Μετά τη διακοπή των διπλωματικών δεσμών Σαουδικής Αραβίας, Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ), Μπαχρέιν και Αιγύπτου με το Κατάρ αλλά και των χερσαίων, θαλάσσιων και αεροπορικών συνδέσεων, τα σενάρια για την επόμενη μέρα στην αραβική χερσόνησο, αλλά και στους ενεργειακούς συσχετισμούς πολλαπλασιάζονται.
Η S&P Global Platts (θυγατρική της Standard & Poor's) σε σχετικό άρθρο της υπογραμμίζει τις συνέπειες στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο απ' ό,τι περιγράφεται ως «η πιο σοβαρή διπλωματική κρίση της περιοχής εδώ και χρόνια».
Όσον αφορά στο LNG (Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο - ΥΦΑ), το Κατάρ είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής στον κόσμο, έχοντας εξάγει 78,8 εκατομμύριαmt (τόνους) το 2016, ποσοστό μεγαλύτερο από το 30% της συνολικής παγκόσμιας προμήθειας των 257,8 εκατομμυρίων mt, σύμφωνα με την Platts Analytics.
Ωστόσο, είναι αξιοσημείωτο ότι, ένα ολοένα και αυξανόμενο μερίδιο παραγωγής του Κατάρ, παραδίδεται σε αναδυόμενους αγοραστές της Μέσης Ανατολής, συμπεριλαμβανομένης της Αιγύπτου, της Ιορδανίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Ειδικότερα, πάνω από το 60% των εισαγωγών ΥΦΑ της Αιγύπτου το 2016 -4,61 εκατομμύρια mt από συνολικά 7,26 εκατομμύρια mt- προέρχονταν από το Κατάρ και παραδίδονταν στο πλαίσιο συμβάσεων προμήθειας μεταξύ της αιγυπτιακής εταιρείας φυσικού αερίου (Egas) και των εμπόρων ή πωλητών χαρτοφυλακίων. Παράγοντες της αγοράς αναφέρουν ότι οποιαδήποτε αναστάτωση προκληθεί στις καταριανές προμήθειες υγροποιημένου αερίου θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην τιμολόγηση, στις περιφερειακές ροές των συναλλαγών και στην ενεργειακή ασφάλεια της Αιγύπτου. Τα φορτία θα πρέπει να αναπληρωθούν από άλλες πηγές.
Το Ντουμπάι, την ίδια χρονιά, σύμφωνα με τα στοιχεία της S&P Global Platts, εισήγαγε 1,25 εκατομμύρια mt ΥΦΑ από το Κατάρ, δηλαδή το 40% του συνολικού όγκου εισαγωγών του, που φτάνουν στα 3,12 εκατομμύρια mt.
Δύσκολος ο αποκλεισμός του Σουέζ για καταριανό πετρέλαιο και LNG
Αν και οι τιμές του αργού πετρελαίου αυξήθηκαν μετά την ανακοίνωση, δεν παρατηρήθηκε άμεση επίδραση στη μεταφορά αργού πετρελαίου και LNG, σύμφωνα με όσα ανέφερε τη Δευτέρα η S&P Global Platts.
Δεν επιβλήθηκαν περιορισμοί στα δεξαμενόπλοια (VLCC -Very Large Crude Carriers) που μεταφέρουν φορτία καταριανού αργού πετρελαίου σε λιμένες φόρτωσης αργού της Σαουδικής Αραβίας ή των ΗΑΕ. Ακόμα και αν είχε συμβεί, οι ναυλωτές θα μπορούσαν να αναπροσαρμόσουν τις φορτώσεις από το Κατάρ για να αποφευχθούν τυχόν προβλήματα.
Δεν υπήρχαν επίσης ενδείξεις ότι η Αίγυπτος θα συνεχίσει οποιαδήποτε περαιτέρω δράση στο εμπόριο του Κατάρ μέσω της βασικής διαδρομής, δηλαδή της διώρυγας του Σουέζ. Ακόμα κι αν αυτό συμβεί, δεν θα επηρεάσει τις μεταφορές πετρελαίου, καθώς οι τρεις κύριες ακατέργαστες ποιότητες αργού του Κατάρ (Al-Shaheen, Qatar Marine και Qatar Land) οδεύουν σχεδόν αποκλειστικά σε διυλιστήρια στην Ασία, μέσω άλλων διαδρομών.
