Μεγάλο ενδιαφέρον, αλλά και αρκετά ερωτηματικά προκάλεσε η γνωστοποίηση της είδησης ότι η Windows International υπέβαλε στα τέλη Μαρτίου αίτηση για χορήγηση άδειας για διασυνδετήριο αγωγό φυσικού αερίου μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ.

Το μεν ενδιαφέρον έχει να κάνει με αυτή καθ’ εαυτή τη σχεδιαζόμενη επένδυση, καθώς η υλοποίησή της θα σηματοδοτήσει ένα βήμα παραπέρα στη διαχρονική επιδίωξη των κυβερνήσεων της χώρας να καταστεί ενεργειακός κόμβος της ευρύτερης περιοχής. Αλλά είναι και η προτεινόμενη όδευση του αγωγού που επιτείνει το ενδιαφέρον, καθώς ξυπνά μνήμες από το σχετικά πρόσφατο παρελθόν και ευνοεί την καλλιέργεια σεναρίων που προκαλούν ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον.

Τα δε ερωτηματικά έχουν να κάνουν τόσο με το χρονισμό της συγκεκριμένης αίτησης, όσο και με την εταιρεία που υπέβαλε την αίτηση. Κι αυτό καθώς η συγκεκριμένη εταιρεία δεν έχει δραστηριοποιηθεί στο παρελθόν στα ενεργειακά της χώρας μας, ενώ μόνο εύκολο δεν είναι να μάθει κανείς πολλά για τις εν γένει δραστηριότητές της.

Περιέργεια, ενδιαφέρον και έκπληξη έγιναν ακόμα μεγαλύτερα από τη στιγμή που η δημοσιογραφική έρευνα αποκάλυψε ποιος βρίσκεται πίσω από το συγκεκριμένο σχέδιο. Η παρουσία ενός μεγέθους όπως ο Ρώσος μεγιστάνας Alexander Lebedev αποτελεί ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη. Μια εξέλιξη που, όμως, γεννά ακόμα περισσότερα ερωτηματικά.

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα με τη σειρά, σε μια υπόθεση που θυμίζει τις γνωστές ρωσικές κούκλες, που μέσα στην καθεμιά βρίσκεται και μια άλλη, καθώς και στην υπόθεσή μας, με το κάθε βήμα έρχονται στο προσκήνιο νέες, άκρως ενδιαφέρουσες πτυχές.

Η «ταυτότητα» της διασύνδεσης

Σύμφωνα με την αίτηση, στη συγκεκριμένη γραμμή διασύνδεσης θα επιτρέπεται η πρόσβαση σε τρίτους υπηρεσιών γραμμής Διασύνδεσης Φυσικού Αερίου μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ .

Μάλιστα, η εταιρεία ζητά η ισχύς της άδειας να ξεκινήσει άμεσα και να διαρκέσει 50 χρόνια.

Σύμφωνα με την αίτηση που υποβλήθηκε στη ΡΑΕ, ο διασυνδετήριος αγωγός θα συνδέεται με το ελληνικό σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου στη Νέα Μεσημβρία και θα καταλήγει στη Γευγελή, στα ελληνοσκοπιανά σύνορα, διανύοντας περίπου 50 χλμ. στα ελληνικά εδάφη.

Η προτεινόμενη αρχική χωρητικότητα της γραμμής διασύνδεσης είναι 1,5 BCM το χρόνο, ενώ η σχεδιαζόμενη πίεση του αγωγού είναι 7,0 Mpa (70 bar).

Η κατάλληλη διάμετρος για τον αγωγό θα είναι το πιθανότερο DN 700 ή DN 600.

Αξίζει να θυμηθούμε ότι πρόσφατα ο ΔΕΣΦΑ και η αντίστοιχη σκοπιανή MER υπέγραψαν πρόσφατα μνημόνιο συνεργασίας για την κατασκευή αγωγού μήκους 160 χιλιομέτρων που θα ξεκινά από την Νέα Μεσημβρία και θα καταλήγει στο Stip, δίνοντας απευθείας πρόσβαση σε προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG από το τερματικό της Ρεβυθούσας, μέσω του ελληνικού εθνικού δικτύου.

Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις που έγιναν τότε, ο αγωγός θα μπορεί επίσης να συνδεθεί με άλλα project που βρίσκονται σε εξέλιξη ή σχεδιάζονται για την περιοχή. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε ότι, μέσω του νέου έργου, θα υπάρχει η δυνατότητα σύνδεσης του δικτύου φυσικού αερίου της FYROM με τον TAP, ενώ ο νέος αγωγός θα μπορεί να συνδεθεί ή ακόμη και να αποτελέσει μέρος άλλων υπό ανάπτυξη ή μελέτη project όπως ο αγωγός Turkish Stream ή ο South Stream.

Είναι προφανές ότι ο διασυνδετήριος αγωγός τον οποίο σχεδιάζει να κατασκευάσει η Windows International σχετίζεται άμεσα με τα όσα είχαν ανακοινωθεί τότε. Εξάλλου, τα σχέδια της Windows International είχαν γίνει γνωστά στο Μαξίμου προτού κατατεθεί η αίτηση στη ΡΑΕ. Σύμφωνα με πληροφορίες, τόσο το ΥΠΕΞ, όσο και το ΥΠΕΝ, έχουν συμμετάσχει σε προπαρασκευαστικές διαβουλεύσεις και μάλιστα ο γ.γ. Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων έπαιξε σημαντικό ρόλο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στις αρχές του φετινού Μαρτίου, η κυβέρνησης της ΠΓΔΜ προκήρυξε διαγωνισμούς για την ανάθεση έργου σύμπραξης δημοσίου – ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) για τη χρηματοδότηση, το σχεδιασμό, την κατασκευή, τη διαχείριση, τη συντήρηση και την ανάπτυξη συστήματος διανομής φυσικού αερίου σε 3 περιοχές της χώρας, συνολικού προϋπολογισμού περίπου 150 εκατ. ευρώ.

Η άκρη του νήματος για τη Windows International

Η αίτηση για τη χορήγηση στης συγκεκριμένης άδειας υπηρεσιών γραμμής διασύνδεσης φυσικού αερίου στη ΡΑΕ υπεβλήθη από την εταιρεία με την επωνυμία «Windows International Hellas SA», ο οποία, όπως ενημερώνει η ΡΑΕ,  είναι υποκατάστημα της αλλοδαπής εταιρείας «Windows International SA» που εδρεύει στο Λουξεμβούργο.

Κι αν δεν είναι περίεργο που η εν Ελλάδι θυγατρική είναι άγνωστη, θα περίμενε κανείς ότι για τη μητρική ήταν σχετικά εύκολο να βρει κανείς αρκετές πληροφορίες ώστε να σκιαγραφήσει το προφίλ της. Αμ δε…

Η εταιρεία δεν έχει ούτε καν ιστοσελίδα στο Ίντερνετ, ενώ, πέρα από τη διεύθυνση των γραφείων της στο Λουξεμβούργο, ελάχιστα ακόμα στοιχεία είναι δημοσιοποιημένα. Όμως, όποιος ψάχνει, βρίσκει, λέει ο λαός μας, και αυτή τη φορά η έρευνα απέδωσε πολύ ενδιαφέροντες καρπούς.

Συγκεκριμένα, ως εκπρόσωποι της εγγεγραμμένης στο Μητρώο Διαφάνειας της ΕΕ εταιρείας εμφανίζονται οι κ.κ. Christian Tailleur και Toni Baev. Από εδώ ξετυλίγεται και το κουβάρι της ιστορίας.

Ο μεν C. Tailleur, μέλος της “Ordre des Experts-Comptables” στο Λουξεμβούργο, έχει μακρά πορεία στον τραπεζικό τομέα και στη διαχείριση κεφαλαίων και επενδυτικών χαρτοφυλακίων. Είναι επικεφαλής των δραστηριοτήτων που διατηρεί στο Λουξεμβούργο η κυπριακή Totalserve, εταιρεία που δραστηριοποιείται στην παροχή εξειδικευμένων φορολογικών, χρηματοοικονομικών και άλλων συναφών υπηρεσιών.

