Σε πείσμα των προκλήσεων από την άλλη πλευρά, Ελλάδα και Κύπρος προχωρούν κανονικά στον ενεργειακό τους σχεδιασμό, θέτοντας τις βάσεις για έργα κομβικής σημασίας στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, με τις πάγιες τουρκικές αμφισβητήσεις ωστόσο να ρίχνουν τη σκιά τους πάνω στις εξελίξεις δημιουργώντας φόβους για νέες απειλές και «αντίποινα».

Οι υπογραφές άρχισαν να πέφτουν χθες, στο Τελ Αβίβ, με τους υπουργούς Ενέργειας της Ελλάδας, της Κύπρου, του Ισραήλ και της Ιταλίας να επισφραγίζουν το σχέδιο για τον αγωγό EastMed (που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το Ισραήλ και την Κύπρο προς Ελλάδα, Ιταλία και Ευρώπη). Πλέον, η «δράση» μεταφέρεται στην Κύπρο, όπου είναι προγραμματισμένο αύριο και μεθαύριο (5 και 6 Απριλίου) να πέσουν επισήμως οι υπογραφές μεταξύ κυβέρνησης και πετρελαϊκών κολοσσών για την έναρξη ερευνών προς αναζήτηση υδρογονανθράκων στα οικόπεδα 6, 8 και 10 της κυπριακής ΑΟΖ.

Η ιταλο-γαλλική κοινοπραξία ΕΝΙ-ΤΟΤΑL κατοχυρώνει δικαιώματα έρευνας στο οικόπεδο 6 και η αμερικανο-καταριανή ΕxxonMobil-Qatar Petroleum στο 10, ενώ το 8 «πηγαίνει» κι αυτό στους Ιταλούς (ENI). Οσο για τα πρώτα άμεσα έσοδα, ο υπουργός Ενέργειας της Κύπρου Γιώργος Λακκοτρύπης έχει δηλώσει πως 103,5 εκατ. ευρώ οδεύουν ήδη προς τα κυπριακά ταμεία ως «ορεκτικό», υπό μορφή μπόνους υπογραφής, και προφανώς έπεται συνέχεια.

Η Αμερικανίδα υφυπουργός Εξωτερικών για Ζητήματα Ενεργειακής Διπλωματίας, Ρόμπιν Ντάνιγκαν, θα βρίσκεται μάλιστα αύριο (5 Απριλίου) στην Κύπρο, προκειμένου να επισφραγίσει θεσμικά με την παρουσία της τη συμφωνία μεταξύ Λευκωσίας και ΕxxonMobil. Υπενθυμίζεται, άλλωστε, ότι ο νυν υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Ρεξ Τίλερσον τυγχάνει πρώην αφεντικό της Εxxon-Mobil.

Κι όλα αυτά, εν όψει των πρώτων γεωτρήσεων που είναι προγραμματισμένο να ξεκινήσουν από τη γαλλική Total στο οικόπεδο 11 της κυπριακής ΑΟΖ τον ερχόμενο Ιούνιο. Η πρόθεση που υπάρχει είναι, μάλιστα, να ακολουθήσουν και άλλες γεωτρήσεις μέσα στο 2017 (η ENI έχει δηλώσει ότι θα επιθυμούσε κάτι τέτοιο).

«Η παρουσία ενεργειακών κολοσσών, και αμερικανικών και ευρωπαϊκών, στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι η καλύτερη απάντηση σε όσους αμφισβητούν την άσκηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων», δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, κοιτώντας προς Αγκυρα μεριά.

Οι τουρκικές αμφισβητήσεις, ωστόσο, παραμένουν. Μένει να φανεί δε, ποια ακριβώς μορφή θα λάβουν το προσεχές διάστημα. Υπενθυμίζεται ότι μόλις πριν από δύο εβδομάδες η Αγκυρα εξέδωσε NAVTEX (με αριθμό 320/17) για τη διεξαγωγή άσκησης με πραγματικά πυρά σε διεθνή ύδατα μεν αλλά εντός της κυπριακής ΑΟΖ, στην περιοχή νοτιοδυτικά της Πάφου. Η Αγκυρα εμφανίζεται να αμφισβητεί-διεκδικεί μέρη των οικοπέδων 4, 5, 6, 7 και 1 της κυπριακής ΑΟΖ (μεταξύ άλλων δηλαδή και οικόπεδα κάποια από τα οποία έχουν ήδη αδειοδοτηθεί).

Προανήγγειλε έρευνες

Προσφάτως, μάλιστα, ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας (και γαμπρός του Ερντογάν) Μπ. Αλμπαϊράκ προανήγγειλε τη διεξαγωγή τουρκικών σεισμογραφικών ερευνών σε Μεσόγειο και Μαύρη Θάλασσα. Το ωκεανογραφικό «Piri Reis» ήδη έκανε τον περασμένο Μάρτιο βόλτες κοντά στο Καστελόριζο, ενώ το υπερσύγχρονο «MTA Turkuaz» αναμένεται να αναλάβει δράση.

