Η χώρα μπορεί να γίνει success story αν συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις, γράφει ο επικεφαλής του ESM. Εγινε δημοσιονομική προσαρμογή και μειώθηκε 25% το Δημόσιο. Αν χρειαστεί θα γίνει νέα ελάφρυνση χρέους.
Ειδική περίπτωση είναι η Ελλάδα γράφει σε άρθρο του στην Frankfurter Allgemeine Zeitung ο Κλάους Ρέγκλινγκ, αλλά τονίζει ότι μπορεί να αποτελέσει το πρόγραμμα διάσωσης ένα success story. Χαρακτηριστικό είναι ότι επιλέγει μέσω της γερμανικής εφημερίδας να απαντήσει σε όσους λένε ότι δεν έχει γίνει τίποτα σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι «είναι προσβολή για τον ελληνικό λαό, που υπέφερε μειώσεις μισθών και συντάξεων που θα ήταν αδιανόητες σε άλλες χώρες».
Στο άρθρο του υπεραμύνεται του ρόλου του ESM και αντικρούει «γερμανικά» επιχειρήματα ότι κάνει «κεφαλαιακές μεταβιβάσεις» και πως λειτουργεί «εκτός νόμου», υπενθυμίζοντας τις αποφάσεις του γερμανικού συνταγματικού δικαστηρίου. Αν δεν υπήρχαν, σημειώνει, χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία θα είχαν πιθανότατα βγει εκτός ευρώ σε μια χαοτική κατάσταση που θα δημιουργούσε ρίσκα μετάδοσης για την ακεραιότητα του ευρώ.
Υπενθυμίζει δε στους Γερμανούς αναγνώστες τη σημασία της ΕΕ και της ευρωζώνης. Όπως λέει η Ευρώπη αντιστοιχούσε στο 32% της παγκόσμιας οικονομίας το 1970 και τώρα βρίσκεται στο 23%. Ως το 2050 θα έχει περιοριστεί στο 9%. Επιμέρους χώρες, ακόμα και η μεγαλύτερη (Γερμανία) δεν θα «μετρούν» αν μείνουν μόνες σε αυτό το περιβάλλον.
Ειδική περίπτωση
«Η Ελλάδα είναι ειδική περίπτωση», τόνισε ο επικεφαλής του ESM. Όπως ανέφερε, η χώρα είχε τα μεγαλύτερα προβλήματα και την πιο αδύναμη διοίκηση. Για αυτό το λόγο συνεχίζονται οι προσπάθειες σταθεροποίησης, ακόμη και κατά την έβδομη χρονιά του προγράμματος.
Μετά την πιο πρόσφατη εκταμίευση των 7,7 δισ. ευρώ, ο ESM έχει εκταμιεύσει συνολικά πάνω από 39 δισ. ευρώ στην Ελλάδα από την αρχή του προγράμματος το 2015. Σε συνδυασμό, οι δύο μηχανισμοί κρίσης έχουν εκδώσει έκτακτα δάνεια άνω των 181 δισ. ευρώ στην Ελλάδα, ανέφερε ο Ρέγκλινγκ. Ο ESM και ο EFSF έχουν περίπου το 51% του ελληνικού δημόσιου χρέους, ενώ το πρόγραμμα του ESM θα συνεχιστεί μέχρι τον Αύγουστο του 2018. Ωστόσο, οι εκταμιεύσεις των δανείων θα παραμείνουν ξεκάθαρα κάτω του μέγιστου ποσού των 86 δισ. ευρώ που είναι διαθέσιμα στο πλαίσιο του προγράμματος, επεσήμανε.
Ο επικεφαλής τόνισε πως στη Γερμανία ακούγεται διαρκώς ότι τίποτα δεν έχει γίνει στην Ελλάδα από την αρχή του προγράμματος. «Αυτό είναι προσβολή στον ελληνικό λαό, που έχει υποστεί μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις, οι οποίες θα ήταν αδιανόητες σε άλλες χώρες», υπογράμμισε, προσθέτοντας πως η δημοσιονομική πρόοδος είναι «ιδιαίτερα αξιοσημείωτη». Το 2009 το έλλειμμα ήταν πάνω από το 15% του ΑΕΠ, ενώ το 2016 η Ελλάδα είχε πλεόνασμα προϋπολογισμού στο 0,7%, δηλαδή περίπου το ίδιο με τη Γερμανία.
Αυτό δεν θα ήταν δυνατό χωρίς βαθιές μεταρρυθμίσεις, επεσήμανε ο Ρέγκλινγκ. Το πιο σημαντικό από αυτά τα μέτρα ήταν οι αλλαγές στην ελληνική δημόσια διοίκηση -η οποία μετρά αυτή τη στιγμή κατά ένα τέταρτο λιγότερο προσωπικό- και στο συνταξιοδοτικό σύστημα, στην αγορά εργασίας και στον τραπεζικό τομέα. Τέτοιες μεταρρυθμίσεις εξηγούν το γιατί η Ελλάδα αναδείχθηκε σε «μεταρρυθμιστική πρωταθλήτρια»αρκετές φορές στις μελέτες του ΟΟΣΑ, συμπλήρωσε.
