή ύπαρξη κοιτασμάτων και οι γεωφυσικές μελέτες είναι δύσκολες. Το ανάγλυφο είναι τόσο δύσκολο ώστε η όποια εργασία προϋποθέτει πολλά ελικόπτερα που ανεβάζουν την τιμή φοβερά. Χρειάζεται μια τεχνογνωσία εκτός από τα χρήματα, η οποία προς το παρόν δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Η Energean βρήκε ένα καλό συνεργάτη, τη Repsol, η οποία έχει εμπειρία σε τέτοια θέματα, κυρίως από τη Λ. Αμερική και το 2018 αρχίζει έντονη δουλειά στα Ιωάννινα.
Στο θαλάσσιο κοίτασμα του Πατραϊκού, το 2018 υπάρχει υποχρέωση να γίνει γεώτρηση από τα ΕΛΠΕ και την Edison.
Στο Κατάκολο δώσαμε την άδεια να ξεκινήσουν οι εργασίες εξέλιξης του πεδίου που σημαίνει ότι πρέπει να ετοιμαστούν για παραγωγική γεώτρηση, μάλλον το 2019. Πιστεύουμε ότι θα υπάρξει παραγωγή στη Δ. Ελλάδα με αυτή την ανακάλυψη που έγινε το 1981.
Είναι πολύ σημαντικό, όχι μόνον που παίρνει μπρος το Κατάκολο που είναι μικρή περιοχή, αλλά και όλα όσα γίνονται στα υπεράκτια οικόπεδα με το οικόπεδο 2 όπου η Total θα βάλει μπρος σεισμικά και γεώτρηση. Είναι σημαντική περιοχή γιατί γειτνιάζει με την Ιταλία και η Edison είναι παρούσα στην άλλη πλευρά. Έχουμε πολλές ελπίδες για το οικόπεδο 2. Θα δώσει αέρα και στο οικόπεδο 10 στον Κυπαρισσιακό αλλά και σε αυτό που θέλουμε να κάνουμε τώρα όσον αφορά την Κρήτη και το Ιόνιο.
Στρατηγικά βρισκόμαστε σήμερα σε μια κατάσταση με τρεις παραχωρήσεις που προχωρούν γρήγορα και ξεκίνησαν νωρίς, υπάρχουν άλλες που πρέπει να γίνουν και θα γίνουν και έχουμε και το επόμενο στάδιο που είναι το άνοιγμα του διαγωνισμού για την Κρήτη και το Ιόνιο.
Στα τέλη Σεπτεμβρίου ο διαγωνισμός αυτός θα πρέπει να βγει γιατί εμείς ολοκληρώσαμε τη δουλειά μας 18 Ιουλίου, όλα ήταν έτοιμα και είχαν κατατεθεί στο υπουργείο. Όποιος κοιτάξει την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως σήμερα ή την ιστοσελίδα της ΕΔΕΥ δεν χρειάζεται τίποτα παραπάνω, άρα οι εταιρείες είναι ενήμερες. Ενημερώθηκε όλη η πετρελαϊκή βιομηχανία και ένας αριθμός των εταιρειών θα παρουσιαστεί στο «παράθυρο» των 90 ημερών που θα αρχίσει όταν βγει η προκήρυξη στην ευρωπαϊκή εφημερίδα.
Εμείς θα πρέπει να δουλέψουμε να δούμε ποιες προτάσεις μας καλύπτουν και ποιες όχι, οπότε η αξιολόγηση θα κρατήσει ένα μήνα και είναι μια περίοδος που θα έχει και διαπραγματεύσεις αν υπάρχουν θέματα που δεν συμφωνούμε ή αν υπάρχουν πολλοί ενδιαφερόμενοι.
Αν υποθέσουμε ότι όλα πάνε καλά και έχουμε προσέλκυση αρκετών ενδιαφερομένων και κάποια στιγμή ανατίθεται και η μια περιοχή και η άλλη. Εκεί σταματά η δουλειά της ΕΔΕΥ;
Όχι γιατί η ΕΔΕΥ θα παρακολουθεί αυτό το πρώτο στρατηγικό στάδιο, τις παλιές παραχωρήσεις που θα έχουν φτάσει σε γεώτρηση, τις ενδιάμεσες που θα ετοιμάζονται τα σεισμικά και θα «βλέπουν» γεώτρηση και τις καινούργιες που δε νομίζω να υπογραφούν το Γενάρη, καθώς τα πράγματα παίρνουν καιρό. Θα χρειαστούν τρεις μήνες μετά την ευρωπαϊκή ανακοίνωση γιατί δεν πρόκειται σε μια εβδομάδα να πούμε ότι αποφασίσαμε, αυτό θα ήταν παράλογο. Άρα φτάνουμε Φλεβάρη-Μάρτη.