Το καθεστώς Ερντογάν στοχεύει επί του παρόντος σε δύο πράγματα, με το βλέμμα στραμμένο σε Κύπρο και Ισραήλ. Θέλει να βάλει «χέρι» στα κυπριακά κοιτάσματα αποκτώντας λόγο στην έρευνα και εκμετάλλευσή τους. Δεν είναι τυχαίες, άλλωστε, και οι δηλώσεις του Τουρκοκύπριου ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί, ότι η όποια συμφωνία στο Κυπριακό θα πρέπει να έχει επιτευχθεί προτού πιάσουν δουλειά τα γεωτρύπανα στην κυπριακή ΑΟΖ τον Ιούνιο, καθότι σε διαφορετική περίπτωση μπορεί να έχουμε... ένταση.

Επιδίωξη

Η Αγκυρα επιδιώκει, ωστόσο, και κάτι άλλο: να γίνει εκείνη ο βασικός (και γιατί όχι μοναδικός;) διαμετακομιστικός σταθμός «διέλευσης» του ισραηλινού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Οι Ισραηλινοί, από την πλευρά τους, παρά τις διόλου ευκαταφρόνητες διαφορές που έχουν με την Αγκυρα σε επίπεδο γεωπολιτικό, βλέπουν θετικά την προοπτική ενός βόρειου αγωγού προς την Τουρκία, που θα είναι άλλωστε πιο οικονομικός από τον EastMed (Ισραήλ, Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία, Ευρώπη). Ενας τέτοιος αγωγός θα χρειαστεί, βέβαια, να περάσει κι αυτός μέσα από την κυπριακή ΑΟΖ, πράγμα που ενδεχομένως να δημιουργήσει επιπλοκές. Οι διαθέσεις του Τελ Αβίβ απέναντι στην Τουρκία, όπως εκφράζονται από τον Ισραηλινό υπουργό Ενέργειας Γιουβάλ Στάινιτς, δείχνουν να καθησυχάζουν την Αγκυρα. Παράλληλα, ωστόσο, το Τελ Αβίβ συνεχίζει κανονικά να προωθεί τον αγωγό EastMed.

Ο αγωγός που αλλάζει τις ισορροπίες στην Αν. Μεσόγειο

Με μια κοινή διακήρυξη πλούσια σε μηνύματα έμελλε να επισφραγιστεί η πρώτη τετραμερής συνάντηση που είχαν χθες στο Τελ Αβίβ, παρουσία μάλιστα του αρμόδιου Ευρωπαίου επιτρόπου Ενέργειας Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε, οι υπουργοί Ενέργειας της Ελλάδας (Γ. Σταθάκης), της Κύπρου (Γ. Λακκοτρύπης), του Ισραήλ (Γ. Στάινιτς) και της Ιταλίας (Κ. Καλέντα). Οι τέσσερις υπουργοί αναγνώρισαν τον αγωγό EastMed ως «στρατηγική προτεραιότητα» για την εξαγωγή προς την Ευρώπη μέρους των υφιστάμενων αποθεμάτων φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου.

Προκειμένου μάλιστα να μπορέσει να υλοποιηθεί το συγκεκριμένο έργο έκαναν γνωστό ότι θα στηρίξουν την αίτηση της ελληνοϊταλικής κοινοπραξίας IGI Poseidon για εξασφάλιση ευρωπαϊκής χρηματοδότησης. Ανακοίνωσαν, επίσης, τη σύσταση τετραμερούς ομάδας εργασίας με αποστολή την προετοιμασία του εδάφους για την επίσπευση της υλοποίησης του υποθαλάσσιου αγωγού. Κι όλα αυτά με κοινό στόχο να μετατραπεί η Ανατολική Μεσόγειος σε εναλλακτικό διάδρομο φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. «Η Ελλάδα υποστηρίζει τους σχεδιασμούς του EastMed. Είναι σημαντικό ότι με την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης μελετών το έργο κρίθηκε τεχνικά και οικονομικά βιώσιμο. Θα συμβάλει στη σταθερότητα της περιοχής, ενώ θα οδηγήσει σε περαιτέρω ενίσχυση του ενεργειακού δυναμικού της Κρήτης και της Πελοποννήσου. Το έργο περνά στη δεύτερη φάση, όπου θα πραγματοποιηθούν οι τεχνικές μελέτες με χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Είναι καθοριστικής σημασίας η σημερινή συνάντηση, καθώς οι τέσσερις υπουργοί συνομολογήσαμε στη στήριξη και από κοινού προώθηση του στρατηγικού αυτού έργου» δήλωσε από το Ισραήλ ο Ελληνας υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Σταθάκης.