Η διεύθυνση της συγκεκριμένης εταιρείας στο Λουξεμβούργο συμπίπτει με αυτή της Windows International, στοιχείο ενδεικτικό της σχέσης μεταξύ των δυο εταιρειών. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Totalserve, διατηρεί γραφεία και στην Αθήνα.

Ο δε T. Baev είναι ο εκτελεστικός διευθυντής της Balkan Utilities. Η συγκεκριμένη εταιρεία έχει παρουσία στα ενεργειακά δρώμενα των Βαλκανίων, δραστηριοποιούμενη στις ενεργειακές υποδομές, κυρίως επενδύοντας στην κατασκευή ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων. Η Balkan Utilities έχει επενδύσει στην κατασκευή ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων συνολικής ισχύος περίπου 1000MW στην ΠΓΔΜ. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, οι μονάδες αυτές πρόκειται να τροφοδοτηθούν με αέριο που θα μεταφέρεται διαμέσου του ελληνοσκοπιανού αγωγού.  Η συγκεκριμένη εταιρεία είναι συμφερόντων Lebedev.

Αυτή είναι, λοιπόν, η άκρη του νήματος.

Ποιος είναι ο Ρώσος μεγιστάνας Α. Lebedev

Ο Ρώσος μεγιστάνας Α. Lebedev είναι ένας από τους πλουσιότερους Ρώσους, πρώην μέλος των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών και εξαιρετικά ισχυρός οικονομικός και πολιτικός παράγοντας. 

Έδρα των επιχειρηματικών του δραστηριοτήτων είναι το Λονδίνο, όπου και εκδίδει τις εφημερίδες The London Evening Standard και The Independent. Το 1995 αγόρασε την –τότε προβληματική – ρωσική τράπεζα National Reserve Bank, την οποία όχι μόνο διέσωσε, αλλά και γιγάντωσε. Σήμερα, η NRB, ως μέλος του ομίλου National Reserve Corporation, κατέχει το 11% της αεροπορικής εταιρείας Aeroflot, καθώς και, μεταξύ άλλων, το 40% της Ilyushin Finance Co, η οποία κατέχει ένα μεγάλο μέρος της αεροπορικής βιομηχανίας της Ρωσίας, ενώ έχει και σημαντικό μερίδιο στη Sberbank, τη μεγαλύτερη ρωσική τράπεζα και μια από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη.

Στον ίδιο όμιλο ανήκει μια εκ των μεγαλύτερων κατασκευαστικών εταιρειών της Ρωσίας, ενώ έχει σημαντική παρουσία και στον αγροτικό τομέα, τις τηλεπικοινωνίες και την ενέργεια.

Μέσω της NRB, ο Lebedev έχει σημαντική παρουσία και στον ενεργειακό τομέα, καθώς, πέραν των επενδύσεων που χρηματοδοτεί μέσω των τραπεζών του, κατέχει σημαντικό μερίδιο τόσο στη ρωσική εταιρεία ηλεκτρισμού RAO, η οποία ελέγχει περίπου το 70% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος στη Ρωσία, και πάνω από το 70% του δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Επίσης, έχει συμμετοχή και στη Gazprom.

Στον Lebedev ανήκει και ο όμιλος Sintez, ένας από τους μεγαλύτερους ενεργειακούς ομίλους στη Ρωσία, με παρουσία στους τομείς της ηλεκτρικής ενέργειας, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο όμιλος Sintez, μέσω και της Balkan Energy Group, έχει σημαντική παρουσία στον ενεργειακό τομέα της ΠΓΔΜ.

Ταυτόχρονα, ο Lebedev είναι ο ιδιοκτήτης της ρωσικής εφημερίδας Novaya Gazeta, που πρόσκειται στην αντιπολίτευση. Ο ίδιος έχει διατελέσει βουλευτής στη  Ρωσία από το 2003 μέχρι το 2007, ενώ το 2003 πήρε 13% ως υποψήφιος δήμαρχος Μόσχας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι σχέσεις του Lebedev, ο οποίος έχει επενδύσει και στη μεγαλύτερη τουριστική μονάδα στην Κριμαία, με τον Πούτιν χαρακτηρίζονται μάλλον ως αντιφατικές, καθώς, παρά την πολιτική αντιπαράθεση, μέσω των επιχειρήσεών του έχει στενή συνεργασία με το ρωσικό κράτος.

