Τα αποθέματα που ανακαλύφθηκαν στη γεώτρηση Ονησιφόρος της Total στην Κύπρο δεν είναι αυτοτελώς εκμεταλλεύσιμα. Ωστόσο η γεώτρηση έδωσε αρκετά και σημαντικά θετικά ευρήματα, που αφήνουν ορθάνοικτες τις πόρτες και ενισχύουν τις επόμενες έρευνες και γεωτρήσεις. Αυτό υποστηρίζει σε συνέντευξή του στο energypress ο Δρ Κωνσταντίνος Νικολάου, γεωλόγος πετρελαίων, μέλος του ΔΣ της Εταιρίας Υδρογονανθράκων Κύπρου και τεχνικός σύμβουλος της Energean Oil & Gas στην Ελλάδα. Ο κ. Νικολάου στηλιτεύει τις «από τηλεοράσεως ή από τις εφημερίδες ή από τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης» ανακαλύψεις υδρογονανθράκων και εξηγεί ότι στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν καθυστερήσεις στην εκμετάλλευση του κοιτάσματος Αφροδίτη της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς η οποιαδήποτε επένδυση για κατασκευή τερματικού σταθμού υγροποίησης φυσικού αερίου στο νησί προϋποθέτει την ανακάλυψη νέων αποθεμάτων και ικανής ποσότητας αερίου που θα μπορούσε να την υποστηρίξει.
Όσον αφορά την Ελλάδα, ο κ. Νικολάου αναγνωρίζει ότι τα πράγματα πάνε σαφώς καλύτερα μετά τη δραστηριοποίηση της ΕΔΕΥ, εφιστά όμως την προσοχή στην εταιρεία «να μην ξεπεράσει τα όρια του βάρους υποχρεώσεων τα οποία μπορεί να σηκώσουν οι ώμοι της».
Ολόκληρη η συνέντευξη έχει ως εξής:
Κύριε Νικολάου, πολλά ήταν τα δημοσιεύματα και οι ανακοινώσεις που προηγήθηκαν και ακολούθησαν την εκτέλεση της γεώτρησης Ονησιφόρος που έκανε η γαλλική εταιρία Total στο ‘’οικόπεδο’’ 11 στην Κυπριακή ΑΟΖ. Εσείς εργάζεστε και στην Κύπρο στον τομέα των υδρογονανθράκων, παράλληλα με την ενεργή απασχόληση σας στην Ελλάδα. Με βάση την πολυετή εμπειρία σας στον τομέα των ερευνών υδρογονανθράκων και την αμεσότητα πληροφόρησης που έχετε ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρίας Υδρογονανθράκων της Κύπρου, μπορείτε να μας πείτε ποια ήταν τα πραγματικά αποτελέσματα της Γεώτρησης Ονησιφόρος και οι επιπτώσεις τους στις έρευνες στην Κυπριακή ΑΟΖ;
Σας ευχαριστώ για την ευκαιρία που μου δίνετε για ακόμα μια φορά να βάλουμε τα πράγματα στις πραγματικές τους διαστάσεις. Δεν είναι νέο φαινόμενο για τις χώρες μας να προηγούνται κάθε γεωτρητικής έρευνας δημοσιεύσεις και θεωρίες για δήθεν εντοπισμό κοιτασμάτων πολλών δισεκατομμυρίων βαρελιών ή κυβικών μέτρων στην Κυπριακή ή Ελλαδική ΑΟΖ. Όταν όμως έρχεται η πραγματικότητα των γεωτρήσεων που είναι οι μόνοι κριτές για την ύπαρξη ή όχι των κοιτασμάτων τότε εξαφανίζονται. Αυτό έγινε για ακόμα μια φορά με την πρόσφατη γεώτρηση Ονησιφόρος η οποία διέψευσε τις όποιες προσδοκίες δημιούργησαν προηγούμενες αθεμελίωτες δημοσιεύσεις σχετικά με τον στόχο της γεώτρησης και την ύπαρξη κοιτάσματος πριν αυτό εντοπισθεί. Υπενθυμίζω ότι ούτε η εταιρία διαχείρισης Total, ούτε και οι επίσημες υπηρεσίες της Κύπρου, δεν προβήκαν σε προ-γεωτρητικές ανακοινώσεις και εξαγγελίες για νούμερα και αριθμούς, παρά το ότι γνώριζαν καλύτερα από τον καθένα τους προσδοκώμενους πόρους σε υδρογονάνθρακες που θα μπορούσε να περιέχει ο συγκεκριμένος στόχος της ερευνητικής γεώτρησης. Γνώριζαν περισσότερο από τον καθένα το ρίσκο και τις πιθανότητες επιτυχίας της γεώτρησης και ότι οι πιθανότητες επιτυχίας είναι πολύ μικρότερες από τις πιθανότητες αποτυχίας. Κάνω αυτά τα σχόλια γιατί πιστεύω ότι θα πρέπει να σταματήσει επιτέλους η σπέκουλα και η δημιουργία ανεδαφικών και ατεκμηρίωτων προσδοκιών.
