Αρκετές είναι οι αλλαγές στα σχέδια σύμβασης πώλησης φυσικού αερίου που θα υπογράψουν οι προμηθευτές που θα πάρουν ποσότητες από τη δεύτερη τριμηνιαία ηλεκτρονική δημοπρασία της ΔΕΠΑ, που θα διεξαχθεί την επόμενη Τρίτη, σε σχέση με τις αντίστοιχες για την προηγούμενη δημοπρασία.

Σε επίπεδο ορισμών, μια διαφορά έχει να κάνει με τη συμπερίληψη των προβλέψεων του ν. 4337/2017, καθώς και της τροποποίησης του Κανονισμού Τιμολόγησης Βασικών Δραστηριοτήτων ΕΣΦΑ βάσει της σχετικής απόφασης ΡΑΕ 339/2016.

Όμως, οι περισσότερες από τις αλλαγές φαίνεται ότι οφείλονται σε μια προσπάθεια προσαρμογής των συμβάσεων στις καταστάσεις και τις δυσλειτουργίες του συστήματος που έφερε στο φως η πρόσφατη κρίση, όταν η ΔΕΠΑ κλήθηκε να διαχειριστεί το δύσκολο πρόβλημα της ικανοποίησης της κατακόρυφα αυξημένης ζήτησης για φυσικό αέριο.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στις νέες συμβάσεις προβλέπεται ότι, σε περιπτώσεις θέσης του ΕΣΦΑ σε Επίπεδο Επιφυλακής (Κατάσταση Συναγερμού 2) κατά τα προβλεπόμενα στο Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης, οι συμβαλλόμενοι δεσμεύονται να συνεργάζονται καλόπιστα στο πλαίσιο της αρμόδιας Ομάδας Διαχείρισης Κρίσης προς το σκοπό υλοποίησης από τα αρμόδια όργανα μέτρων διαχείρισης ζήτησης. Τέτοια πρόβλεψη δεν υπήρχε στις προηγούμενες συμβάσεις.

Επίσης, στις περιπτώσεις ανωτέρας βίας, θα συγκαταλέγεται πλέον ρητά και η περίπτωση Έκτακτης Ανάγκης Επιπέδου 3.

Άλλωστε, μάλλον στις υποχρεώσεις έναντι της ΡΑΕ και της Ομάδας Διαχείρισης Κρίσεων αναφέρεται και η συμπερίληψη στις προβλέψεις των υποχρεώσεων εχεμύθειας της  γνωστοποίησης πληροφοριών σε σχέση με την εκτέλεση των συμβάσεων έναντι οποιασδήποτε Αρχής (συμπεριλαμβανομένων και των αποφάσεων αυτών.

Διαχείριση της ζήτησης

Στις νέες συμβάσεις, η δήλωση της αιτούμενης προς παράδοση την επόμενη ημέρα, Ορθώς Δηλωμένης Ποσότητας (ΟΔΠ) μετατίθεται νωρίτερα κατά ένα τέταρτο της ώρας και θα γίνεται μέχρι τις 15:45 κι όχι μέχρι τις 16:00, όπως ίσχυε.

Μια ακόμα αλλαγή αφορά το ότι πλέον ο πωλητής, σε περίπτωση που δεν μπορεί να εξυπηρετήσει το σύνολο της αιτούμενης ποσότητας που έχει δηλώσει ο αγοραστής για την επόμενη ημέρα, θα πρέπει να τον ενημερώνει μέχρι τις 16:00, προσδιορίζοντας τη μέγιστη ποσότητα που μπορεί να παραδώσει. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο αγοραστής θα μπορεί να αναθεωρεί την ΟΔΠ για την επόμενη ημέρα μέχρι τις 16:15.

Πέραν αυτού, σε περιπτώσεις αδυναμίας εκ μέρους του πωλητή να παραδώσει την ΟΔΠ, τα νέα σχέδια προβλέπουν προθεσμία 10 εργάσιμων ημερών ώστε η ΔΕΠΑ να ενημερώσει εγγράφως τον αγοραστή για τους λόγους της αδυναμίας, την διάρκειά της, τις ενέργειες στις οποίες προέβη για την αντιμετώπιση του προβλήματος που ανέκυψε και καθετί σχετικό που θα ζητήσει να μάθει ο προμηθευτής. Η πρόβλεψη της έγγραφης ενημέρωσης και της γνωστοποίησης των ενεργειών που έκανε η ΔΕΠΑ δεν υπήρχε στις προηγούμενες συμβάσεις.

Το πρόβλημα της εξισορρόπησης

Μια ακόμα διάσταση που έφερε στο προσκήνιο η πρόσφατη κρίση έχει να κάνει με την εξισορρόπηση φορτίου.

Χωρίς ακόμα να έχει θεσμοθετηθεί και υλοποιηθεί το σχετικό ρυθμιστικό πλαίσιο, η ΔΕΠΑ επιχειρεί να συμπεριλάβει σχετικές ρυθμίσεις στις συμβάσεις της με τους προμηθευτές.

Για παράδειγμα, οι συμβάσεις πάντα προέβλεπαν το πώς θα αποζημίωνε η ΔΕΠΑ τον αγοραστή σε περίπτωση αποδεδειγμένης χρέωσής του από το ΔΕΣΦΑ λόγω αρνητικής ημερήσιας έλλειψης εξισορρόπησης φορτίου (ΗΕΕΦ). Η αποζημίωση αυτή υπολογίζονταν σε συνάρτηση με την Ημερήσια Τιμή Αερίου Εξισορρόπησης. 