Αναβιώνει το παλιό σχέδιο για τον Turkish Stream;

Αν κάποιος παρατηρήσει την προτεινόμενη όδευση του αγωγού που θέλει να λειτουργήσει η Windows, θα διαπιστώσει ότι πρόκειται ουσιαστικά για το «συμπλήρωμα» που λείπει για το παλιό σχέδιο για τον Turkish Stream, μιας και το υπόλοιπο σχέδιο που αφορά την επέκταση του δικτύου αγωγών στην ΠΓΔΜ έχει ήδη προχωρήσει, με την ρωσική Stroytransgaz να έχει αναλάβει την κατασκευή του.

Πέρυσι τον Ιούλιο εγκαινιάστηκε το τμήμα Klecovce-­Stip, μήκους 61 χλμ. Τα εγκαίνια έκαναν ο τότε πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ Εμίλ Ντιμιτρίεφ, ο ηγέτης του VMRO-DPMNE Νικολά Γκρουέφσκι, ο γενικός διευθυντής της Stroytransgaz, Μιχαήλ Κριάποφ, ο διευθύνων σύμβουλος της MER, Κρστε Μιλαντίνοφ και το στέλεχος της ρωσικής πρέσβείας στα Σκόπια, Κονσταντίν Μπερσένεφ.

Τον Αύγουστο ξεκίνησε η κατασκευή του τμήματος Stip-Negotino-­Kavadarci, ενώ το περσινό φθινόπωρο η κατασκευή των τμημάτων Kavadarci-­Negotino-­Prilep­-Bitola και Σκόπια-Τέτοβο-­Gostivar.

Ο σχεδιασμός που είχε εκπονήσει η τότε σκοπιανή κυβέρνηση προέβλεπε στη συνέχεια την κατασκευή του αγωγού Stip­-Radovis-­Γευγελής, μέσω του οποίου θα συνδέονταν με την Ελλάδα. Το τμήμα αυτό αποτελεί ουσιαστικά την προέκταση του διασυνδετήριου αγωγού που σχεδιάζει να λειτουργήσει η Windows. Στη συνέχεια, το σκοπιανό σχέδιο προβλέπει τη διασύνδεση  με τη Βουλγαρία, μέσω του τμήματος Strumica-­Novo Selo, καθώς και τη διασύνδεση με την Αλβανία, μέσω του τμήματος Gostivar­Kicevo­-Struga­-Qafasan.

Το γεγονός ότι ο ελληνοσκοπιανός αγωγός, εφόσον τελικά υλοποιηθεί, θα γίνει με ρωσική χρηματοδότηση, είναι προφανές ότι συνηγορεί στο σενάριο ότι στρώνεται το έδαφος για να σχεδιαστεί το ευρωπαϊκό σκέλος του Turkish Stream κατ’ αυτό τον τρόπο, παρά τις αντιδράσεις που έχουν υπάρξει τόσο στην ΕΕ, όσο και – κυρίως – από τις ΗΠΑ.

Το ενδιαφέρον είναι ότι πρόσφατα, και συγκεκριμένα στα μέσα Απριλίου, ο Γ. Κατρούγκαλος μιλώντας στο ρωσικό πρακτορείο Sputnik επανέφερε θέμα Turkish Stream, σημειώνοντας με νόημα ότι η ελληνική πλευρά ουδέποτε έπαψε να ενδιαφέρεται. Προανήγγειλε, μάλιστα, ότι το θέμα θα συζητηθεί στο Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής στις 10 Μαΐου, το οποίο θα ασχοληθεί με ζητήματα ενέργειας, παρουσία Σταθάκη.

Μάλιστα, πρόσφατα ταξίδεψε στη Μόσχα ο γγ. Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων του ΥΠΕΞ Γ. Τσίπρας, όπου και είχε συναντήση με τον επικεφαλής της Gazprom A. Miller, με τον οποίο συζήτησε για το ζήτημα του Turkish Stream.

