των Η. Κονοφάγου, Ν. Λυγερού, Α. Φώσκολου

Πριν μόλις λίγες εβδομάδες η Γαλλική Εταιρεία Τotal ανακοίνωσε ότι προβλέπει η γεώτρηση της στον κυπριακό στόχο τύπου Ζορ στο θαλάσσιο οικόπεδο 11, να διεξαχθεί μέσα στο καλοκαίρι του 2017. Προσέθεσε ότι η πιθανότητα ανακάλυψης υδρογονανθράκων στην Κυπριακή αυτή δομή καρστικού ασβεστόλιθου είναι της τάξης του 20% δηλαδή διπλάσια από την μέση παγκόσμια πιθανότητα ανακάλυψης υδρογονανθράκων.

Μέσα στο 2015 στα θαλάσσια οικόπεδα 9 της Αιγύπτου και 11 της Κύπρου, λίγο πριν την ανακάλυψη του κοιτάσματος Ζορ, χρησιμοποιήθηκε μία νέα γεωφυσική μέθοδος απευθείας εντοπισμού του τύπου περιεχομένων ρευστών (φυσικού αερίου, πετρελαίου ή νερού) στη δομή του κοιτάσματος Ζορ όσο και στις παραπλήσιες δομές στόχους κοιτασμάτων των δύο θαλάσσιων οικοπέδων. Η μέθοδος αυτή η οποία εφαρμόζεται από ειδικευμένα Γεωφυσικά Ινστιτούτα αλλά και Εταιρείες, όπως η Schlumberger, αφορά ηλεκτρομαγνητικά ακούσματα ιδιοσυχνοτήτων υδρογονανθράκων (electromagnetic sounding of hydrocarbons) μέσω ελεγχόμενης πηγής ηλεκτρομαγνητικής ανίχνευσης ιδιοσυχνοτήτων που παρέχει ευδιάκριτα απευθείας εικόνες του τύπου των περιεχομένων ρευστών του υπεδάφους.

Είναι γνωστό ότι όταν δομές του υπεδάφους σαρώνονται με ηλεκτρομαγνητικά κύματα χαμηλών συχνοτήτων (1-10 Ηertz) διαπιστώνεται μία μέγιστη ενεργειακή απορρόφηση μέσα στην δομή όταν η συχνότητα της ηλεκτρομαγνητικής δέσμης γίνει ίση με την ιδιοσυχνότητα των περιεχομένων υδρογονανθράκων (αέριο, πετρέλαιο, συμπυκνώματα πετρελαίου, υδρόθειο κ.λ.π.). Όταν δεν διαπιστώνεται απορρόφηση ενέργειας αλλά μόνο ολική ανάκλαση είναι φανερό ότι δεν υπάρχουν υδρογονάνθρακες αλλά πιθανότατα μόνο νερό. Έτσι έχουμε ένα αποτελεσματικό εργαλείο εντοπισμού.
Εντυπωσιακά είναι τα αποτελέσματα της μεθόδου αυτής στην περίπτωση του κοιτάσματος Ζορ. Λίγους μήνες πριν την ανακάλυψη του κοιτάσματος Ζορ προσδιορίστηκαν με την μέθοδο αυτή, τα εξής (βλ. Εικ.1):

1. Το κοίτασμα περιέχει υδρογονάνθρακες.
2. Οι περιεχόμενοι υδρογονάνθρακες καλύπτουν μία έκταση 105 km2.
3. Οι υδρογονάνθρακες βρίσκονται σε τρία διαφορετικά στρώματα:
-μεταξύ 3.420 μέτρα έως 4.180 μέτρα με πίεση της τάξης των 400 bar
-μεταξύ 5.070 μέτρα έως 5.620 μέτρα με πίεση της τάξης των 500 bar
-μεταξύ 6.500 μέτρα & 6.570 μέτρα με πίεση της τάξης των 775 bar
4. Περιέχει Συμπυκνώματα Υδρογονανθράκων (Condensate).
5. Περιέχει Υδρόθειο.

Εικ.1

1. Ο κυπριακός στόχος περιέχει υδρογονάνθρακες.
2. Οι περιεχόμενοι υδρογονάνθρακες καλύπτουν μία έκταση 42 km2.
3. Υπάρχουν υδρογονάνθρακες σε τρία διαφορετικά στρώματα και με πιέσεις ανάλογες με αυτές του κοιτάσματος Ζορ.
4. Περιέχει Συμπυκνώματα Υδρογονανθράκων (Condensate).
5. Περιέχει Υδρόθειο.
6. Ο στόχος κοιτάσματος απέχει μόλις 12 χιλιόμετρα από το κοίτασμα Ζορ.
Με βάση τα παραπάνω διαπιστώνουμε (βλ. Εικ.2 & Εικ.3)

Εικ.2

Εικ.3

1. Ότι η Τotal έχει βάσιμες πιθανότητες να ανακαλύψει υδρογονάνθρακες.
2. Λόγω των πιέσεων που υπολογίζονται να είναι παρόμοιες με το Ζορ οι παροχές των γεωτρήσεων αναμένονται να είναι από οικονομική άποψη εξαιρετικά ικανοποιητικές.
3. Η πληρότητα σε φυσικό αέριο της δομής εμφανίζεται να είναι μικρότερη από το κοίτασμα Ζορ και με βάση την έκταση της αναμένεται να περιέχει περί τα 8 Τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια, δηλαδή η αναμενόμενη ανακάλυψη πιθανότατα θα είναι γιγαντιαία και οπωσδήποτε μεγαλύτερη από το κοίτασμα φυσικού αερίου Ταμάρ στο Ισραήλ.

Πιστεύουμε ότι η γεωηλεκτρομαγνητική αυτή μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε στην Αίγυπτο και στην Κύπρο αποτελεί ένα πολύ αξιόπιστο εργαλείο που πρέπει να χρησιμοποιηθεί ιδιαίτερα Νότια της Κρήτης λόγω του ότι η περιοχή είναι τελείως ανεξερεύνητη χωρίς ικανοποιητικό σεισμικό δίκτυο και χωρίς παρουσία προγενέστερων ερευνητικών γεωτρήσεων, μειώνοντας έτσι δραστικά τον κίνδυνο αποτυχίας αναμενόμενων γεωτρητικών επενδύσεων και επιτρέποντας να έχουμε δεδομένα για το νέο γύρο αδειοδότησης στα 9 θαλάσσια οικόπεδα.

(lygeros.gr)