Αγαπητέ μου, τόσο η Κύπρος όσο και η Ελλάδα έχουν πολύ καλές πετρελαιοπιθανές περιοχές οι οποίες αξίζουν να διερευνηθούν γιατί μπορεί να κρύβουν κοιτάσματα που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στην οικονομική τους ανάπτυξη. Κάποιες περιοχές είναι καλύτερες κάποιες λιγότερο πιθανές. Επαφίεται στο κράτος να τις αξιολογήσει και να τις βάλει σε υποχρεωτική διαγωνιστική διαδικασία και επαφίεται στις ενδιαφερόμενες εταιρίες να επιλέξουν και να διαγωνισθούν για την απόκτηση των αδειών διερεύνησης. Όσο περισσότερες έρευνες γίνονται και όσες περισσότερες γεωτρήσεις γίνουν τόσο περισσότερες πιθανότητες έχουμε να βρούμε κοιτάσματα. Χρειάζεται τεχνογνωσία, χρειάζονται επενδύσεις, χρειάζεται χρόνος. Από τηλεοράσεως ή από τις εφημερίδες ή από τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης υδρογονάνθρακες δεν ανακαλύπτονται. Τα επαναλαμβάνω και γίνομαι δυσάρεστος. Ας δημιουργήσουμε λοιπόν το κατάλληλο επενδυτικό περιβάλλον για τις πετρελαϊκές εταιρίες και να έχουμε υπομονή!
Τώρα ας έρθουμε στο κυρίως ερώτημα σας: Οι έρευνες στο τεμάχιο 11 στην Κυπριακή ΑΟΖ έγιναν από την Total με τον καλύτερο και λεπτομερέστερο επιστημονικό τρόπο σύμφωνα με την διεθνή πρακτική. Της γεώτρησης προηγήθηκαν σεισμικές έρευνες δύο και τριών διαστάσεων και εντοπίστηκαν και ιεραρχήθηκαν διατρητικοί στόχοι, με πρότυπο την πρόσφατη (Αύγουστος 2015) ανακάλυψη από την ΕΝΙ, του γιγαντιαίου Αιγυπτιακού κοιτάσματος Zohr (30 Tcf τρις κυβικά πόδια), λίγα χιλιόμετρα από την Κυπριακή ΑΟΖ σε ανθρακικούς ταμιευτήρες. Ο στόχος του Ονησιφόρου αναλύθηκε επαρκώς, υπολογίστηκαν οι προσδοκώμενοι πόροι και οι πιθανότητες επιτυχίας και αποφασίστηκε από τις TOTAL / ENI η διερεύνησή του με γεώτρηση. Πριν από την γεώτρηση οι υπολογισθέντες, με όλα τα επιστημονικά δεδομένα και μεθόδους, προσδοκώμενοι πόροι δεν ξεπερνούσαν τα 4,5 Tcf και ήταν υποπολλαπλάσιοι από τα νούμερα και τις εικασίες, που είχαν δημοσιευθεί από ειδικούς ( όπως 12, ή 15 ή 18 Tcf !!!).
Δυστυχώς τα ευρήματα της γεώτρησης Ονησιφόρος ήταν κατώτερα των προσδοκιών. Η δομή αποδείχθηκε μικρότερη, η στήλη του Φυσικού Αερίου πολύ μικρότερη από αυτή που υπολογίσθηκε από τα τεχνικά δεδομένα πριν την γεώτρηση και τα αποθέματα κάτω από 0,5 Tcf. Τα αποθέματα αυτά δεν μπορεί να είναι αυτοτελώς εκμεταλλεύσιμα. Μόνον εάν κάποτε βρεθούν άλλα κοιτάσματα κοντά στον Ονησιφόρο, τότε θα μπορούσαν τα ανακαλυφθέντα αποθέματα να γίνουν προϊόν συνεκμετάλλευσης.