Με την επανεπεξεργασία των παλιών και τη χάραξη νέων σεισμικών, που έχετε αναγγείλει που βρισκόμαστε;
Στην ΕΔΕΥ είμαστε άνθρωποι από τη βιομηχανία. Γνωρίζαμε ότι αν φτάσουμε Φλεβάρη-Μάρτη, θα έχουμε ξεπεράσει πια ένα όριο κλιματικό-περιβαλλοντολογικό για να γίνουν σεισμικές έρευνες. Η καλύτερη περίοδος για σεισμικές έρευνες σε Ιόνιο - Κρήτη είναι από Δεκέμβρη ως Γενάρη - Φλεβάρη. Σχετίζεται με τα ταξίδια των θηλαστικών, έχει να κάνει με θέματα καιρού και με τη δυνατότητα των καραβιών γιατί όταν φτιάχνει ο καιρός πάνε σε περιοχές πιο δραστήριες στην έρευνα πετρελαίου. Άρα αν χαθεί το περιθώριο, πάμε για 12 μήνες μετά. Τι κάναμε λοιπόν; Προσπαθούμε να κάνουμε καινούρια δεδομένα σεισμικά και να επεξεργαστούμε τα παλιά σε αυτή την περίοδο που επιτρέπει ο καιρός ώστε να κερδίσουμε ένα χρόνο. Αν η καταγραφή νέων σεισμικών γίνει με όρους που ταιριάζουν με τις ανάγκες των μεγάλων εταιρειών, θα κερδίσουμε ένα χρόνο. Μπορούμε να το ξεκινήσουμε εμείς και μετά θα τα αγοράσουν οι εταιρείες. Το κράτος θα πάει μπροστά, θα προχωρήσουν γρήγορα τα πράγματα, δεν θα περιμένουμε…
Πότε βλέπετε εφικτό να προχωρήσει η χώρα σε νέο γύρο παραχωρήσεων;
Στην επόμενη τριετία πρέπει να έχουν γίνει τρεις γεωτρήσεις. Πρέπει να έχουν γίνει πολλά νέα σεισμικά για να έχουμε μια γνώση του υπόβαθρου, να ξέρουμε τη γεωμετρία του και αυτό είναι σημαντικό. Απαξ και έχουν γίνει αυτά και οι συμβάσεις προχωρούν όλες, τότε μετά από τρία χρόνια θα είμαστε στο τέλος της πρώτης φάσης ερευνών, ακόμα και των καινούριων. Η νομοθεσία λέει ότι μια θαλάσσια παραχώρηση είναι 8 χρόνια και χωρίζεται σε 3 περιόδους, μια 3 χρόνια, μια άλλα 3 και η τελευταία 2 χρόνια. Κάθε φορά που τελειώνει η μια, αποφασίζει ο παραχωρησιούχος αν από τα σεισμικά θα πάει σε γεώτρηση και μετά αν θα πάει σε παραγωγή. Σε τρία χρόνια θα είναι υποχρεωμένες οι εταιρείες – παραχωρησιούχοι να γυρίσουν πίσω ένα μέρος των παραχωρήσεων, συνήθως το 25-30%.
Όλα αυτά τα στοιχεία από τις έρευνες, συν τις περιοχές που θα «γυρίσουν» στο κράτος «εμπλουτισμένες» με στοιχεία, θα επιτρέψουν να γίνει ένας αληθινός γύρος. Αυτή είναι η στρατηγική μας στόχευση στο τέλος των τριών χρόνων.