Αν κανείς προσπαθήσει να συνδυάσει όλα αυτά τα δεδομένα, τότε τα κομμάτια του παζλ των αγωγών που είναι διάσπαρτα στο τραπέζι ίσως τελικά συμπληρώνουν μια εικόνα διαφορετική από αυτή που θα είχε κατά νου ξεκινώντας την προσπάθεια να την ολοκληρώσει.

Εφόσον τελικά προχωρήσουν τα παραπάνω σχέδια, τότε όχι μόνο θα συνυπάρξουν οι δυο «φαραωνικοί» αγωγοί TAP και Turkish Stream, αλλά θα ενταθεί και ο ανταγωνισμός για τις ποσότητες που θα διέρχονται από αυτούς. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι θα είναι διαθέσιμες τεράστιες δυναμικότητες, ενώ και οι υποψήφιοι προμηθευτές θα πληθύνουν. Πέραν των προφανών (σε πρώτο χρόνο αζέρικο και ρωσικό αέριο ή και, σε δεύτερο χρόνο, τα κοιτάσματα της ΝΑ Μεσογείου), αρκεί κανείς να συνυπολογίσει ότι ταυτόχρονα προχωρούν οι σχεδιασμοί για το τερματικό LNG στην Αλεξανδρούπολη (με ζωηρό και το αμερικανικό ενδιαφέρον), ενώ παραμένει ανοικτό το ζήτημα της αναβάθμισης της δυναμικότητας της Ρεβυθούσας.

Ενεργειακές διασταυρώσεις σε διακεκαυμένη ζώνη

Κάτω από τη μουτζούρα που σχηματίζουν οι πυκνές γραμμές οι γραμμές που αποτυπώνουν την όδευση των δρόμων μεταφοράς ενεργειακών πόρων σχεδιάζονται και περνούν από ελληνικά εδάφη, κρύβονται πολλά.

Όπως, για παράδειγμα, ότι διασταυρώνονται σε μια ιδιαίτερα ευαίσθητη περιοχή, όπως αυτή της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης, όπως και ότι η συνέχειά τους επεκτείνεται στη διαχρονική μπαρουταποθήκη που λέγεται Βαλκάνια , με το φυτίλι αυτή την περίοδο να βρίσκεται στα Σκόπια.

Αυτό το τελευταίο έχει άμεση σχέση με την υπόθεση του ελληνοσκοπιανού αγωγού.

Η κατάσταση στην ΠΓΔΜ παραμένει έκρυθμη. Αλβανία, ΕΕ και ΗΠΑ επιδιώκουν τη συγκρότηση φιλοΝΑΤΟϊκής κυβέρνησης και βλέπουν «ρωσικό δάκτυλο» για τη στήριξη των δυνάμεων που συντάσσονται με τον πρώην πρωθυπουργό Γκρουέφσκι πίσω από την πολιτική κρίση που έχει ξεσπάσει στη χώρα, σε μια υπόθεση με ενεργειακές και άλλες γεωστρατηγικές προεκτάσεις.

Σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές, η γειτονική χώρα έχει βρεθεί στα πρόθυρα πραξικοπήματος ή/και εμφυλίου πολέμου.

Τα ρεπορτάζ καταγράφουν κινήσεις ενόπλων τμημάτων και έντονη κινητικότητα από τον UCK, ενώ την προηγούμενη βδομάδα αποκαλύφθηκε απόπειρα να περάσει παράνομα από τα σερβικά σύνορα φορτίο με χιλιάδες πολεμικά τυφέκια, αυτόματα όπλα, όλμους και χειροβομβίδες. Τα σερβικά μέσα μεταδίδουν πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες παραλήπτης του φορτίου ήταν μεγάλο αλβανικό κόμμα.

Η κατάσταση είναι τόσο τεταμένη ώστε οι ελληνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στα Σκόπια, όπως τα ΕΛΠΕ και ο ΑΚΤΩΡ, ήδη σχεδιάζουν τα κατάλληλα μέτρα ασφαλείας για τις υποδομές και τα στελέχη τους που βρίσκονται στη χώρα.