Τα επιτόκια και το χρέος
Ο επικεφαλής του ESM ανέφερε ακόμα πως η Ελλάδα μπορεί επίσης να εξελιχθεί σε «success story», αν η κυβέρνηση μείνει πιστή στις συμφωνημένες μεταρρυθμίσεις. Υποστήριξε πως οι εξαιρετικά ευνοϊκοί όροι δανεισμού του ESM με επιτόκια στο 1% και με λήξεις των δανείων έπειτα από περισσότερα από 30 χρόνια- επιτρέπουν στη χώρα να ξεπεράσει μια βαθιά κρίση χωρίς κόστη για τους φορολογούμενους άλλων χωρών της ευρωζώνης. Επιπλέον, οι χώρες της ευρωζώνης είναι πρόθυμες να βοηθήσουν με περαιτέρω μέτρα ελάφρυνσης χρέους, αν αυτό εξακολουθήσει να είναι απαραίτητο μετά τον Αύγουστο του 2018, με την προϋπόθεση πως η Ελλάδα θα ολοκληρώσει με επιτυχία το πρόγραμμα του ESM και τις συμφωνημένες μεταρρυθμίσεις.
Στη χορήγηση των δανείων, ο μηχανισμός αντέγραψε τις μεθόδου του ΔΝΤ. Τα δάνεια χορηγήθηκαν μόνο σε αντάλλαγμα αυστηρών μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων. Αλλά στη χρηματοδότηση των δανείων, ο ESM λειτουργεί κάπως διαφορετικά από το Ταμείο. Το οποίο παίρνει τα χρήματα από τα δάνειά τους προς τις κεντρικές τράπεζες των μελών του.
Ο ESM ωστόσο, επεσήμανε ο επικεφαλής, έχει λάβει έγκριση για συνολικά κεφάλαια 700 δισ. ευρώ από τα 19 μέλη του. Πάνω από 80 δισ. από αυτά, έχουν δοθεί. Ωστόσο ο μηχανισμός δεν χρησιμοποιεί αυτά τα κεφάλαια που έχει λάβει για να χορηγήσει δάνεια. Αντ’ αυτού, τα χρήματα λειτουργούν ως εγγύηση που στηρίζει την εξαιρετική βαθμολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας του ESM. Αυτό σημαίνει πως μπορεί να δανειστεί χρήματα με πολύ ευνοϊκούς όρους από τις αγορές, τα οποία χρησιμοποιεί για να χρηματοδοτεί τα δάνειά του.
Με λίγα λόγια, εξήγησε, ούτε ένα ευρώ από χρήματα των φορολογουμένων δεν χορηγείται με τα δάνεια αυτά για να σταθεροποιηθεί η Ελλάδα και άλλες χώρες που βρίσκονται σε πρόγραμμα.
Ωστόσο είναι αλήθεια πως τα κράτη μέλη παίρνουν πράγματι κάποιο ρίσκο, συμπλήρωσε ο επικεφαλής. Γι’ αυτόν τον λόγο ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών χρειάζεται την έγκριση του γερμανικού κοινοβουλίου για να δώσει το πράσινο φως σε ένα πρόγραμμα του ESM και στην εκταμίευση της επόμενης δόσης κάποιου δανείου. Αυτή η ανάληψη κινδύνου αποτελεί πράξη αλληλεγγύης μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης, σχολίασε ο Κλάους Ρέγκλινγκ, διευκρινίζοντας όμως πως η οικονομική και νομισματική ένωση δεν είναι ταυτόχρονα και ένωση μεταβιβαστικών πληρωμών.
Η Κομισιόν, πολιτικοί, κεντρικοί τραπεζίτες και ακαδημαϊκοί έχουν προχωρήσει σε πολυάριθμες συζητήσεις επάνω στο Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, το οποίο θα μπορούσε να αναπτυχθεί από το μηχανισμό διάσωσης ESM. Υπάρχει μια γενική συναίνεση πως το ΔΝΤ θα συνεχίσει να εμπλέκεται στο θέμα της Ελλάδας, ενώ η ευρωζώνη θα λύνει το τελευταίο αυτό πρόβλημά της στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους.
Αλλά το ΔΝΤ δεν θα έχει τον ίδιο ρόλο σε τυχόν μελλοντική κρίση της ευρωζώνης και ο ESM θα μπορούσε να παίξει ακόμη μεγαλύτερο ρόλο. Ήδη αυτή τη στιγμή, ο ESM κάνει περισσότερα από την απλή χρηματοδότηση δανείων διάσωσης. Παράλληλα συμμετέχει σε προγράμματα επίβλεψης χωρών και αναλύει στοιχεία για τη βιωσιμότητα χρέους. Με το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης (Early Warning System), παρακολουθεί την ικανότητα χωρών που βρίσκονταν προηγούμενα σε πρόγραμμα, να αποπληρώνουν να δάνειά τους όπως έχει συμφωνηθεί.