Πώς ερμηνεύετε το γεγονός ότι έχουν προσέλθει στην ελληνική ΑΟΖ οι μεγάλες διεθνείς εταιρείες;
Το μεγαλύτερο μέρος των θαλασσίων και χερσαίων περιοχών, πλην της Κρήτης, είχε βγει σε διαγωνισμούς από το 1975 και μετά. Οι δομές τους ήταν προσδιορισμένες λίγο-πολύ. Η λεπτομέρεια και η τεχνολογία έλειπε. Τώρα υπάρχουν νέες τεχνολογίες, τα μοντέλα είναι διαφορετικά, η εμπειρία φοβερή, το κόστος, με πετρέλαιο έστω και στα 50 δολάρια/βαρέλι, ελέγχεται. Επιπλέον ό,τι έχει γίνει στη ΝΑ Μεσόγειο έχει δημιουργήσει μεγάλο ενδιαφέρον και για τη δική μας περιοχή, η οποία, σημειωτέον είναι μια ήρεμη περιοχή. Από τη στιγμή που μια μεγάλη εταιρεία έκανε την ανακάλυψη του Ζορ όλοι ψάχνουνε κάτι αντίστοιχο. Το Ζορ είναι ένα ασβεστολιθικό σύστημα πετρελαϊκό, ενώ μέχρι πριν λίγα χρόνια το μόνο που μέτραγε στην περιοχή ήταν το κλαστικό.
Όμως, οι ασβεστόλιθοι είναι σαν την ομίχλη το βράδυ σε έναν επαρχιακό δρόμο. Ανάβουμε τους φάρους και έχουμε ένα παχύ άσπρο πράγμα. Έτσι είναι οι ασβεστόλιθοι στα σεισμικά, άρα πρέπει να έχουμε μεγάλες παραχωρήσεις. Επίσης, είναι δύσκολοι για την έρευνα. Κανένας μεγάλος δεν θα πάρει ένα μικρό κομμάτι… Το πρόβλημα αυτό το λύσαμε
Έχετε αναφερθεί σε παραχώρηση νέων περιοχών στη Βόρεια Ελλάδα. Ποιες είναι οι περιοχές εκείνες για τις οποίες από το παρελθόν ξέρουμε ότι έχουν ένα ενδιαφέρον;
Να πούμε αρχικά ότι στα χερσαία τα πράγματα είναι διαφορετικά, μπορείς να δεχτείς μικρότερες εταιρείες με χαμηλότερη οικονομική δυνατότητα γιατί μπορείς να μιλήσεις για μικρότερες εκτάσεις και άλλες συνθήκες. Άρα και η δική μας η δουλειά θα είναι διαφορετική. Έχουμε ήδη αρχίσει να συλλέγουμε όλα τα δεδομένα και να τα βλέπουμε με ένα διαφορετικό μάτι.
Αρχίζουμε από την περιοχή της Μεσοελληνικής Αύλακας. Είναι η περιοχή που είναι τα Γρεβενά, όχι τα Γρεβενά ιδιαίτερα, αλλά αυτή η περιοχή, γιατί είναι μια ιζηματογενής λεκάνη, η οποία είναι αρκετά στενή αλλά μακρόστενη και φτάνει μέχρι τα μέσα της Αλβανίας, όπου έχουν ήδη υπάρξει και κάποιες ενδείξεις – όχι ανακαλύψεις. Αυτή είναι η πρώτη περιοχή. Μετά πάμε σιγά-σιγά πιο ανατολικά, μας ενδιαφέρει να δούμε, να καταλάβουμε και να συλλέξουμε τα δεδομένα του Θερμαϊκού. Κι όταν λέω Θερμαϊκός, όχι μόνο τη θάλασσα, αλλά να ανέβουμε και προς τα πάνω. Δηλαδή μέσα στη στεριά, να ανέβουμε προς την Μακεδονία. Και μετά βλέπουμε αν θα πάμε προς το Θρακικό, όπου υπάρχει δραστηριότητα γιατί έχουμε τον Πρίνο, και θα κοιτάξουμε και τη Θράκη αργότερα. Αλλά θα πάμε σιγά σιγά, γιατί είναι δουλειές οι οποίες θέλουν προσοχή τεχνική, συλλογή των δεδομένων, επανεπεξεργασία των δεδομένων των χερσαίων με καινούργιες μεθόδους. Γι’ αυτό και ετοιμαζόμαστε τώρα να κάνουμε μια συνεργασία με μια ερευνητική εταιρεία η οποία έχει αρκετές επιτυχίες στην επανεπεξεργασία. Αυτό θα είναι μια από τις δουλειές μας για τα επόμενα 2-3 χρόνια.