Είναι αρκετά εύκολο να δει κανείς πως η κατάσταση αυτή σχετίζεται και με το θέμα του ελληνοσκοπιανού διασυνδετήριου αγωγού. Άλλωστε, ο Γκρουέφκι ήταν που προώθησε με θέρμη το σχέδιο για σύνδεση της ΠΓΔΜ με τον Turkish Stream.

Το συμπέρασμα που βγαίνει είναι ότι σε περίπτωση που προχωρήσουν τα σχέδια τόσο για τον αγωγό, όσο και για τις μονάδες της Balkan Utilities στην ΠΓΔΜ, εντείνεται η ρωσική παρουσία στον ενεργειακό τομέα της ΠΓΔΜ και, μέσω αυτής, η επίδραση συνολικά στην οικονομία της χώρας. Η ενίσχυση της ρωσικής παρουσίας στα Δυτικά Βαλκάνια, όμως, αποτελεί – προς το παρών μεταφορικά – “casus belli” για τις ΗΠΑ. Οι αντιπαραθέσεις αυτές διαπλέκονται με τις ενισχυόμενες εθνικιστικές τάσεις, τις στρατηγικές και τις κινήσεις παραγόντων σε άλλες χώρες της ευρύτερης περιοχής (Αλβανία, Σερβία κ.λπ.).

Παράλληλα, μέσω του προτεινόμενου ελληνοσκοπιανού διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου, αλλά και της ισχυρής παρουσίας της, θυγατρικής των ΕΛΠΕ, OKTA στον εφοδιασμό της ΠΓΔΜ με πετρέλαιο, ένα σημαντικό μέρος της τροφοδοσίας της γειτονικής χώρας με ενεργειακούς πόρους θα εξαρτάται από την Ελλάδα.

Ο παράγοντας ΔΕΣΦΑ

Μέσα σε αυτό το πολυπλόκαμο δίκτυο οικονομικο-πολιτικών σχέσεων και ανταγωνισμών επιχειρεί να χαράξει τη δική της πλεύση και η ελληνική πλευρά, τόσο σε πολιτικό, όσο και σε οικονομικό επίπεδο.

Άλλωστε, η απόφαση για συμμετοχή ή όχι στα σχέδια για τον Turkish Stream, που όπως είδαμε συνδέεται άμεσα με την υπόθεση του ελληνοσκοπιανού αγωγού, θα είναι καθαρά πολιτική, εξ ου και, σύμφωνα με τις δηλώσεις Κατρούγκαλου, το ζήτημα θα απασχολήσει το επικείμενο Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής.

Ανεξάρτητα από αυτό, πάντως, το μόνο σίγουρο είναι ότι στο παραπάνω πλαίσιο έχει διακριτή θέση η υπόθεση ΔΕΣΦΑ.  Μέσα στους επόμενους μήνες, όπως προβλέπει το νέο μνημόνιο που συμφώνησε η κυβέρνηση με τους δανειστές, αναμένεται να ολοκληρωθεί ο διεθνής διαγωνισμός για την ιδιωτικοποίησή του.

Η πολυσχιδής δραστηριότητα που αναπτύσσει ο ΔΕΣΦΑ, με επίκεντρο τον TAP, εντείνει το διεθνές ενδιαφέρον για την εξέλιξη της υπόθεσης. Όπως, εξάλλου, κατέγραψε και πρόσφατο ρεπορτάζ του energypress, πολλοί και ισχυροί είναι οι υποψήφιοι επενδυτές που έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον.

Μια πλευρά που σχετίζεται με το κυρίως θέμα μας σε αυτό το άρθρο, έχει να κάνει με το ότι, όπως είδαμε, σε μια πρώτη ανάγνωση, η συμφωνία με τη MER (που υπεγράφη πριν την κορύφωση της κρίσης στην ΠΓΔΜ) και η πρόσφατη συμφωνία με την Albangaz, ναι μεν συναρμόζουν, όμως συνδέονται και με δυνητικά ανταγωνιστικούς σχεδιασμούς.

Είναι σαφές, λοιπόν, ότι όλο το παραπάνω πλέγμα αναπόφευκτα θα χρωματίσει και τις εξελίξεις γύρω από την ιδιωτικοποίηση του ΔΕΣΦΑ.