Οι προηγούμενες συμβάσεις προέβλεπαν ότι ο υπολογισμός γίνεται βάσει της τιμής που ανακοινώνεται από το Διαχειριστή του ΕΣΦΑ από την αντίστοιχη Συμβατική Τιμή για τον εκάστοτε συγκεκριμένο μήνα. 

Στο σχέδιο των νέων συμβάσεων διευκρινίζεται ότι ο υπολογισμός της τιμής θα γίνεται στη βάση της διαμόρφωσής της βάσει των σχετικών διατάξεων του Κώδικα ΕΣΦΑ, αποκλειστικά εξαιτίας της ως αδυναμίας της ΔΕΠΑ να παραδώσει την Ορθώς Δηλωμένη Ποσότητα (δηλαδή χωρίς να λαμβάνεται υπ’ όψη υπέρβαση των Ορίων Ανοχής Χρήστη ή παρατεταμένη έλλειψη εξισορρόπησης φορτίου, που δεν οφείλεται στην αδυναμία του πωλητή να παραδώσει την Ορθώς Δηλωμένη Ποσότητα) από την αντίστοιχη Συμβατική Τιμή για τον συγκεκριμένο μήνα.

Απαιτήσεις οφειλών

Μέχρι τώρα, οι συμβάσεις προέβλεπαν ότι σε περιπτώσεις ληξιπρόθεσμων οφειλών μεταξύ των συμβαλλόμενων, ο οφειλέτης επιβαρύνεται με το εκάστοτε ισχύον νόμιμο επιτόκιο υπερημερίας μέχρι την πλήρη εξόφληση της οφειλής του.

Οι νέες συμβάσεις προσθέτουν ότι, με την παρέλευση της συμφωνηθείσας ημέρας εξόφλησης, ο οφειλέτης θα καλείται εγγράφως να εξοφλήσει την οφειλή του μέσα σε 10 ημέρες το πολύ. Εάν αυτός είναι ο πωλητής, τότε, μετά από το διάστημα αυτό, ο αγοραστής δικαιούται να καταγγείλει τη σύμβαση.

Σύμφωνα με τις νέες συμβάσεις, επίσης, σε περίπτωση που ο αγοραστής αμφισβητήσει την οφειλή, τότε έχει περιθώριο 45 ημερών να καταθέσει εγγράφως τις αντιρρήσεις του στον πωλητή, αλλιώς το απαιτητέο από τον πωλητή ποσό δεν  επιδέχεται περαιτέρω αμφισβήτηση. Σε αντίθετη περίπτωση, ο πωλητής θα πρέπει να απαντήσει εγγράφως στις αιτιάσεις του αγοραστή εντός 6 ημερών.

Οι προηγούμενες συμβάσεις έδιναν πολύ μικρότερο περιθώριο, καθώς οι αμφισβητήσεις του οφειλέτη θα έπρεπε να εκφράζονται το αργότερο μέχρι την προηγούμενη ημέρα προτού καταστούν ληξιπρόθεσμες, ενώ ο πωλητής είχε περιθώριο 3 ημερών να απαντήσει.

Μεγαλύτερη ευελιξία

Οι νέες συμβάσεις προσφέρουν μεγαλύτερη ευελιξία στα μέρη να ανταπεξέλθουν στις συμβατικές τους υποχρεώσεις σε περιπτώσεις ανωτέρας βίας, καθώς δικαίωμα καταγγελίας της σύμβασης κατοχυρώνεται μόνο εάν η περίοδος ανωτέρας βίας που εμποδίζει το αντισυμβαλλόμενο μέρος να εκτελέσει τις συμβατικές του υποχρεώσεις ξεπεράσει τις 15 ημέρες και εφόσον η ποσότητα που δεν παραλαμβάνεται ή παραδίδεται αντίστοιχα υπερβαίνει το 50% του συνόλου της ΗΣΠ για καθεμιά εξ αυτών των 15 ημερών.

Οι προηγούμενες συμβάσεις έδιναν περιθώριο 7 ημερών και δεν περιείχαν την πρόβλεψη του 50%, ενώ, σε αντίθεση με τις νέες, προέβλεπαν και ότι τα αποτελέσματα της καταγγελίας επέρχονται αμέσως, μετά την παρέλευση της επταήμερης προθεσμίας.

Ακόμα, με τις νέες συμβάσεις, καθίσταται ευκολότερη η απεμπλοκή των μερών από αυτές σε περιπτώσεις ακραίων μεταβολών του πλαισίου. Κι αυτό μιας και απαλείφεται ο όρος που μέχρι πρότινος υπήρχε, σύμφωνα με τον οποίο, σε περίπτωση που εξαιτίας μεταβολής των νομοθετικών, διοικητικών ή κανονιστικών ρυθμίσεων που ίσχυαν κατά την ημερομηνία σύναψής τους ανατρέπεται ουσιωδώς η συμβατική ισορροπία και η συνέχιση της δέσμευσης από τη Σύμβαση Δημοπρασίας επιφέρει επαχθείς συνέπειες, οι οποίες υπερβαίνουν τα ακραία όρια αντοχής και ανοχής των μερών και έτσι αντιβαίνει στην καλή πίστη η διατήρηση των συμβατικών δεσμεύσεων, τα μέρη δεν υποχρεούνται να εξετάσουν την συνέχεια της εφαρμογής των συμβάσεων, μετά από κατάλληλη αναπροσαρμογή αυτών.