Με τις ανακαλύψεις που έχουν γίνει στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, βλέπετε να δημιουργείται στην περιοχή μας μια υπολογίσιμη νέα διεθνής πηγή τροφοδοσίας υδρογονανθράκων; Και ποια είναι η θέση της Ελλάδας μέσα σε αυτήν;
Αν τα πράγματα αργούνε λίγο, είναι γιατί, κατά τη γνώμη μου, έχει βρεθεί πολύ αέριο και οι τιμές του αργού πετρελαίου και του αερίου είναι αρκετά χαμηλές τώρα. Αυτό είναι καλό για την κοινωνία, για τη βιομηχανία, αλλά μπλοκάρει τους επενδυτές. Γιατί οι επενδύσεις για να γίνει ένας αληθινός κόμβος η ΝΑ Μεσόγειος πρέπει να είναι τεράστιες. Είναι καινούργια δουλειά, καινούργιο πράγμα, δεν υπάρχουν εγκαταστάσεις όπως παραδείγματος χάρη στη Βόρεια Θάλασσα, που υπάρχουν εδώ και τόσα χρόνια, για δεκαετίες. Πρέπει οι επενδυτές να επενδύσουν από την αρχή. Και για να επενδύσεις για όλα από την αρχή κοιτάζεις να δεις πως θα κάνεις απόσβεση. Για να κάνεις απόσβεση, κοιτάς ποια είναι η τιμή πώλησης, γιατί το κόστος είναι μεγάλο... Αυτό είναι το πρόβλημα. Βέβαια είναι και γεωπολιτικό θέμα, γιατί είναι μια περιοχή τεράστια, με χίλια δυο πράγματα που συμβαίνουν.
Όσον αφορά την Ελλάδα, είμαστε σε μια θέση τρομερή. Και γι’ αυτό σε κάθε παρουσίαση που κάνουμε λέμε ότι η Ελλάδα είναι το ανατολικότερο μέρος της Δυτικής Μεσογείου και το δυτικότερο μέρος της Ανατολικής Μεσογείου. Και είναι σημαντικό αυτό. Άμα το δεις έτσι βλέπεις, Ελλάδα, Ιταλία εκεί. Μα, αυτός είναι ο χώρος που κοιτάμε να γίνει κόμβος σήμερα, γιατί οποιοσδήποτε αγωγός φανταστούμε ότι θα περάσει από τον ελληνικό χώρο, θα περάσει από την Κρήτη, θα περάσει από την Πελοπόννησο και τι θα κάνει; Θα ανέβει πάνω σιγά σιγά για τη Δυτική Ελλάδα. Μα, στη Δυτική Ελλάδα είναι που δουλεύουμε τώρα. Εκεί έχει την Ιταλία από την άλλη μεριά. Αυτό σημαίνει ότι είναι μια περιοχή αρκετά σημαντική και το ότι είναι κόμβος για το midstream σημαίνει ότι παρουσιάζει πάρα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για τις εταιρείες, οι οποίες κάνουν έρευνες και παράγουν, γιατί θα βρίσκονται κοντά σε κόμβο. Είναι ένα άλλο σημαντικό σημείο αυτό.
Μεγάλη δραστηριότητα, μεγάλες ανάγκες… Είναι επαρκώς στελεχωμένη η ΕΔΕΥ;
Ως εταιρεία, δε χρειαζόμαστε εκατοντάδες ανθρώπους… Χάνεις το control, χάνεις τη συνοχή της ομάδας. Αυτή τη στιγμή είμαστε 12 άτομα, με ένα ισχυρό διοικητικό συμβούλιο. Θα αναπτύξουμε την τεχνική ομάδα σε 15-20 άτομα μέσα σε ένα χρόνο, γιατί αλλιώς θα δημιουργηθούν προβλήματα. Επιπλέον θα βρεθούμε στα δικά μας γραφεία από τέλη Οκτωβρίου. Μπορούμε να την κάνουμε τη δουλειά όπως είμαστε. Αρκεί να έχουμε την αναγκαία ανεξαρτησία και τους αναγκαίους πόρους…