Στην έρευνα όμως θα πρέπει να βλέπουμε το ποτήρι μισογεμάτο και να είμαστε αισιόδοξοι. Διαφορετικά σταματούμε. Η γεώτρηση Ονησιφόρος έδωσε αρκετά και σημαντικά θετικά ευρήματα,που αφήνουν ορθάνοικτες τις πόρτες και ενισχύουν τις επόμενες έρευνες και γεωτρήσειςόπως:
α) την ανακάλυψη Φυσικού Αερίου (ΦΑ) έστω και σε μικρότερες ποσότητες
β)Την επιβεβαίωση του πετρελαϊκού συστήματος του κοιτάσματος Zohr μέσα στην Κυπριακή ΑΟΖ,
γ) Την ύπαρξη των μητρικών πετρωμάτων τα οποία παράγουν βιογενές αέριο που τροφοδότησε την δομή Ονησιφόρος και βρέθηκε στην γεώτρηση. Το αέριο αυτό μπορεί να τροφοδοτήσει τις δομές και στόχους που ήδη εντοπίστηκαν στα τεμάχια 6,9,10, ή μπορεί να υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή και δεν έχουν ακόμα προσδιορισθεί,
δ) το κάλυμμα του ορυκτού άλατος υπάρχει και προφυλάσσει τα τυχόν κοιτάσματα από διαφυγές,
ε) οι ανθρακικοί ταμιευτήρες του Zohr υπάρχουν στην Κυπριακή ΑΟΖ και μπορούν να αποθηκεύσουν Αέριο και
στ) οι στόχοι που έχουν ήδη εντοπισθεί και τεκμηριωθεί με δισδιάστατες και με τρισδιάστατες σεισμικές έρευνες στα τεμάχια 6,8,10 και 12 υπάρχουν και δεν μένει παρά να διατρηθούν, αφού προηγουμένως ληφθούν υπόψη και κάποιες άλλες σημαντικές λεπτομέρειες που έδωσαν τα ευρήματα της γεώτρησης Ονησιφόρος [όπως η ποιότητα του ταμιευτήρα (πορώδες, διαπερατότητα), οι πιέσεις των σχηματισμών και του νερού, οι πραγματικές ταχύτητες των σεισμικών κυμάτων και η βελτίωση της σεισμικής εικόνας, η παλαιογεωγραφική απεικόνιση κλπ). Οι λεπτομέρειες αυτές αποτελούν τώρα αντικείμενο λεπτομερούς μελέτης από την TOTAL (και από τις υπηρεσίες τις Κύπρου), πριν η εταιρία διαχείρισης πάρει τις τελικές της αποφάσεις για το μέλλον του τεμαχίου 11.
Οι πέντε στόχοι τους οποίους οι εταιρίες ENI/Total και EXXON – MOBIL /Qatar Petroleum, εντόπισαν και ενέταξαν ήδη στα γεωτρητικά τους προγράμματα για τα έτη 2017-2018 στα τεμάχια 8,9,10 έχουν πιά θεμελιωθεί με τα ευρήματα της γεώτρησης Ονησιφόρος και αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Πρέπει όμως να περιμένουμε τα αποτελέσματα των γεωτρήσεων.
Κύριε Νικολάου μπορείτε να σχολιάσετε τις καθυστερήσεις που παρατηρήθηκαν στην εκμετάλλευση του κοιτάσματος Αφροδίτη και στην υλοποίηση του στρατηγικού στόχου της Κυπριακής Δημοκρατίας για κατασκευή Τερματικού υγροποίησης ΦΑ στο Βασιλικό;
Το κοίτασμα Αφροδίτη βρέθηκε πριν από έξι χρόνια, σε περίοδο υψηλών τιμών πετρελαίου. Οι αρχικές εκτιμήσεις των 8-8,5 Tcf δυνητικών και προσδοκώμενων πόρων φυσικού αερίου, μετά την επιβεβαιωτική γεώτρηση και τις ενδελεχείς μελέτες περιορίστηκαν στα 4-4,5 Tcf. Είναι μεν σημαντικά αποθέματα αλλά δεν μπορούν να υποστηρίξουν την δημιουργία τερματικού υγροποίησης στο Βασιλικό, λαμβάνοντας υπόψη το περιβάλλον των χαμηλών τιμών και την απουσία υποδομών και μεγάλων καταναλώσεων στο Νησί.
Οι προβλεπόμενες άμεσες καταναλώσεις ΦΑ στην ντόπια αγορά δεν ξεπερνούν τα 0,5 BCM/έτος (Μισό Δις κυβ. μέτρα) σε σταθμούς παραγωγής ηλεκτρισμού και είναι δύσκολο να ξεπεράσουν συνολικά το 1 BCM/έτος μεσοπρόθεσμα. Αυτές οι καταναλώσεις δεν μπορούν να υποστηρίξουν από μόνες τους την έλευση ΦΑ του κοιτάσματος Αφροδίτη στην Κύπρο, χωρίς ταυτόχρονες εξαγωγές σε μορφή υγροποιημένου ΦΑ.
