Όπως κάθε χρόνο τέτοια περίοδο έτσι και εφέτος εκδόθηκε η ετήσια έκθεση τηςBritish Petroleum ( BP) με τα στατιστικά δεδομένα της παγκόσμιας ενεργειακής αγοράς. (βλέπε μια αρχική παρουσίαση στο energia. gr εδώ 15/6). Μια από κάθε άποψη σημαντική έκδοση, που εκδίδεται ανελλιπώς για 66 συναπτά έτη, και ρίχνει άπλετο φως στα βασικά δεδομένα που καθορίζουν την παγκόσμια ενεργειακή αγορά. Πραγματικά βρίσκω το εγχειρίδιο αυτό της ΒΡ εξαιρετικά χρήσιμο και μια ανεκτίμητη πηγή πληροφόρησης, γιατί μέσα σε πενήντα μόνο σελίδες περικλείει έναν εκπληκτικό αριθμό στοιχείων που θα ήτο εξαιρετικά δύσκολο, εάν όχι αδύνατο, να συλλεχθούν και να εξαχθούν από κάποιους άλλους φορείς ή μελετητές.
Όμως το ΒΡ Statistical Review είναι κάτι παραπάνω από μια ακόμη συλλογή και έκθεση στατιστικών στοιχείων αφού περιέχει μία πολύ διεισδυτική ανάλυση και σχολιασμό γραμμένο από το επιτελείο οικονομολόγων της ΒΡ στο Λονδίνο με επικεφαλής τον Spencer Dale. Βασική διαπίστωση της φετινής Έκθεσης της ΒΡ είναι ο χαμηλός ρυθμός αύξησης του ρυθμού της πρωτογενούς ενέργειας (primary energy) η οποία έτρεξε με +1% για το 2016 (σε σχέση με το 2015) προσθέτοντας 171 mtoe , το οποίο αντιστοιχεί στο ½ του μέσου όρου των τελευταίων 10 ετών (βλέπε σχήμα). Ο στατιστικά μικρός ρυθμός αύξησης της πρωτογενούς ενεργειακής κατανάλωσης οφείλεται κυρίως στην αναιμική παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη ( global GDP) η οποία αυξήθηκε μόνο κατά 3.0% το 2016, δηλαδή ο χαμηλότερος ρυθμός από το 2002. Αποτέλεσμα της συρρίκνωσης της παγκόσμιας βιομηχανικής παραγωγής που όμως απορροφά αναλογικά το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας.
Όπως σημειώνει ο Spencer Dale στην τεκμηριωμένη ανάλυσή του που συνοδεύει το ΒΡ Statistical Review, η εμφανής αυτή αδυναμία στην ενεργειακή κατανάλωση είναι αντιπροσωπευτική μιας μακροχρόνιας τάσης για χαμηλότερη ενεργειακή ανάπτυξη ως αποτέλεσμα των σοβαρών οφελών που έχουν προκύψει στην ενεργειακή αποδοτικότητα σε όλους σχεδόν τους ενεργειακούς κλάδους. Έχει ενδιαφέρον η παρατήρηση ότι το 2016 είναι η τρίτη συνεχής χρονιά όπου η ενεργειακή κατανάλωση αυξήθηκε κατά 1%, ή λιγότερο, με παράλληλα πτώση της ενεργειακής έντασης ( energy intensity), δηλαδή της ενέργειας που απαιτείται για την παραγωγή μιας μονάδας ΑΕΠ.
Μια άλλη σημαντική διαπίστωση της Ετήσιας Έκθεσης της ΒΡ αφορά την γεωγραφική κατανομή της ενεργειακής κατανάλωσης και των τάσεων που επικρατούν στην χώρα. Έτσι πληροφορούμεθα ότι μεταξύ τους και εφέτος η Κίνα (1.3% και 47 mtoe και η Ινδία 5.4% με 39 mtoe) συνέβαλλαν κατά κύριο λόγο στην αύξηση της ενεργειακής κατανάλωσης, σχεδόν στο 50% της αύξησης της ενεργειακής ζήτησης σε παγκόσμιο επίπεδο. Mε την Ινδία να πρωτοστατεί στην αύξηση της ενεργειακής κατανάλωσης λόγω των υψηλών σχετικών ρυθμών οικονομικής της ανάπτυξης, σε αντίθεση με την Κίνα όπου η ενεργειακή κατανάλωση διαμορφώθηκε σχεδόν στο ¼ του μέσου ρυθμού αύξησης των τελευταίων 10 ετών. Αυτό εξηγείται ως αποτέλεσμα της μείωσης της Κινεζικής βιομηχανικής παραγωγής και του δομικού επαναπροσδιορισμού της οικονομίας της χώρας με στροφή προς την κατανάλωση και τον τομέα των υπηρεσιών.