Επιπλέον, η κρατική ναυτιλιακή εταιρεία Qatar Shipping Co (ή Q Ship), διαθέτει ελάχιστα δεξαμενόπλοια. Το μεγαλύτερο μέρος του πετρελαϊκού εμπορίου της χώρας γίνεται με ξένα μέσα με συνέπεια να είναι λίγα τα πετρελαιοφόρα που ελέγχονται από το Κατάρ ή έχουν σημαία Κατάρ, τα οποία θα μπορούσαν να αποκλειστούν από τις αρχές της διώρυγας του Σουέζ.
Η Q Ship διαθέτει μερίδιο σε εννέα μεταφορείς ΥΦΑ. Έχει επίσης το 15% στην Nakilat, εταιρεία μεταφοράς φυσικού αερίου του Κατάρ. Η Nakilat και η Q Ship κατέχουν 50% η καθεμιά στην εταιρεία μεταφορών Gulf LPG TransportCompany.
Έτσι, μπορεί να αποδειχθεί νομικά δύσκολο να απαγορευτεί στα πλοία της QShip να διέρχονται από το κανάλι του Σουέζ, δεδομένου ότι ελέγχονται εμπορικά από άλλες εταιρείες που τα έχουν κλείσει με μακροπρόθεσμη χρονοναύλωση. Μάλιστα, σύμφωνα με την S&P Global Platts, η κατάσταση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο, καθώς δεν ανήκουν όλοι οι μεταφορείς ΥΦΑ εξ ολοκλήρου στην Q Ship. Συμμετέχουν επίσης εταιρείες όπως η ShippingCorporation ofIndia, και Japan' s Mitsui, η NYK, και K Line.
Άρα για την ώρα, τίποτε δεν φαίνεται να ταράζει τις εμπορικές δραστηριότητες στην περιοχή του περσικού κόλπου. Άλλωστε, όπως λένε έμπειροι διπλωμάτες, στη Μέση Ανατολή πολιτική και μπίζνες είναι δύο ξεχωριστές υποθέσεις.
Ο διασυνοριακός αγωγός της αραβικής χερσονήσου
Το Κατάρ προμηθεύει με 2 Bcf/ d (δισεκατομμύρια κυβικά πόδια ανά ημέρα) αερίου τα ΗΑΕ και το Ομάν μέσω του αγωγού Dolphin. Με χωρητικότητα 3.2Bcf/ d, ο συγκεκριμένος αγωγός είναι ο μόνος διασυνοριακός αγωγός μεταφοράς φυσικού αερίου στην αραβική χερσόνησο.
Το καλοκαίρι, όπως αναφέρεται στο άρθρο της η S&P Global Platts, οι παραδόσεις φυσικού αερίου μέσω του αγωγού αυξάνονται, κατά περιόδους. Εξάλλου, λόγω της εποχικά μειωμένης ζήτησης ΥΦΑ, κατά τη διάρκεια του θέρους, ποσότητες φυσικού αερίου είναι προσωρινά διαθέσιμες από τηνQatarPetroleum.
Από τα 2 Bcf/ d της μόνιμης τροφοδοσίας αερίου από τον Dolphin, περίπου το 1,8 Bcf/ dδιοχετεύεται σε κρατικά ελεγχόμενες μονάδες παροχής ενέργειας και ύδρευσης που εξυπηρετούν τα επτά εμιράτα (ΗΑΕ) και τα υπόλοιπα 200,000Mcf/ d (εκατομμύρια κυβικά πόδια ανά ημέρα)πηγαίνουν στο Ομάν (σύμβαση με την Oman Oil Co.).
«Είναι δύσκολο να πούμε πιο είναι το συνολικό ποσοστό της ζήτησης φυσικού αερίου των ΗΑΕ που ικανοποιείται με προμήθειες από το Κατάρ, αλλά η ροή φυσικού αερίου από το Κατάρ είναι ιδιαίτερα σημαντική για τα ΗΑΕ τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν η ζήτηση κορυφώνεται σε ολόκληρη την Αραβική Χερσόνησο λόγω της υψηλής ζήτησης ενέργειας για κλιματισμό. Η τελευταία διαθέσιμη στατιστική ανασκόπηση για την παγκόσμια ενέργεια της ΒΡ είχε θέσει την κατανάλωση φυσικού αερίου των ΗΑΕ το 2015 στα 69,1 Bcm (6,7 Bcf/ d ). Από αυτήν, τουλάχιστον το 27% έχει ικανοποιηθεί από τον αγωγό Dolphin», επισημαίνεται από την S&P Global Platts.