Άρα δεν υπάρχουν καθυστερήσεις, γιατί ακόμα δεν βρέθηκαν οι αναγκαίες ποσότητες ΦΑ για να δικαιολογήσουν τις επενδύσεις για το τερματικό υγροποίησης που αποτελεί πάντοτε στρατηγικό στόχο της Δημοκρατίας. Κανένας λογικά σκεπτόμενος δεν θα έκανε πανάκριβες επενδύσεις, μόνο για τις επενδύσεις ή για να εξυπηρετήσει τα όποια φετίχ, αν προηγουμένως δεν βρεθούν νέα αποθέματα και ικανή ποσότητα ΦΑ που θα μπορούσε να τις υποστηρίξει. Υπενθυμίζω ότι στην κυπριακή ΑΟΖ έγιναν τρεις νεότερες από την ανακάλυψη του κοιτάσματος Αφροδίτη γεωτρήσεις χωρίς να ανακαλυφθούν νέα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα. Φανταστείτε τι θα γινόταν αν οι επενδύσεις είχαν βασισθεί στις τρεις αυτές γεωτρήσεις, πριν αυτές διατρηθούν! Είναι καλό για όσους μιλούν για δήθεν καθυστερήσεις ή αλλαγές προσανατολισμού από τους στρατηγικούς στόχους, να μελετήσουν και να αναλύσουν την αγορά, τα πραγματικά δεδομένα και το περιβάλλον πριν εκφέρουν τις απόψεις τους.
Για τους παραπάνω λόγους η Κυπριακή Δημοκρατία, προ διετίας προσανατολιστήκαμε στην αγορά της Αιγύπτου και στα υπολειτουργούντα κέντρα υγροποίησής της που θα μπορούσαν να διευκολύνουν την κατάσταση προσωρινά, προκειμένου να γίνει ρευστοποίηση ήδη ανακαλυφθέντων αποθεμάτων του κοιτάσματος Αφροδίτη. Υπενθυμίζω δε στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ ότι το γιγαντιαίο κοίτασμα Λεβιάθαν στο Ισραήλ (22 tcf) παραμένει χωρίς εκμετάλλευση παρότι βρέθηκε πριν από το κοίτασμα Αφροδίτη.
Χαιρόμαστε πάντως με τις πρόσφατες εξαγγελίες της EXXON –MOBIL για δημιουργία τερματικού υγροποίησης στην Κύπρο, εφόσον φυσικά οι μελλοντικές της γεωτρήσεις είναι επιτυχείς και ανακαλύψουν ικανές ποσότητες φυσικού αερίου που θα μπορούσαν στηρίξουν την οικονομική βιωσιμότητα των επενδύσεων για την δημιουργία Τερματικού Υγροποίησης.
Μια τελευταία ερώτηση: Για την Ελλάδα είστε αισιόδοξος κύριε Νικολάου;
Τα πράγματα πάνε σαφώς καλύτερα. Ο μηχανισμός διαχείρισης του τομέα υδρογονανθράκων από το Κράτος δηλαδή η ΕΔΕΥ, ενισχύθηκε με προσωπικό και άρχισε να δημιουργεί υποδομές, δραστηριοποιείται πλέον ενεργά, προχωρά σε υλοποίηση των σχεδιασμών της, ανταποκρίνεται στην επίλυση των προβλημάτων των Εταιριών, οι οποίες έχουν ή θέλουν να αποκτήσουν ενεργή παρουσία στην Ελλάδα, κάλυψε μεγάλο μέρος των καθυστερήσεων και προωθεί επαγγελματικά τις επιδιώξεις της. Μεγάλες διεθνείς εταιρίες και Όμιλοι πήραν θέση στην αγορά ή εκδήλωσαν επίσημο ενδιαφέρον για αυτήν, έχουν ήδη προχωρήσει οι έρευνες σε ήδη αδειδοτημένες περιοχές και ελπίζουμε ότι κάποιες από τις μελλοντικές γεωτρήσεις θα είναι επιτυχείς. Εφόσον οι έρευνες συνεχίζονται και επεκτείνονται απρόσκοπτα είναι θέμα χρόνου να έχουμε καλά αποτελέσματα.
Χρειάζεται όμως προσοχή για την ΕΔΕΥ, για να μην ξεπεράσει τα όρια του βάρους υποχρεώσεων τα οποία μπορεί να σηκώσουν οι ώμοι της.