Σε ότι αφορά την σύνθεση και τις αλλαγές στο παγκόσμιο ενεργειακό ισοζύγιο η ετήσια Έκθεση της BP είναι λίαν αποκαλυπτική δείχνοντας ότι οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) ήτο ο πιο γρήγορα αναπτυσσόμενος κλάδος συμβάλλοντας κατά 1/3 της συνολικής αύξησης της παγκόσμιας ενεργειακής κατανάλωσης, ισοδυναμώντας στα 55 mtoe, και 12% αύξηση σε σχέση με το 2016, παρά το γεγονός ότι κατέχει μόνο 4% του παγκόσμιου ενεργειακού μίγματος. Ακολουθεί το πετρέλαιο με συμβολή 75 mtoe, δηλαδή καλύπτοντας σχεδόν το 43% της συνολικής αύξησης, με ενισχυμένη ζήτηση λόγω των χαμηλών τιμών, με + 1.5% σε σχέση με το 2016, και έπεται το φυσικό αέριο με συμμετοχή 57 mtoe, η 33% της συνολικής αύξησης, σημειώνοντας 1.5% αύξηση σε σχέση με το 2016.
Όμως η πιο αξιοπρόσεχτη εξέλιξη σύμφωνα με την BP ήτο η συνεχιζόμενη ραγδαία υποχώρηση του άνθρακα, για δεύτερη συνεχή χρονιά, η κατανάλωση του οποίου μειώθηκε κατά -1.7%, που ισοδυναμεί με -53.0 mtoe. H καταβαράθρωση του άνθρακα ως μιας βασικής πηγής ενέργειας είναι θεαματική ιδίως εάν λάβουμε υπ’ όψη ότι μόνο τέσσερα χρόνια πριν παρουσίαζε τους υψηλότερους ρυθμούς ετήσιας ανάπτυξης.
Στο προλογικό του σημείωμα ο CEO της BP κ. Bob Dudley παρατηρεί ότι το παγκόσμιο ενεργειακό μίγμα ευρίσκεται σε κατάσταση μετάβασης αφενός μεν διότι το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της ζήτησης, λόγω της βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου, προέρχεται από τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, ιδιαίτερα στην Ασία, και αφετέρου διότι παράλληλα παρατηρείται μία ραγδαία βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας σε όλους τους τομείς με ταυτόχρονα αυξημένη διείσδυση διάφορων μορφών ΑΠΕ (δηλαδή βιομάζα, υδροηλεκτρικά, αιόλικα – ηλιακά) με αποτέλεσμα την μείωση των μέχρι σήμερα υψηλών ρυθμών αύξησης της ενεργειακής κατανάλωσης. Το 2016, σύμφωνα με τον κ. Dudley ήτο μία χρονιά προσαρμογής της αγοράς πετρελαίου και φυσικού αερίου, οι κύριοι τομείς που δραστηριοποιείται η BP, ως αποτέλεσμα των χαμηλών τιμών που επικράτησαν καθ’ όλο το έτος. «Ο κλάδος μας», παρατηρεί ο κ. Dudley, «αντιμετώπισε σημαντικές προκλήσεις τα τελευταία χρόνια. Υπάρχουν ενδείξεις από τα στοιχεία του περασμένου έτους ότι οι αγορές προσαρμόζονται και οι βραχυπρόθεσμες πιέσεις δείχνουν σταδιακά να υποχωρούν. Επειδή αυτό σε μεγάλο βαθμό είναι μια επαναλαμβανόμενη κατάσταση μαθαίνουμε να λειτουργούμε σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον προσπαθώντας να αξιοποιήσουμε επιχειρηματικές ευκαιρίες στο πλαίσιο της μετάβασης της παγκόσμιας οικονομίας σε ένα περιβάλλον χαμηλότερου άνθρακα».
Το BP Statistical Review of World Energy είναι ελεύθερα διαθέσιμο μέσω του www. bp. com ενώ την ερχόμενη εβδομάδα έχει προγραμματιστεί μία ειδική παρουσίαση της έκδοσης, όπως και του BP Outlook 2017, σε κλειστή εκδήλωσηπου θα πραγματοποιηθεί στην Βρετανική Πρεσβεία στην Αθήνα.